قدرت پهپادی جمهوری اسلامی بحران جدید غرب
در چند سال گذشته در خصوص قدرت پهپادی جمهوری اسلامی ایران گمانه‌زنی‌های بسیاری وجود داشت اما به گفته رسانه‌های آمریکایی و اروپایی، با شروع جنگ اوکراین و استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی شاهد، معادلات جنگ دگرگون شد. سرانجام پیش بینی‌ها درست از آب درآمد و ایران به عنوان مهم‌ترین قدرت پهپادی بلامنازعه جهان شناخته شد.
مقامات جمهوری اسلامی بارها ادهای واهی غربی‌ها مبنی بر فروش پهپاد به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین را رد کردند و اعلام کردند که در اکتبر سال ۲۰۲۰ تحریم‌های تسلیحاتی ایران در سازمان ملل که به عنوان بخشی از تعهدات غرب در چارچوب توافق برجام بود رفع شد و فروش تسلیحات نظامی مطابق با حقوق بین‌المللی و قبل از وقوع جنگ به مسکو ارسال شده است.
در این میان موضوعی که حائز اهمیت است زمان فروش پهپاد به روسیه نیست بلکه اذعان و اقرار غربی‌ها به قدرت پهپادی جمهوری اسلامی ایران است.
«نیویورک تایمز» در گزارشی که اوایل ماه جاری منتشر کرد مدعی شد که قدرت پهپادی ایران، بایدن و متحدانشان را وارد چالشی عمیقی کرده و واشنگتن تلاش می‌کند تا بتواند فروش قطعات حیاتی برای ساخت پهپادهای ایرانی جلوگیری کند. اما این کار به همان اندازه که دهه‌ها تلاش برای محروم کردن ایران از دسترسی به اجزای مورد نیاز برای ساخت سانتریفیوژهای ظریفی که برای غنی‌سازی استفاده می‌کند، دشوار است.
پایگاه «العربی جدید» نیز در مطلبی ایران را به عنوان یک قدرت پهپادی معرفی کرد و نوشت: «پهپادهای ایرانی می‌توانند در بازار جهانی، رقابت کنند. این پهپادها به اندازه محصولات چینی یا غربی، پیشرفته‌اند. به علاوه، برنامه پهپادی ایران از اواخر دهه ۱۹۸۰ کلید خورد و از نظر استفاده نیز، توسط طیف متنوعی از بازیگران در سرتاسر خاورمیانه به کار گرفته می‌شود. ایران همچنین از سیستم‌های پهپادی نسبتاً ارزان قیمت استفاده می‌کند و یکی از معدود کشورهایی است که صنعت فعالی از این نوع دارد. بنابراین، پهپادهای ایرانی، سیستم‌های آزمون پس داده در میدان نبرد هستند».
اهمیت پهپادها و هواپیماهای بدون سرنشین در این است که دیگر نیازی به سربازان برای شناسایی در جنگ و خط مقدم نیست. چرا که پهپادها با سیستم کنترل از راه دور افراد را از حملات خطرناک و اتفاقات مخاطره‌آمیز مصون نگه می‌دارند.
همچنین پهپادها در مقایسه با موشک‌ها و هواپیماهای جنگنده بسیار ارزان قیمت و با کارایی بالایی هستند که در نتیجه استفاده از هواپیمای بدون سرنشین برای کشورها بسیار به صرفه‌تر است.
خدمت جدید «میدان» به دیپلماسی و اقتصاد
اما پهپاد تنها در عرصه جنگ نظامی کاربرد ندارند. برای جمهوری اسلامی که یک دهه با تحریم‌های ظالمانه دست و پنجه نرم می‌کند پهپادها در زمینه دور زدن تحریم‌ها و دیپلماسی اقتصادی نیز کاربرد دارند.
نشریه «فارن افرز» در مقاله‌ای با عنوان «ظهور دیپلماسی پهپادها، تجارت تسلیحات و توازن قدرت را به هم می‌زند» پیرامون دستاوردهای قدرت پهپادی یک کشور نوشت: «صادرات هواپیماهای بدون سرنشین باعث تعمیق روابط با دولت‌های مشتری می‌شود. فروش پهپاد فراتر از انتقال یک قطعه ماشین آلات است. این صادرات معمولاً با آموزش‌های طولانی مدت، کمک‌های لجستیکی و توافق نامه‌های تعمیر و نگهداری همراه است که اثرات پایداری در پی دارد».
