چرا بزرگترین منتقد برجام از وزیر خارجه تشکر می کند؟

از میان بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار روز گذشته با مردم تبریز، تشکر ایشان از وزیر امور خارجه بیش از مباحث دیگر به چشم آمد و رسانه ها نیز با ضریب بیشتری به آن پرداختند. ممکن است در نگاه اول افرادی باشند که بین تشکر روز گذشته رهبر انقلاب و انتقادات منتقدین از وزیر خارجه تزاحم و تضاد ببینند که این مسئله خود بهانه ای برای پرداخت بیشتر به این بخش از بیانات حضرت آیت الله خامنه ای است. اول باید با دقت و بدون کم و کاست به صحبت های رهبر معظم انقلاب پرداخت. شروع صحبت های ایشان از اقتصاد آغاز می شود که آن را یکی از مسائل مهم کشور می خوانند. راه حل اصلاح نیز اتکای به مردم و اقتصاد مقاومتی است. باید به مردم اعتماد کرد و کار را به بیگانگان نسپرد چرا که سررشته امور از دست مدیران کشور خارج می شود. در وابستگی و اعتماد به بیگانگان هم حوادث عبرت آمیزی وجود دارد. اول اشاره به تجربه یک کشور خارجی در قالب طرح خاطره از یک دیدار شخصی. رئیس یکی از کشورهای معروف و بالنسبه پیشرفته منطقه در ایام بحران اقتصادی شرق آسیا با رهبر انقلاب دیدار می کند و اولین صحبتش این است «در یک شب گدا شدیم». چرا؟ «اقتصاد وقتی وابسته ی به سرمایه و اراده ی یک سرمایه دار یهودی و غربی و آمریکایی است، این جوری میشود. یک کشورِ سرِپای با نشاطِ اقتصادی و دارای رشد اقتصادی بالا، رئیسش به من میگوید که ما در یک شب گدا شدیم! اتّکاء به خارج این است». دوم تجربه دم دست داخلی و ملموس برای تمام ایرانیان. « ما خودمان اتّکاء به خارجی ها را در قضیّه ی برجام مشاهده کردیم؛ در قضیّه ی مذاکرات هسته ای اعتماد کردیم به اینها و از اعتمادمان سودی نبردیم.» حال که مشخص شده این تجربه سودی نداشته، خطرناک است، تکیه ی به بیگانه موجب میشود که بیگانه با انواع طُرق بر سرنوشت کشور بتدریج مسلّط شود؛ لذا نباید به بیگانه اعتماد کرد؛ حالا با این مقدمه، برخورد وزیر خارجه با خباثت آمریکایی ها و سیاست یکی به نعل و میخ زدن اروپایی ها جای تشکر دارد. « برخی پخش شده و برخی پخش نشده است بله، راه همین است؛ باید برخورد کنند؛ عزّت ملّی را باید نشان بدهند در ارتباطات خارجی.» صحبت های رهبر انقلاب تفکیک آشکار دو رویکرد و رویه است. اولی اعتماد و اتکای به بیگانه و دومی مقابله با آن و اتکا به مردم. روشن است کسانی مثل ظریف اگر در مذاکرات هسته ای به آمریکا اعتماد کرده باشند درخور نقدند و اگر به بدعهدی استکبار معترض شدند درخور تقدیرند. تازه این هنر انقلاب و رهبری آن است که افرادی چون وزیر خارجه را از مرحله اعتماد به آمریکا به تقابل با آن و هم پیمانانش کشانده است. حال که راه مشخص شد باید تقویت شود و ادامه پیدا کند. چرا وزیر خارجه؟ اگر با دقت بیشتری به مواضع محمد جواد ظریف نگاه کنیم به درستی متوجه خواهیم شد که به نسبت سایر مسئولین کشور چون حسن روحانی و حتی عباس عراقچی مواضع بهتری و محکم تری داشته است. ظریف در مصاحبه های خارجی خود به صراحت اعلام کرده که آمریکا نه تنها روح که متن برجام را هم نقض کرده است(۱)؛ اعلام کرده که تصویب تحریم آیسا نقض برجام است برخلاف رئیس جمهور که مدعی شده بود آیسا تحریم جدیدی نیست! (۲)(۳) توئیت های محمد جواد ظریف هم همین ویژگی را دارند. مقایسه کنید واکنش توئیتری ظریف به ادعاهای ترامپ در سازمان ملل که آن را « وقیحانه»، «جاهلانه» و متعلق به « قرون وسطی» می خواند با نطق محافظه کارانه، منفعلانه و تکراری روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل.(۴) پس چرا نقد منتقدان از وزیر خارجه همچنان ادامه دارد؟ اولاً نقد دلسوزان در نگاه انتقادی ظریف به آمریکا و غرب نیست. درست تر و دقیق تر هم که بخوانیم مطالبه برای عمومی کردن آن هم دیده می شود. بیائیم به مهر ماه سال گذشته بازگردیم. نزدیک به ۱۶ ماه پیش؛ جایی که رجانیوز از علی شمخانی مطالبه می کند که برای شکل گیری وحدت ملی، بدعهدی آمریکا در اجرای تعهدات برجامی اش را برای مردم شفاف سازی نماید تا خود به ابزار فشاری علیه ایالات متحده آمریکا تبدیل شود. در ادامه هم می گوید که یک مثال خوب در این زمینه نامه ظریف به مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا است که بهتر بود به شکل عمومی منتشر شود.(۵) در واقع این مواضع منتشر نشده -که از قضا با تقدیر رهبر انقلاب هم مواجه شده- نه تنها نفی نمی شود بلکه مطالبه برای حداکثری کردن و انتشار عمومی آن ماه ها پیش از جانب منتقدین وجود داشته است. ثانیاً انتقاد دقیقاً جایی است که وزیر خارجه و تیم همراهشان به رویکرد اول خود یعنی اعتماد به آمریکا بازمی گردند. این که امضای کری را تضمین بدانیم، این که به قول آمریکا اعتماد کنیم، این که بعد از افسانه دموکرات خوب و جمهوری خواه بد، به افسانه اروپای خوب و آمریکای بد دل ببندیم، این که متن برجام را به میزانی ضعیف و به نفع طرف مقابل بنویسیم که دربرابر نقض بدعهد های پیاپی دست خود را بسته ببینیم، این که در نگارش متن عجله کنیم و خلاصه آن که به لبخند دشمن اعتماد کنیم مسئله ای است که خود رهبر انقلاب نیز بزرگترین منتقد آن به شمار می رود. لذا روشن است که بین تشکر رهبر انقلاب از وزیر خارجه و نقد منتقدین دلسوز از ظریف تزاحمی و تضاد دیده نمی شود. هر کجا که موضعی از جنس اتکای به مردم باشد درخور تقدیر است و هر زمان که بوی اعتماد به استکبار به مشام برسد، تکلیف مشخص، ارائه نقد است. -۱ http://www.farsnews.com/13960425001846 2- http://nasimonline.ir/Content/Detail/2076114/ 3- http://www.president.ir/fa/97294 4- http://www.rajanews.com/node/276801/ 5- http://www.rajanews.com/node/258103/ * محمدمهدی حسینی