بخش سوم:: گاه‌شمار مبارزاتی علامه مصباح در یک نگاه
مروری بر کارنامه سیاسی و فکری:
علامه محمدتقی مصباح یزدی
۱۱ بهمن ۱۳۱۳: تولد در یزد.
تابستان ۱۳۲۶: ورود به مدرسه علمیه شفیعیه یزد.
۱۳۳۰: اتمام دروس سطح حوزه در یزد و آغاز دوره سطح عالی (رسائل و مکاسب). هجرت به نجف- برای تحصیل- به همراه پدر و مادر. تألیف کتابی [در سن ۱۵ سالگی] همزمان با خواندن صرف و نحو با نام «الفوائد التقویه».
۱۳۳۱: بازگشت به همراه پدر و مادر به ایران-تهران. هجرت به قم برای ادامه تحصیل و سکونت در مدرسه فیضیه. آشنایی با علامه طباطبائی و آغاز شرکت در درس خارج اصول امام خمینى و استمرار آن به مدت ۹ سال.
۱۳۳۲: سکونت در مدرسه حجتیه، شرکت در درس خارج فقه آیت الله العظمی بروجردی و استمرار آن به مدت ۸ سال و شرکت مستمر در درس خارج فقه امام خمینى، شرکت در درس آیت الله العظمی اراکی به مدت ۲ سال و همچنین شرکت در درس اسفار، اخلاق و تفسیر علامه طباطبائی. آشنایی با آیت الله العظمی بهجت- آشنایی با آیت الله خوشوقت در درس علامه طباطبائی.
۱۳۳۳: شرکت در درس الهیات شفاء و برهان شفاء نزد علامه طباطبائی [دوره اسفار و الهیات شفاء تا حدود یک دهه ادامه داشت.] نمونه‌خوانی تفسیر المیزان و رساندن جزوات تفسیر و کتاب «اصول فلسفه و روش رئالیسم» علامه طباطبائی به دست آیت الله العظمی میلانی در مشهد.
۱۳۳۸یا ۱۳۳۹: فعالیت در جهت تدوین برنامه اصلاح نظام آموزشی- تربیتی- تبلیغی حوزه به طور جدی؛ تهیه نامهای با امضای بیش از ۲۰۰ نفر از علمای حوزه و فرستادن آن – به واسطه آشیخ علی اکبر تربتی- برای آیت الله بروجردی در ارتباط با لزوم توجه به مسائل اخلاقی-تربیتی حوزه. اخذ جایزه دانش‌پژوه ممتاز در اولین امتحان درس خارج آیت الله العظمی بروجردی.
اواخر دهه سی یا اوایل دهه چهل: پیشنهاد تشکیل درس خارج آیت الله العظمی بهجت در مدرسه فیضیه و شرکت در نخستین دوره درس خارج فقه ایشان و مداومت بر آن به مدت ۱۵ سال، استفاده از بُعد معنوی و سیاسی آیت الله العظمی بهجت(ره)، به‌طوری که ایشان مشوّق خود در ورود به امور سیاسی را آیت الله العظمی بهجت(ره) می‌دانند. مطرح شدن پیشنهاد تشکیل کلاس‌هایی برای آموزش علوم جدید به طلاب در مدرسه دین و دانش.
اوایل دهه چهل: تشکیل حلقه علمی موسوم به «گروه ولایت»، دبیری علمی این گروه پژوهشی با آیت الله مصباح بود. رفتن به سفرهای تبلیغی از طرف بیت امام خمینی(ره) و به پیشنهاد آیت‌الله شهید سید مصطفی خمینی(ره) برای تنویر افکار عمومیِ شهرهای دیگر درباره مسائل نهضت و ابلاغ پیام نهضت امام. برگزاری سلسله جلسات حکومت اسلامی در مسجد جلیلی واقع در خیابان ایرانشهر -تهران- برای هیئت مؤتلفه به همراه آیت الله شهید بهشتی، آیت الله خامنه‌ای، آیت الله شهید باهنر و آقای هاشمی رفسنجانی. دریافت اعلامیه از بیت امام و مشارکت در تکثیر و پخش آن.
۱۳۴۲: تهیه و تنظیم شکایت به سازمان ملل و کمیسیون حقوق بشر علیه رژیم خودکامه پهلوی به همراه آیت الله ربانی شیرازی.
۸ مهر ۱۳۴۲: نوشتن و ارسال تلگراف جمعی از فضلای حوزه علمیه قم، از جمله آیت‌الله مصباح یزدی، به دولت حسنعلی منصور در اعتراض به دستگیری
امام خمینی(ره).
