نوشتند «ظریف» خوانده شد «ترکان»!

هنوز چند هفته از روی کار آمدن دولت یازدهم نگذشته بود که برخی تحلیلگران اصولگرا عنوان کردند این دولت، «دولت سیاست خارجی» است. و دولت حسن روحانی هم هر روز که گذشت با علاقه وافری که به مبحث سیاست خارجی و توافق نشان داد، اثبات کرد این تحلیل نه نزدیک به حقیقت که عین حقیقت است. محمود سریع القلم، فردی که روحانی شعار بازگرداندن احترام به پاسپورت ایرانی! را از او وام گرفته بود و بعدها گفته شد که به سمت مشاورت رئیس جمهور یازدهم ایران نیز رسیده است، در همان روزها ۲ مقاله در مدح دولت جدید در روزنامه دولتی ایران و در مجله اصلاح طلب آسمان نوشت و طی آنها از زبان فهمی بین المللی دولت روحانی! سخن گفت و آن را به رخ کشید. او در پاسخ به عنوان سؤالی شده ی یکی از این مقالات که با عنوان «به چه کسی می گویند سیاستمدار؟!» در نشریه آسمان منتشر شد، اینطور نوشته بود که رئیس جمهور مطلوب یعنی کسی که حقوقدان است، به زبان انگلیسی تسلط دارد، آداب معاشرت و حتی راه رفتن می داند و محیط بین المللی را هم می شناسد. او البته اسمی از روحانی نبرده بود اما سمت اشاره اش به روشنی فهمیده می شد. سریع القلم همچنین در یادداشت خود در روزنامه ایران نیز ضمن مدح «جهانی سازی» بر ضرورت الگوگیری از چین و هندوستان و سنگاپور تأکید کرده و گفته بود: نظام بین الملل مساوی با امپریالیسم نیست… روحانی تازه از راه رسیده، حتی از جانب برخی چهره های اصولگرا هم با کلماتی همچون «معتدل» و «دور از افراط و تفریط»! تمجید شد و اگرچه همان ماه های اول، از جانب رهبر معظم انقلاب، عنوان شد که در این دولت نیز همانند دولت قبل، کسانی هستند که برای رفع برخی مشکلات، دل به مذاکره و خارج از کشور بسته اند اما کمتر گوشی از جانب خواص بدهکار بود و عزم دولت برای حل جمیع مشاکل عالم از طریق میز مذاکره و گفت وگو با چیزی به نام «۱+۵» مشهود بود. تا اینکه ۶ ماه پس از روی کار آمدن دولت روحانی، کار تمام آن ژست ها، مقاله ها، علاقه ها و تمجید ها به توافق موقت ژنو در آذرماه ۹۲ کشید… *انگشتر ظریفی که قرار بود نماد دولت روحانی باشد اما… دولت یازدهم حالا هیچ چیز کم نداشت الا یک انگشتر ظریف… یعنی آن ژست های دیپلماتیک، تمجید از Body Language روحانی در رسانه های اصلاح طلب، تماس تلفنی با رئیس جمهور اوباما و دست آخر هم توافقی موقت با کشورهای ۱+۵، نیاز به یک برند و علامت رسمی داشت. علامتی رسمی با آستین های گلدوزی شده، لبخندی ملیح، آشنا به زبان انگلیسی و کسی که بتواند برای امضا شدن توافقی مثل توافق ژنو هر کاری بکند و حتی با عکس کلاهی که بر سرش گذاشته شده است، شبیه امیرکبیر انگاشته شود! بدون اینکه اعتراضی بکند… او می بایست کسی باشد که به قول پورنجاتی «گرانیگاه» دولت یازدهم تلقی شود و کسی باشد که اگر روزگاری اصلاح طلبانی مثل اصغرزاده خواستند پیشنهاد بوسیدن دست کسی در کابینه روحانی را ارائه کنند، دستان ظریف او را پیشنهاد بدهند. و تلاش شد تا «محمدجواد ظریف» به عنوان نماد دولت یازدهم در ایران و خارج از ایران معرفی شود. دیپلماتی که سال های مدیدی از عمر خود را در آمریکا گذرانده بود، یک ماه قبل از توافق ژنو اعلام می کرد به غنی سازی ۲۰ درصدی نیاز داریم اما پس از توافق اعلام که نیاز نداریم، می توانست گاهی عرف دیپلماتیک را هم کنار بگذارد و به طرزی غیر متعارف در مقابل امیر کویت بر زمین بنشیند و به قول صادق خرازی، به دلایل خانوادگی! آداب معاشرت را آموخته بود و می دانست که باید چطور لباس بپوشد! (اشاره به صحبت های خرازی در گفت وگو با ویژه نامه نوروزی اعتماد در سال ۹۴) با اینهمه اما واقعیت ها قوی تر از خواسته دولت روحانی بودند… توافق موقت ژنو در آذر ۹۲ نه تنها هیچ دستاورد ملموسی برای مردم