حاج قاسم چگونه برای دیپلماسی ایرانی قدرت آورد؟
پذیرش ایران به عنوان عضو دائم سازمان همکاری شانگهای را می توان از ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار داد. اما آنچه کمتر مورد توچه قرار گرفته است نقش امنیت ساز ایران در منطقه، مبارزه با تروریسم و مجاهدت های حاج قاسم و مدافعان حرم است. رجانیوز در این گزارش به ارتباط موضوع میدان و دیپلماسی در مساله پیمان شانگهای پرداخته است.
پذیرش ایران به عنوان عضو دائم سازمان همکاری شانگهای را می توان از ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار داد. اما آنچه کمتر مورد توچه قرار گرفته است نقش امنیت ساز ایران در منطقه، مبارزه با تروریسم و مجاهدت های حاج قاسم و مدافعان حرم است. رجانیوز در این گزارش به ارتباط موضوع میدان و دیپلماسی در مساله پیمان شانگهای پرداخته است.
سازمان همکاری شانگهای سازمانی منطقه ای است که در سال ۲۰۰۱ توسط رهبران روسیه، چین، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان تشکیل شد. این سازمان در ابتدا با اهداف امنیتی تشکیل شد. سه مساله محوری برای این سازمان مبارزه با تروریسم، افراط گرایی و جدایی طلبی بوده است. مساله ای مهم که کشورهای عضو این سازمان هر کدام به نوعی با آن درگیر هستند. به عنوان نمونه روسیه در مساله چچن و چین در منطقه سین کیانگ همواره نگران فعال شدن جریان های تکفیری و جنبش های تجزیه طلبانه در کشور خود هستند.
بنابراین کشورهای عضو این سازمان و به خصوص دو کشور اصلی آن یعنی روسیه و چین با حساسیت بالایی نسبت به این مساله رفتار می کنند. با توجه به اتهامات فراوان سیاسی و رسانه ای به جمهوری اسلامی ایران توسط کشورهایی که پروژه ایران هراسی را در قبال ایران طراحی می کنند همواره این مساله به عنوان مانعی برای پذیرش کشورمان در سازمانی با اهداف ضدتروریسم و امنیتی وجود داشته است.
این نگاه ابهام آلود نسبت به کشورمان اما پس از شکل گیری گروه تروریستی داعش در منطقه و حضور فعالانه نظامی و سیاسی ایران در مقابل آن توانست تغییر پیدا کند. کشورهای عضو شانگهای به وضوح این مساله را شاهد بودند که جمهوری اسلامی ایران برخلاف نگرانی ها و تبلیغات فراوان و حتی در شرایط تحریم، بازیگری فعال و قابل اعتماد در منطقه بوده و تمام قد در کنار دولت های عراق و سوریه برای مبارزه با گروه تروریستی داعش مجاهدت کرده است. حتی در مسیر مبارزه با تروریسم مورد حمایت غرب و کشورهای متحجر منطقه، ایران از همراهی کشورهای قدرتمند جهانی در ابعاد حمایت و همکاری نظامی (مثل روسیه) و حمایت سیاسی در مجامع مهم بین المللی به خصوص شورای امنیت سازمان ملل (مثل چین) استقبال کرده است.
با همین پشتوانه است که آیت الله رئیسی رئیس جمهور کشورمان نیز در اجلاس شانگهای به این مهم اشاره می کند و بار دیگر اقدامات امنیت ساز جمهوری اسلامی ایران را یادآور می شود: «جمهوری اسلامی ایران با سابقه بیش از ۴۰ سال تقابل و مبارزه بی امان با تروریسم و افراط گرایی، خدمات شایسته ای برای تحقق صلح و عدالت در منطقه غرب آسیا انجام داده است. ما هم پیمان عراق و سوریه در تقابل با داعش و سایر جریان های تروریستی بوده ایم. شراکت راهبردی ایران و روسیه در مبارزه با تروریسم و افراط گرایی در سوریه، تجربه ای ارزشمند و الگویی موفق برای همکاری با سایر شرکای منطقه ای و فرامنطقه ای در آینده است.»
اگر ذهینیت اعضای شانگهای به نسبت ایران برساخته جنگ سیاسی و رسانه ای دشمنان بوده پس از موفقیت های ایران در میدان عمل به باوری عینی در صحت هماهنگی سیاست های اعلامی و اعمالی تبدیل شده است. به بیان بهتر حضور مجاهدانه حاج قاسم سلیمانی و نیروهای مدافع حرم در منطقه به بازویی پرقدرت در حوزه دیپلماسی تبدیل شد و راه را برای همکاری های منطقه ای با کشورهای همسو فراهم کرد.
لازم به ذکر است که مساله پذیرش ایران در سازمان شانگهای ابعاد مختلف دیگری نیز دارد که روی کار آمدن دولت سیزدهم و عبور ایران از نگرش غرب گرایانه، تاکید بر همکاری با کشورهای جهان به خصوص همسایگان و دولت های آسیایی، تحولات جهانی از جمله رویکرد ایالات متحده نسبت به منطقه و دیگر عوامل در این مساله تاثیر گذار بوده است.