۲۳ آذر ۱۳۴۲: تأسیس نشریه «بعثت» و همکاری آیت الله مصباح یزدی با تحریریه آن.
نیمه دوم سال ۱۳۴۲: تشکیل گروه مخفی ۱۱ نفره که مسئولیت تبلیغات یا منشی و دبیر جلسه بر عهده آیت الله مصباح بود. همچنین اساسنامه ۶ صفحه‌ای این گروه نیز به خط ایشان نوشته شده است. تهیه اعلامیه‌ای به همراه حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحمید روحانی تحت عنوان «دام اسارت یا رفراندوم قلابی و غیر قانونی ۶ بهمن» در اعتراض به سالگرد رفراندوم لوایح شش‌گانه. با امضای (مجمع روحانیین مجاهد).
۱۳۴۳: همکاری با مجله «مکتب تشیع» و نوشتن مقاله‌ای با عنوان «زن یا نیمی از پیکر اجتماع». همکاری با سالنامه «مکتب جعفری» و نوشتن مقاله‌ای با عنوان «اسلام و اخلاق».
۱۶ فروردین ۱۳۴۳: ملاقات با امام خمینی در منزل ایشان و شنیدن این جمله از امام که «حدس شما صائب بود»، کنایه از پیش‌بینی آزادی امام که آقای مصباح در نامهای برایشان نوشته بودند.
۱۴ آبان ۱۳۴۳: تهیه اعلامیه‌ای در اعتراض به دستگیری و تبعید امام با امضای «حوزه علمیه قم».
۲۹ آذر ۱۳۴۳: تأسیس نشریه مخفی « انتقام» و کناره‌گیری از نشریه «بعثت» به علت ارتباطات برخی اعضای تحریریه «بعثت» با دارالتبلیغ آقای شریعتمداری.
۲۹ بهمن ۱۳۴۳: امضای نامه سرگشاده به هویدا و محکوم نمودن اقدامات دولت‌های قبل و درخواست آزادی امام از تبعید. (در نامه‌های دیگری این درخواست پیگیری شد.)
۱۳۴۴: ادامه نامه‌نگاری‌ها با حضرت امام(ره) و دولت برای آزادی امام خمینی(ره).
۱ فروردین ۱۳۴۵: دستگیری برخی روحانیون در پی پخش اعلامیه «اعلام خطر» در حرم حضرت معصومه(س) و لو رفتن اساسنامه گروه سری ۱۱ نفره در منزل آقای آذری قمی توسط ساواک که منجر به شناسایی آیت‌الله مصباح و متواری شدن ایشان گردید. ارسال تلگرافی به روحانیون دستگیر شده و محبوس در زندان قزل قلعه با امضای آیت‌الله مصباح.
بهار ۱۳۴۵: امضای نامهای به مراجع ایران و عراق درباره بازداشت جمعی از فضلای حوزه که در ایام سال نو در حرم حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) دستگیر شدند.
۵ خرداد ۱۳۴۵: دستور به ساواک قم برای دستگیری آیت الله مصباح.
۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷: متواری بودن آیت الله مصباح یزدی در استان‌های یزد، کرمان، اصفهان، مرکزی و تهران و تغییر خط نوشتاری.
۲۲ خرداد ۱۳۴۷: دستگیری و بازجویی اول از آیت الله مصباح در قم با تمسّک به دستخط ایشان در نامهای که به امام خمینی در سال ۴۲ نوشتند.
۲۷ خرداد تا ۱ تیر ۱۳۴۷: تعقیب آیت الله مصباح یزدی و ناکامی از دستیابی به اسنادی مبتنی بر فعالیت مبارزاتی ایشان.
۲ مرداد ۱۳۴۷: دستگیری و بازجویی دوم از آیت الله مصباح در قم با تمسّک به دستخط ایشان در اساسنامه گروه سری ۱۱ نفره و ناکامی ساواک قم در فرآیند بازجویی.
۷ مرداد ۱۳۴۷: گزارش ساواک قم به مرکز، مبنی بر بررسی دستخط آیت الله مصباح یزدی در نامهای که به آقای راشد یزدی نوشتند در مقایسه با نامهای که برای امام خمینی در سال ۴۲ نوشتند.
۱ شهریور ۱۳۴۷: گزارش اداره کل به ساواک قم در مورد ناکامی در شناسایی خط آیت الله مصباح یزدی.
۱۳۴۷: تمرکز فعالیت در مدرسه حقانی.
۱۳۴۸: سخنرانی آیت الله مصباح در جلسات شب پنجشنبه در مدرسه دین و دانش در کنار سخنرانی آقایان: هاشمی رفسنجانی، ربانی شیرازی، ابراهیم امینی، حائری تهرانی، شاه آبادی و مفتح.