نداشت بلکه ۱۰۰ تحریم جدید را نیز با خود به ارمغان آورد. آن ژست های دیپلماتیک، تمجید از Body Language روحانی در رسانه های اصلاح طلب، تماس تلفنی با رئیس جمهور اوباما و دست آخر هم توافقی موقت با کشورهای ۱+۵، نیاز به یک برند و علامت رسمی داشت. علامتی رسمی با آستین های گلدوزی شده، لبخندی ملیح، آشنا به زبان انگلیسی و کسی که بتواند برای امضا شدن توافقی مثل توافق ژنو هر کاری بکند و حتی با عکس کلاهی که بر سرش گذاشته شده است، شبیه امیرکبیر انگاشته شود! بدون اینکه اعتراضی بکند… و محمدجواد ظریف هم که اظهاراتش مبنی بر اینکه آمریکا با یک بمب می تواند زیرساخت های هسته ای ما را از بین ببرد و تناقضاتش درباره توافق ژنو به شدت مورد انتقاد قرار گرفته بود؛ درباره این تحریم های جدید چیزی جز بیان اینکه «مخالف روح توافق هستند»! در چنته نداشت. البته برندسازهای دولت روحانی دوباره همه چیز را به توافق نهایی و چیزی به نام «برجام» گره زدند اما واقعیت شاید بر زبان «آلن ایر» سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه آمریکا جاری شد که در یک مصاحبه پسابرجامی اعلام کرده بود که با این توافق قرار نیست اتفاق خاصی در اقتصاد ایران رخ دهد! لبخندها و آستین های گلدوزی شده ظریف هم حتی کاری از پیش نبرد… وندی شرمن آمریکایی که در ده ها جلسه با ظریف، نشست و برخاست کرده بود، ایرانی ها را به داشتن ژن فریبکاری متهم کرد، عادل الجبیر، وزیر خارجه عجیب و غرب عربستانی ها به یک درخواست ملاقات ظریف پاسخ نداد و احترام به پاسپورت ایرانی برنگشت که هیچ که حتی «گوام و عربستان» هم برای مهر کردن پاسپورت ایرانی به ناز و کرشمه روی آوردند. اما واقعیت نه تنها پر زورتر از خواسته های فرمان به دست های کابینه روحانی بود بلکه تلخ تر هم بود. آنجا که بر خلاف خواسته دولت، نمادهای دیگری از دولت یازدهم در افکار عمومی حک شدند. *خدمات سکه های طلا و آبگوشت بزپاش در خودروهای بی کیفیت ژست های بورژوازی، تأکید بر جهانی سازی و کدخدا بودن آمریکا، آستین های گلدوزی شده، رعایت کامل زبان بدن، زبان انگلیسی و … اما هرگز در مقابل چیزهایی مثل «آبگوشت بُزباش»، «اسلام فراشیعه»!، «خودروهای بی کیفیت»، «سکه های طلا» و «قرارداد کرسنت» تاب نیاوردند و از صحنه به دَر شدند. سمبل هایی که البته در سایه بی دستاوردی آنهمه «مذاکرات ملال آورِ» بدون دستاورد ملموس، نه تنها مطرح شدند بلکه توانستند حسابی هم جای خود را باز کنند. به سخن دیگر اینکه دولت اگرچه دوست داشت همه ظریف را بیشتر بشناسند ولی آنچه در واقعیت اتفاق افتاد این بود که افکار عمومی بیشتر از ظریف اما ترکان و نعمت زاده و ابتکار و زنگنه را شناختند. ژنرال های باقیمانده از سال های دور دولت های سازندگی، اصلاحات و حتی احمدی نژاد! که حالا در کابینه روحانی جمع شده بودند و کسی از دولتی ها نتوانست پیش بینی کند که چقدر زود به نمادهای بی بدیل دولت روحانی تبدیل می شوند و حتی دیگر جایی برای تفاخر شیک پوشی و زبان دانی هم باقی نمی گذارند. ضمن اینکه کسی هم نمی تواند آنها را با گذاشتن کلاه بر سرشان به امیرکبیر شبیه کند یا اینکه دستشان را ببوسد… روحانی و ظریف مشغول برنامه ریزی برای «توافق» و «برجام» بودند اما ژنرال های باقیمانده از سال های دور در وسط میدان حضور داشتند. «اکبر ترکان» که برخی زیر دستانش یا مشغول انتقاد از گشت های ارشاد ناجا در جزایر مناطق آزاد بودند و یا مشغول ارسال سکه های طلا برای تهیه کنندگان برنامه های انتقادی تلویزیون! در نشست تخصصی صنعت خودرو حاضر شد و گفت: بگذارید با خود روراست باشیم ما به جز پخت آبگوشت بزباش و قورمه سبزی در هیچ تکنولوژی صنعتی نسبت به جهان برتری نداریم. محمدرضا نعمت زاده، وزیر صنعت دولت روحانی، ژنرال باقیمانده