چرا بیانیه اخیر FATF نشان دهنده تهدیدهای توخالی این گروه است؟

این پنجمین بار است که کارگروه اقدام مالی دست به تمدید اولتیماتوم های خود می زند و هر بار تهدیدهای توخالی خود را تکرار میکند. سوالی که این تمدیدهای پی در پی ایجاد میکند این است که چرا FATF به این بازی پایان نمی دهد و اصرار دارد تا به قول خودش به ایران مهلت بدهد!؟

اقدامات و بیانیه های FATF یادآور بلوف های رئیس جمهور آمریکاست که ابتدا ۱۲ شرط برای مذاکره با ایران گذاشت و پس از واکنش سرد ایران و به کارگیری راهبرد مقاومت اعلام کرد که بدون پیش شرط هم حاضر به مذاکره با ایران است. بیانیه اخیر گروه ویژه اقدام مالی نیز نشان میدهد که ناکارآمدی استراتژی فشار حداکثری در رویارویی با راهبرد مقاومت عیان شده و کشورهای استکباری را به افعال های منفعلانه کشانده است تا جاییکه رئیس FATF که اتفاقا معاون خزانه داری آمریکا به عنوان اتاق جنگ اقتصادی این کشور علیه ایران هم بوده امروز همان انفعالی را به نمایش گذاشته است که دولت آمریکا!

کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) روز جمعه ۳۱خرداد ۹۸ اعلام کرد تصمیم گرفته بار دیگر تعلیق «اقدامات تقابلی» علیه ایران را برای یک دوره دیگر تمدید کند. در بیانیه این گروه آمده است: «FATF ضمن اذعان به پیشرفت های حاصل شده در ایران با تصویب قانون ضد پولشویی، مراتب تأسف خود را از بابت مغفول ماندن برنامه اقدام، ابراز می دارد FATF. انتظار دارد ایران به سرعت در مسیر اصلاح حرکت کرده و اطمینان حاصل کند که با تکمیل اصلاحات لازم در زمینه AML/CFT تمامی موارد باقی مانده را برطرف می کند.»

اما این اولین بار نیست که این کارگروه وابسته به آمریکا و اروپا از اقدامات ایران ابراز تاسف کرده و در عین حال به ایران اولتیماتوم و فرصت داده که خواسته های آنها در ایران اجرایی شود! از تیرماه ۹۵ که طیب نیا وزیر وقت اقتصاد تعلیق ایران از لیست سیاه ایران گروه در قبال خواسته های ۴۱ گانه را مطرح کرد تاکنون ۵ مرتبه این تمدیدها رخ داده است.

به عنوان مثال بهرنگ تاج دین خبرنگار بی بی سی در تاریخ ۳اسفند ۹۷ یعنی درست زمانیکه برای چهارمین بار FATF نسبت به تمدید این وضعیت اقدام کرده بود اعلام کرد که کاسه صبر این کارگروه به پایان رسیده است. وی بااشاره به تهدید این نهاد در خصوص اقدامات تنبیهی علیه کشورمان گفت: «لحن بیانیه امروز اف ای تی اف درباره ایران تندتر از بیانیه های قبلی این نهاد است. اگرچه مهلت ایران برای چهار ماه دیگر تمدید شد، ولی اف ای تی اف تأکید کرد که اگر تا آن موقع همه خواسته هایش برآورده نشود، اقدامات تنبیهی جدیدی را علیه مؤسسات مالی ایران به اجرا می گذارد. در کل به نظر می آید کاسه صبر اف ای تی اف درباره ایران دارد لبریز می شود.»

این تحلیلگر رسانه وابسته به وزارت خارجه انگلیس همچنین در خصوص نگرانی های ایران در خصوص تعاریف مربوط به پدیده تروریسم و پولشویی گفت: «رئیس دوره ای اف ای تی اف در پاسخ به سؤالم گفت این نهاد حاضر نیست کمکی به دولت ایران برای تصویب نهایی لوایح باقی مانده بکند و رفع نگرانی ها در ایران درباره کنوانسیون های پالرمو و مقابله با تأمین مالی تروریسم را وظیفه خود نمی داند.»

بسیاری از کارشناسان معتفدند اروپا و آمریکا میدانند که با اعلام پایان تعلیق ایران از لیست سیاه فقط اهرم فشار خود علیه ایران را از دست داده اند و نمی توانند اقدام به باج گیری از طریق تهدید به اقدامات خود را انجام دهند بنابراین بهترین اقدام زمان دادن به ایران و جنگ روانی جهت تحمیل پالرمو و CFT است که سد راه دور زدن تحریم های کشور خواهند شد.

یک پژوهشگر روابط بین الملل در این خصوص نوشته است: «به رغم اجرا نشدن شروط FATF، مجمع عمومی FATF نه تنها نام ایران را وارد لیست سیاه نکرد بلکه برای چندمین بار مهلت انجام تعهدات را نیز تمدید کرد! خودشان هم میدانند فردای فرستادن ایران به لیست سیاه اتفاق خاصی نخواهد افتاد و فقط روی تاثیر روانی ترس از رفتن به لیست سیاه حساب کرده اند»

قائدزاده وکیل پایه یک دادگستری در این مورد نوشت: «اف ای تی اف باز هم تمدید کرد! لطف کرده؟ نه ؛ هر تحریمی که بلد بودند انجام داده اند و دیگر کاری از دستشان ساخته نیست پس هی تمدید می کنند تا به دامشان گرفتار شویم و تحت نظارتهای افشا کننده فعالیتهای مالی شهروندان ایران قرار گیریم.»

