روایتی از ۸ عهدشکنی واشنگتن/ وقتی آمریکا دوست و دشمن نمی شناسد
نقض توافقات و معاهدات بین المللی از سوی ایالات متحده آمریکا در طول تاریخ به جزئی جدایی ناپذیر از سیاست خارجی این کشور تبدیل شده است. رویکرد دولت های مختلف ایالات متحده همواره بر عدم پایبندی به تعهداتی که واشنگتن ملزم به اجرای آن ها شده، مبتنی بوده است و در این میان، آمریکایی ها حتی به هم پیمانان و متحدان خود نیز رحم نکرده اند. از همین روی، قصد داریم تنها بخشی از عهدشکنی های مشهور واشنگتن در طول تاریخ را مورد بازخوانی قرار دهیم.
نقض پیمان «وِرسای»
این پیمان در سال ۱۹۱۹ میلادی میان طرف های پیروز در جنگ جهانی اول و نیز متحدینِ شکست خورده به امضاء رسید و به موجب آن جنگ جهانی اول پایان یافت. علیرغم اینکه دولت وقت آمریکا معاهده مذکور را به امضاء رساند اما در نهایت مجلس سنای آمریکا در اقدامی عجیب و تأمل برانگیز از تصویب معاهده اجتناب کرد تا بدین ترتیب، اجرای تمامی تعهدات واشنگتن در پیمان «وِرسای» در هاله ای از ابهام قرار گیرد و زمینه وقوع جنگ جهانی دوم فراهم شود.
عدم اجرای معاهده «مبارزه با تبعیض علیه زنان»
ازجمله دیگر پیمان های بین المللی که واشنگتن به صورت علنی آن را زیر پای گذاشته است، معاهده «مبارزه با تبعیض علیه زنان» است. این معاهده در سال ۱۹۷۹ میلادی به امضاء رسید و ۱۵۶ کشور در سطح جهان نیز به آن پیوستند. دولت وقت ایالات متحده آمریکا نیز ازجمله امضاء کنندگان معاهده مذکور به شمار می رفت. علیرغم این مسأله، مجلس سنای آمریکا طی چند دهه گذشته حاضر به تصویب این معاهده نشده است و از همین روی هیچیک از تعهدات واشنگتن در چارچوب این معاهده تا به امروز اجرایی نشده است.
زیر پا گذاشتن پیمان «چارچوب توافق» با کره شمالی
یکی از عهدشکنی های مشهور آمریکا نیز به زیرپای گذاشتن پیمان موسوم به «چارچوب توافق» میان این کشور و کره شمالی در اکتبر سال ۱۹۹۴ میلادی بازمی گردد. این پیمان نامه به منظور پایان دادن به فعالیت های هسته ای کره شمالی به امضاء رسید. امضای این پیمان نه تنها به حل وفصل بحران میان آمریکا و کره شمالی منجر نشد بلکه تشدید این بحران را نیز به دنبال داشت، زیرا واشنگتن به تعهداتش عمل نکرد. سرانجام با روی کار آمدن «جرج بوش» به عنوان رئیس جمهور آمریکا، تیر خلاص به پیمان نامه مذکور زده شد، چراکه وی در سال ۲۰۰۲ میلادی رسما و به صورت علنی اعلام کرد که واشنگتن هیچ تعهدی نسبت به اجرای مفاد پیمان موسوم به «چارچوب توافق» ندارد.
عهدشکنی در اجرای «توافقنامه استراتژیکِ امنیتی» با عراق
در سال ۲۰۰۸ میلادی آمریکایی ها یک توافقنامه استراتژیکِ امنیتی را با دولت عراق به امضاء رساندند. طبق این توافقنامه مقرر شد تا نیروهای آمریکاییِ مستقر در عراق به تدریج از این کشور خارج شوند. آمریکایی ها در این توافقنامه مشهور متعهد شدند تا پایان سال ۲۰۱۱ میلادی تمامی نیروهای نظامی خود در خاک عراق را از این کشور خارج سازند. با این حال، پس از پایان سال ۲۰۱۱ نه تنها نیروهای آمریکایی از خاک عراق خارج نشدند بلکه چند سال پس از این توافق یعنی در سال ۲۰۱۴ واشنگتن در قالب تشکیل ائتلاف بین المللی به اصطلاح ضد داعش حضور نظامی خود در خاک عراق را پررنگ تر ساخت و تمامی تعهداتش در چارچوب توافق استراتژیک امنیتی را زیر پای گذاشت.
خروج از «پیمان تجاری اقیانوس آرام»
این پیمان نامه در فوریه سال ۲۰۱۶ میلادی میان ۱۲ کشور حاشیه اقیانوس آرام به جز چین، با هدف کاهش تعرفه های گمرکی میان کشورهای عضو به امضاء رسید. با این حال، پس از روی کار آمدن «دونالد ترامپ» در آمریکا، وی بی درنگ نسبت به خروج واشنگتن از این پیمان اقدام کرد.
خروج از «توافق پاریس»
این توافقنامه با هدف کاهش گازهای گلخانه ای و مبارزه با مشکلات محیط زیست در دسامبر سال ۲۰۱۵ با توافق بیش از ۱۴۰ کشور نهایی و تصویب شد. با این حال، ایالات متحده آمریکا در آگوست ۲۰۱۷ میلادی رسما خروج خود از توافق را اعلام کرد.
عهدشکنی در اجرای تعهدات در قبال «یونسکو»
سازمان «یونسکو» که زیرمجموعه سازمان ملل متحد محسوب می شود در سال ۱۹۲۲ میلادی با هدف کمک به برقراری صلح در جهان ایجاد شد و آمریکا نیز یکی از اعضای آن بود. با این حال، واشنگتن در یک عهدشکنی جدید در دسامبر سال ۲۰۱۷ میلادی اعلام کرد که دیگر به تعهدات خود در قبال «یونسکو» پایبند نخواهد بود.
عهدشکنی آشکار در «برجام» و نقض قوانین بین المللی
شاید بتوان از عهدشکنی آمریکایی ها در قبال توافق هسته ای با ایران موسوم به توافق «برجام» به عنوان مهم ترین و برجسته ترین نقض عهدهای واشنگتن در طول چند دهه اخیر یاد کرد. علیرغم اینکه توافق برجام حاصل قریب به ۱۰ سال رایزنی های سیاسی میان جمهوری اسلامی ایران و طرف های مختلف بین المللی بود و در دور نهایی مذاکرات نیز آمریکایی ها خود به صورت مستقیم در گفتگوها مشارکت داشتند اما رئیس جمهور آمریکا در ماه مِی سال ۲۰۱۸ میلادی رسما خروج واشنگتن از برجام را اعلام کرد. از آنجایی که توافق برجام به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده بود، اقدام آمریکایی ها در واقع نقض صریح، فاحش و آشکارِ قوانین بین المللی به شمار می رود.
آنچه که بدان اشاره شد مهمترین عهدشکنی های واشنگتن در طول تاریخ بوده است و بدون تردید در طول ده ها سال گذشته آمریکایی ها ده ها و صدها توافق و معاهده بین المللی دیگر را نیز زیر پای گذاشته اند.