سیاست داخلی در گروگان سیاست خارجی

روز گذشته محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان با تعدادی از فعالان فضای مجازی دیدار و گفت و گو کرد و درباره مسائل مختلف سخن گفت. ظریف با دفاع مجدد از توافق هسته ای، مدعی شد ۱۰ سال دیگر مشخص خواهد شد برجام یکی از موفق ترین دستاوردهای جمهوری اسلامی بوده است!

ظریف در ادامه تأکید کرد هرگز نگفته است امضای کری تضمین است. ماجرای «امضای کری تضمین است» مربوط به زمستان سال ۱۳۹۴ است. در حالی که چند هفته بیشتر به موعد اجرای برجام از سوی غرب و برداشتن تحریم ها باقی نمانده بود، آمریکایی ها در اقدامی خصمانه و در حالی که ایران به تعهدات خود عمل کرده بود، ایران را تحریم کردند. تحریم آمریکا از این قرار بود که شهروندان ۳۸ کشوری که با آمریکا توافق ویزایی دارند اگر به ایران سفر کنند، باید برای ورود به آمریکا ویزا بگیرند.

دولت اوباما به این بهانه که این قانون مصوب کنگره بوده و در قالب بودجه به دولت ارائه شده است نمی تواند آن را رد کند. اوباما این تحریم را امضا کرد و در همین حال جان کری وزیر خارجه وی در نامه ای به ظریف مدعی شد دولت آمریکا طوری این قانون را اجرا می کند که خللی در برجام حاصل نشود!

جان کری، وزیر خارجه آمریکا، در نامه ای خطاب به ظریف نوشته بود: «تغییرات جدید برای کسب روادید که در کنگره تصویب شده است و دولت اختیار توقف اجرای آن را دارد، به هیچ وجه مانع ما نمی شود که تعهدات خود طبق برجام را اجرا کنیم».

عباس عراقچی، معاون آقای ظریف، درباره این نامه گفته بود: «این نامه به امضای وزیر خارجه آمریکا رسیده که همچون نامه های با امضای رئیس هر دولت، دارای تعهد حقوقی و سیاسی برای آن کشور است. این یک نامه معمولی نیست. در روابط بین الملل، نامه دو نفر، تعهدآور است که یکی نامه رئیس دولت است و دیگری نامه وزیر امور خارجه. این نامه، امضای وزیر خارجه آمریکا را دارد و اجرای موفق برجام را تضمین کرده است».

عباس عراقچی در این زمینه گفته بود: «زمانی که وزیر امور خارجه نامه ای را امضا می کند، برای کشورش تعهد حقوقی و سیاسی ایجاد می کند. آقای کری دیروز با این تعهد که برای دولت آمریکا ایجاد کرده، اجرای موفق برجام را در حقیقت تضمین کرده و گفته آمریکا به تعهداتش در برجام به گونه ای عمل می کند که نقضی در آن وجود نداشته باشد و قانون مربوط به لغو روادید که کنگره تصویب کرده را به گونه ای اجرا خواهد کرد که منافع اقتصادی ایران متأثر نشود ولو اینکه قانون مذکور را اجرا نکند. کری در نامه اشاره کرده که دولت آمریکا اختیار توقف در اجرای این قانون را هم دارد، بنابراین ایشان تضمین داده ولو اگر شده اجرای قانون مزبور را متوقف کند، آمریکا به تعهدات برجامی خود عمل کرده و اجازه نمی دهد منافع اقتصادی که ایران باید در اثر برجام داشته باشد، دچار خدشه شود».

سخنان عراقچی روز اول دی ماه تیتر یک مشهور روزنامه شرق با عنوان «امضای کری تضمین است» شد. حال پس از چهار سال آقای ظریف می گوید او این سخن را نگفته است! گویی یک فرد معمولی و رهگذری در کوچه و خیابان این سخنان را گفته است. گوینده این سخنان معاون آن روز و امروز وزیر امور خارجه و دارای جایگاه حقوقی است و اگر آقای ظریف آن نامه را تضمین نمی دانسته است، می توانست همان ایام مواضع معاون خود را تکذیب کند.

قانونی که اوباما تصویب کرد پایه گذار تحریم های بعدی از سوی دولت ترامپ شد اما دولتمردان کشورمان اصرار دارند این گونه وانمود کنند که اوضاع تا پیش از روی کار آمدن ترامپ مناسب بوده است!

ما را وارد سیاست داخلی کردند!

ظریف در بخش دیگری از سخنان خود گفت: اعتقاد دارم وزارت خارجه باید بالاتر از سیاست داخلی عمل کند اما متأسفانه ما را وارد سیاست داخلی کردند و این به ضرر کشور است.

برای رد این ادعای ظریف که دیگران او را وارد سیاست داخلی کرده اند، بازخوانی حضور وی در اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا در سال ۱۳۹۳ کفایت می کند. در این نشست هاله اسفندیاری، مدیر بخش مطالعات خاورمیانه اندیشکده «وودرو ویلسون» از ظریف پرسید: «لطفا درباره تأثیر گفت وگوها بر مسائل سیاسی داخلی ایران توضیح بفرمایید البته می دانم که این حوزه، مدنظر شما نیست.»

ظریف نیز به این سؤال این گونه پاسخ داد: «بی تردید، همین طور است زیرا ما روندی را شروع کرده ایم که هدف از آن تغییر فضای سیاست خارجی کشور است. اگر با وجود تلاش های ما برای تعامل، این تلاش ها بی نتیجه بماند، مردم ایران این فرصت را خواهند داشت تا ۱۶ ماه دیگر که انتخابات پارلمانی در ایران برگزار می شود، به این عملکرد ما (با آرای خود) پاسخ دهند. وقتی قبلاً در تعامل و مذاکرات درباره توافق هسته ای با جامعه بین المللی در سال های۲۰۰۴ و۲۰۰۵، توافق هایی کردیم و تلاش های ما برای عملکرد شفاف، از جانب اتحادیه اروپایی رد شد، مردم جواب ما را با انتخاب رئیس جمهوری متفاوت دادند که مرا هم زود بازنشسته کرد! البته باید توجه داشت که اتحادیه اروپایی به تنهایی فعالیت نمی کرد و مقامات کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا مانع از هرگونه توافق شدند، همان طور که حالا هم کسانی هستند که نمی خواهند هیچ گونه توافقی حاصل شود قطع نظر از اینکه مفاد آنچه باشد. حالا من بار دیگر زنده شده ام (خنده حضار). به نظر من، در انتقال پیامی که جامعه بین المللی و به ویژه غرب می خواهد به ایران منتقل کند باید بسیار دقت کند. باید دید تعامل از جانب ایران و تلاش ایران برای باز بودن و نگاه به آینده داشتن با پاسخ مثبت مواجه می شود یا اینکه بار دیگر، رد می شود. من فکر می کنم مردم ایران پاسخ خود را در صندوق های رای نشان خواهند داد.»

پاسخ ظریف به هاله اسفندیاری کاملاً واضح است. او به اسفندیاری گفته است در صورت عدم توافق هسته ای و شکست مذاکرات، همفکران او در ایران به انزوا خواهند رفت و مردم قدرت سیاسی را در اختیار جریان غیر همفکر او قرار می دهند! او برای شاهد این اظهارات خود، ماجرای شکست مذاکرات در سال ۲۰۰۵ را یادآوری کرده بود. حال باید دید چه کسی به مذاکرات هسته ای نگاه داخلی و سیاسی داشته است!