این نشریه در بخشی دیگر از متن خود افزود: «دیپلماسی هواپیماهای بدون سرنشین با تعمیق روابط کشورهای تامین کننده با کشورهای مشتری، مقابله با رقبا و گرفتن امتیازات و ثبات منطقه‌ای را تهدید می‌کند و نفوذ صادرکنندگان تسلیحات مانند آمریکا را به چالش می‌کشد».
در دهه‌‌های گذشته همواره «میدان» و «قدرت نظامی» به کمک «دیپلماسی» و «اقتصاد» آمده‌اند. این روزها نیز قدرت پهپادی ایران به کمک دیپلماسی و اقتصاد آمده است. امروزه می‌توان از پهپادها به‌عنوان یک کالای مهم در عرصه نظامی استفاده کرد. همین مسئله می‌تواند به جمهوری اسلامی در دور زدن تحریم‌ها کمک کند.
همچنین پهپادها علاوه بر مزیت‌های جنگی و اقتصادی، باعث افزایش قدرت چانه‌زنی در منطقه خود می‌شوند. برای مثال چند کشور همسایه تقاضای یکسان برای دریافت تسلیحات پهپادی از یک کشور مشترک دارند و در نهایت برند‌ه‌ی این رقابت ممکن است شریک راهبردی امنیتی برای کشور صادر کننده شود و این موضوع برای کشورهای دیگر خطر آفرین باشد.
جمهوری اسلامی نیز پایگاه‌هایی برای ساخت پهپادهای ایرانی در کشور تاجیکستان و ونزوئلا ایجاد کرده است. اهمیت ایجاد این نوع پایگاه در کاراکاس در حالی که ایالات متحده، منطقه آمریکای لاتین را حیات خلوت خود فرض می‌کند، زنگ خطر بزرگی برای واشنگتن است. آمریکا زمانی تنها باید در خلیج فارس، جمهوری اسلامی را کنترل می‌کرد اما امروزه ایران در همسایگی آمریکا در حال ساخت پهپادهای قدرتمند خود است.
پرواز سوخو ۳۵ از مسکو به تهران
بعد از برجام، موضوع گسترش روابط نظامی-تسلیحاتی ایران و روسیه تیتر بسیاری از گزارش‌ها و مقالات بین‌المللی بود و موضوع بخصوص آن نیز فروش سامانه پدافندی اس ۳۰۰ یا اس ۴۰۰ بود. اما موضوعی که خبرنگاران و اندیشکده‌های آمریکایی به فکرشان هم خطور نمی‌کرد، اتفاق افتاد؛ فروش جنگنده‌های نسل جدید و قدرتمند سوخو ۳۵ به ایران.
شهریار حیدری عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس روز گذشته در پیرامون ارسال جنگنده‌های سوخو ۳۵ گفت که جنگنده‌هایی که ایران به روسیه سفارش داده اوایل سال آینده وارد کشور می‌شوند.
وی افزود: ما به کشور روسیه سفارش‌هایی نظیر سیستم‌های پدافندی، موشکی و همچنین بالگرد را نیز داده‌ایم و اکثر این سلاح به زودی وارد کشور می‌شوند.
اگر فروش این جنگنده‌ها به مرحله عمل برسد، قطعا جان تازه‌ای به نیروی هوایی ایران داده و تقویت می‌شود و همچنین معادلات در خاورمیانه با توجه خریدهای نظامی عربستان سعودی از آمریکا بطور دیگری رقم خواهد خورد.
سوخو ۳۵ یکی از قدرتمندترین جنگنده‌های نسل ۴++ دنیاست که به رادار پیشرفته آرایه فازی N-۰۳۵ مجهز است و امکان کشف ۳۰ هدف و درگیری با ۸ هدف را بصورت هم زمان دارد.
همچنین ذکر این نکته نیز ضروری است که این جنگنده‌ها در صورت تهاتر نظامی و خرید و فروش تسلیحات با یکدیگر ممکن شد. این موضوع نشان داد که دیگر زمان آنکه تنها با هزینه‌های مالی و ثروت اقتصادی تجهیزات نظامی خریداری کرد گذشته است و کشورها تنها صرف پول، تجهیزات پیشرفته نظامی خود را به کشورهای دیگر به فروش نمی‌رسانند.