پاسخی به اظهارات خلاف واقع و متداول عراقچی

دیشب عراقچی با اعتماد به نفس کامل گفت که پول نفت آزاد است. یعنی هیچ محدودیتی برای استفاده از درآمدهای نفتی وجود ندارد . آنچه در ادامه آمده است توضیحاتی است درباره اینکه مشکل پول نفت چیست؟ دو مشکل اساسی وجود دارد که دیشب عراقچی به یکی از آنها اشاره کرد و خیلی سخاوتمندانه آن را بی ارتباط با برجام دانست و به دیگری اصلا اشاره ای نکرد. مشکل مهمی که عراقچی دوست نداشت اشاره کند، باقی ماندن تحریم های ثانویه بانکی بود. وزارت خزانه داری در دستورالعمل اجرای برجام در بخش B.1 مربوط به خرید نفت خام ایران شفاف اعلام کرده است که خریداران نفت ایران باید مراقب باشند که در تراکنش مربوط به پول نفت هیچ فرد و نهاد تحریمی یا همان SDNی ها درگیر نباشند. این شرط که باید از سوی بانک های طرف حساب ایران راستی آزمایی شود، کار را برای انتقال آزادانه پول های ایران سخت کرده است. در نتیجه راحت ترین کار خرید اقلام مصرفی از آن کشور است. به طور مشخص ایران نمی تواند پول های نفت خود را به طلا تبدیل کند. چرا که ره گیری آن سخت تر می شود و بانک طرف ایران جرات این کار را نخواهد داشت. مشکل دوم که عراقچی به آن اشاره کرد، مساله تبدیل ارزهاست. وقتی در کره جنوبی معادل چند میلیارد دلار پول نفت انباشت شده است و از طرف دیگر نیاز ارزی ایران در امارات و به درهم است، (حتی برای خرید کالاهای مصرفی) باید بانک مرکزی بتواند این درآمد را به امارات منتقل کند. اما تبدیل مستقیم وون به درهم در حجم زیاد امکان پذیر نیست چرا که بازار کافی ندارد. برای تبدیل باید به ارز مرجع دلار تبدیل شود و بعد به درهم تبدیل شود. ولی چون یوترن دلار برای ایران بسته است، این تبدیل امکان پذیر نیست. نکته مهم این است که بستن یوترن دلار یک تحریم ثانویه هسته ای بوده است که در برجام باید برداشته می شده اما نشده است. این دو مشکل با هم سبب می شود یا ایران دست به خرید مستقیم از کشور وارد کننده نفت بزند، که شرایط واردات کالای مصرفی مثل خودرو راحت تر است. یا اینکه پول ها را آنجا دپو کند و در نهایت فاینانس بگیرد. در نهایت باید تصریح کرد که ما دسترسی آزادانه به پول نفت نداریم. اگر داشتیم نباید پروژه های عمرانی روی زمین می ماند. اگر دسترسی آزاد بود کشور نیازی به فاینانس خارجی نداشت.