دیگری بود که سلّانه سلّانه با خودروهای مسئله دارش از روی تمام آرزوهای کابینه رد شد و نوستالژی تلخی از خاطره «خودرو» را در آلبوم دولت روحانی بر جا گذاشت. وزیری که افکار عمومی بصورت ویژه ای معطوف به اوست و مردم می دانند که در ده ها هیئت مدیره مربوط به شرکت های مختلف عضو است و در ماجرای عدم افزایش کیفیت خودروهای داخلی و نیز افزایش قیمت آنها ردّی ماندگار از وی به جا ماند. ردّ پایی که البته پس از اعطای اخیر خودرو های چینی با وام دولتی و فروش یکباره خودروهای روی دست مانده برخی کمپانی های داخلی در قضیه اجرای سیاست های بسته خروج از رکود دولت، به یک نماد تبدیل شد و شاید اثبات کرد که روحانی، کارکشته تر از ظریف هم در کابینه اش دارد! *دولت ابتکاریزه؛ از «آب خوردن» تا اسلام رحمانی روزی که روحانی در مراسم بزرگداشت هفته محیط زیست از این گفت که تحریم ها باید رفع شود تا آب خوردن هم حل شود! ناخواسته شطرنجی را در میان نهاد که در یک سوی آن ظریف و در یک سوی آن شخصی به نام «معصومه ابتکار» مشغول رقابت بودند. ژست های بورژوازی، تأکید بر جهانی سازی و کدخدا بودن آمریکا، آستین های گلدوزی شده، رعایت کامل زبان بدن، زبان انگلیسی و … اما هرگز در مقابل چیزهایی مثل «آبگوشت بُزباش»، «اسلام فراشیعه»!، «خودروهای بی کیفیت»، «سکه های طلا» و «قرارداد کرسنت» تاب نیاوردند و از صحنه به دَر شدند. ظریف البته غیر از ژست دیپلماتیک و توافقات موقت ژنو و برجام پر وعده و وعید، چیز دیگری در چنته نداشت اما حریف او یعنی معصومه ابتکار اینطور نبود. قصه پرغصه ریزگردها، پرونده اثبات نشده بنزین های آلوده، ادعای اثبات نشده پارازیت های سرطان زا، اسلام فراشیعه، مصاحبه با بی بی سی، مشاورانی که به نظام اسلامی می گویند رژیم و به سایر وزرا می گویند «نخود»! و مشاورانی که معتقدند ۹۰ درصد اندوخته جانوری ایران از بین رفته است! در کنار فعالیت های سیاسی، از ابتکار حریفی ساخت که به راحتی ظریف را کنار زد و خود را به عنوان یکی از نمادهای پررنگ دولت روحانی به رخ افکار عمومی کشید. مردم ایران، حالا چیزی به نام دستاوردهای توافق را لمس نمی کنند اما به جای آن، روزی نیست که از «معصومه ابتکار»، خبری نخوانند، تناقضی نشنوند یا اتفاق خارق العاده ای را نبینند. عضو کابینه روحانی البته قاعده بازی را هم گویا خوب بلد است و می داند که چطور باید علامات سیاسی طائفه ای را نگه بدارد. آنجا که در یک میتینگ دانشجویی و در توشیح عبارت موهوم اسلام رحمانیِ مورد تأکید اصلاح طلبان گفته بود: «از ابتدا، انجمن اسلامی در آمریکا و اروپا همزمان با تأسیسش در ایران نیز شکل گرفت و فراتر از اعتقادات دینی شیعی با نگرش اسلام رحمانی فعالیت می کرد؛ اسلامی که تنوع دیدگاه ها را بیان می کند»! *ساکنان این اتاق فرمان را عوض کنید! اینکه قطار دولت روحانی به کدام سو می رود را کسی نمی داند ولی این را به سادگی می شود، فهمید که در اتاق فرمان این لوکوموتیو همین چند نفر نشسته اند. ترکان و نعمت زاده و ابتکار و زنگنه و ظریف… اما لختی ظریف فرمان را به دست می گیرد، لحظه ای نعمت زاده، بعضی وقت ها ترکان و گاهی هم معصومه ابتکار. و در این میان می ماند میزان توجهی که دولت باید به مسئله اقتصاد مقاومتی و توجه به ظرفیت های داخلی کشور برای حل مشکلات نشان بدهد. دولت می داند یا نمی داند مهم نیست اما بعضی از این این آقایان و خانم ها تا به امروز، هر کار که کرده اند چیزی غیر از «وعده» و «حاشیه» نبوده است. و پر واضح آنکه بهشت را به بها می دهند نه به بهانه… یعنی اینکه شاید هنوز هم دیر نشده و دولت می تواند مسیر حرکت خود را تغییر دهد اما این تغییر مسیر منوط به آن است که کابینه باور کند یک بار برای همیشه بایستی از سمت حاشیه ها دور شود. منبع: فارس