اواخر دهه چهل: شورایی شدن اداره مدرسه حقانی و عضویت آیت الله مصباح در آن.
۱۳۵۰: گسترش تفکرات التقاطی- مارکسیستی در اقشار مختلف جامعه و از جمله در بین طلاب و حساسیت جدی آیت الله مصباح نسبت به این جریان‌ها، از جمله موضع‌گیری علیه مجاهدین خلق در برابر اصرار آقای هاشمی رفسنجانی در حمایت از این گروه.
۱۳۵۱: دعوت آیت الله سیدمحسن خرازی از آیت الله مصباح یزدی برای تهیه مقدمات و تأسیس بخش آموزشی مؤسسه در راه حق و همکاری با آن. سفر به سوریه، لبنان و مصر به همراه حجت‌الاسلام دکتر احمدی برای جمع‌آوری تجارب مراکز علمی این کشورها و تدوین دروس آموزش مؤسسه در راه حق. انتشار جزوه‌های «اسلام شناسی» دکتر شریعتی و حساس شدن آیت الله مصباح نسبت به این جزوات.
۱۳۵۲: تجمیع مواد آموزشی و تدوین برنامه جامع آموزشی در دوره هشت ساله مبانی اندیشه اسلامی و شیوه‌های دفاع از مکتب اسلام برای مؤسسه در راه حق.
۱۳۵۳: انتشار کتاب«۲۸ گفتار اعتقادی، اخلاقی» توسط مؤسسه «در راه حق و اصول دین». این کتاب پس از مدتی به علت استقبال مردم نایاب شد و در سال ۱۳۷۴ با نام «مباحثی پیرامون مسائل اعتقادی و اخلاقی» مجدداً به چاپ رسید و در همان سال به چاپ دوم رسید.
۱۳۵۴: افتتاح نخستین دوره آموزشی مؤسسه در راه حق با حدود ۲۰ نفر دانش‌پژوه (بیشترین تعداد دروس متعلق به استاد مصباح بود که درس‌های فلسفتنا، نهایه الحکمه، تفسیر موضوعی قرآن کریم، خودشناسی برای خود‌سازی و قرآن شناسی را ارائه می‌کردند.) آغاز شکل‌گیریِ تولید مهم‌ترین اثر علمی آیت الله مصباح یزدی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با عنوان «معارف قرآن» منتشر گردید. این اثر در واقع تفسیر موضوعی قرآن کریم بوده و تدوین آن از دهه پنجاه آغاز و در دهه شصت ادامه یافت.
۱۳۵۴: مطرح شدن انتقادات جدی آیت الله مصباح یزدی به افکار دکتر شریعتی و پیدایش دو گروه موافق و مخالف با ایشان در مدرسه حقانی. موضع‌گیری شهید بهشتی در برابر سخنرانی‌های آیت الله مصباح درباره دکتر شریعتی و وضع قانون منع این قبیل مباحث در کلاس درسِ مدرسه حقانی.
۱۳۵۶: برگزاری سخنرانی، مناظره و نوشتن مطلب درباره افکار دکتر شریعتی و انعکاس آن در گزارش‌ها ساواک. کناره‌گیری آیت الله مصباح از مدرسه حقانی پس از اختلاف میان مسئولین مدرسه در مورد موضع‌گیری درباره تفکرات دکتر شریعتی. بیرون آمدن حدود ۲۰ نفر از طلاب مدرسه حقانی با آیت الله مصباح. گزارش ساواک مبنی بر اقدام آیت الله مصباح به حمل اعلامیه از قم به تهران و پخش اعلامیه در تهران. پیام تسلیت آیت الله مصباح به امام خمینی(ره) به مناسبت شهادت آیت الله سیدمصطفی خمینی(ره) و پاسخ ایشان که برای نخستین‌بار در این اثر منتشر می‌گردد.
۲۲ آذر ۱۳۵۶: نامه امام خمینی به آیت الله مصباح در پاسخ به تسلیت نامه ایشان.
۱۳۵۷: تداوم موضع گیری و فعالیت علیه جریان های التقاطی و الحادی، همچون مجاهدین خلق، فدائی خلق، توده، فرقان و غیره.
اواخر خرداد تا اواخر مرداد ۱۳۵۷: سفر به لندن و شرکت در کنفرانس‌هایی درباره برخى مسائل اسلامى که در نهایت در قالب کتابی با عنوان «چکیده چند بحث فلسفی» به چاپ رسید.
بهمن ۱۳۵۷: حضور در برنامه‌های دیدار مردمی با امام خمینی(ره) در مدرسه رفاه.