نکته جالب آنکه مانند ۴ اولتیماتوم روانی قبل، بیانیه اخیر نیز هشدار داده در صورتی که ایران تا اکتبر ۲۰۱۹ معاهده های پالرمو و تأمین مالی تروریسم را طبق استانداردهای FATF تصویب نکند،FATF اقدامات جدیدی را اتخاذ خواهد کرد!

مقامات مختلف آمریکایی اما بارها از اهمیت شفاف شدن اطلاعات مالی ایران از طریق FATFبرای ضربه زدن به ایران در جنگ اقتصادی یاد کرده اند. روز گذشته نیز پمپئو از عدم تصویب لوایح FATF توسط ایران به شدت انتقاد کرد.

دیوید کوهن، معمار تحریم ها علیه ایران و معاون سابق وزارت خزانه داری آمریکا در سخنرانی خود در موسسه حقوق تجربی با عنوان «سیر تکامل قدرت مالی آمریکا» در سال ۲۰۱۴، در این باره می گوید: «موفقیت تحریم های ما بستگی به وجود یک سیستم مالی شفاف و خوب تنظیم شده دارد. براساس مجموعه ای از اطلاعات کلیدی درمورد ماهیت معاملات مالی، طرفین شرکت کننده و افرادی که در نهایت از آنها بهره مند می شوند، ما معاملات را برای بازیگران غیرقانونی که سعی می کنند خود را پشت اقتصاد قانونی پنهان کنند سخت تر می کنیم. به همین دلیل است که شفافیت مالی – ساختمان آن، محافظت از آن و اجرای آن – در هسته ماموریت امنیت ملی وزارت خزانه داری ما قرار دارد.»

خوان زاراته در کتاب «جنگ خزانه داری؛ ظهور عصر جدید جنگ افزارهای مالی» به تشریح فعالیت های دیپلماتیک صورت گرفته از سوی وزارت خزانه داری آمریکا برای همراه کردن گروه ویژه اقدام مالی می پردازد و می نویسد: «تنها چند روز پس از حادثه ۱۱سپتامبر جیمی گورول، نهادهای مرتبط مبارزه با پولشویی را فهرست کرد، سپس یک گروه منتخب به سمت این نهادها گسیل کرد تا تهیه برنامه هایی به منظور جلب توجه جهانی برای مقوله مبارزه با تروریسم آغاز شود. به همین منظور مذاکره با نهاد گروه ویژه اقدام مالی آغاز شد. در اکتبر۲۰۰۱، گروه ویژه اقدام مالی، یک نشست ویژه با تمامی اعضای خود تشکیل داد و سرانجام گروه ویژه اقدام مالی پذیرفت که توصیه های ویژه ای برای مقابله با تامین مالی تروریسم تهیه کند… به منظور فراگیر کردن این استانداردها نیز نهادهایی همچون بانک جهانی، صندوق بین المللی پول و سازمان ملل متحد، در انجام سیاست های خود، آنها را اتخاذ کردند.»

اقدامات FATF مشکلات بانکی برای کشور ایجاد میکند؟

با این وجود تهدید غرب گرایان به مشکلات بانکی که ممکن است برای ایران توسط FATF ایجاد شود در حالی است که روابط بانکی ایران تحت تاثیر تحریم های ثانویه آمریکا دچار خلل هایی شده و تاثیرپذیری چندانی از FATF نمیبرد.

حاجیلو کارشناس مسائل تحریم در این مورد میگوید: یکی از نکات مهم این است که در حال حاضر روابط بانکی ما، متاثر از تحریم های ثانویه بانکی آمریکا، محدود شده است و در واقع، قبل از این که FATF بتواند فشاری بر روابط بانکی ما وارد کند، تحریم های ثانویه بانکی آمریکا این فشار را وارد کرده و بخش زیادی از روابط کارگزاری بانکی ما با دنیا قطع شده است و بسیاری از تعاملات به واسطه روش های دیگری مانند صرافی ها و … انجام می شود. صرافی ها در دوران تحریم به عنوان دریچه های تنفسی برای اقتصاد کشور عمل می کنند و اتفاقا استانداردهای FATF باعث محدودیت در فعالیت های این صرافی ها خواهد شد.

حاجیلو ادامه داد: اگر بخواهیم تجربه کشور را در یک سال اخیر بررسی کنیم، بخش زیادی از روابط بانکی قطع شد. بسیاری از شرکت ها و بانک های خارجی و اروپایی اعلام کردند که روابط خود با ایران را قطع می کنند. اگر بیانیه و اظهارات این شرکت ها و بانک ها را بررسی کنیم ، متوجه می شویم که تقریبا ۱۰۰ درصد این ها، عامل قطع روابط با ایران را خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم ها اعلام کردند و نه FATF.

آنچه مشخص است این است که FATF هر اقدامی غیر از تمدیدهای مکرر و فشاررسانه ای و روانی انجام میداد مرگ رویاهای خود در ایران را رقم میزد، اما این کارگروه با اولتیماتوم های مکرر خود دست جریان غرب گرا در ایران را برای اعمال فشار در جهت زیاده خواهی آمریکا و اروپا به خوبی باز گذاشته است.