چرا “آتش به اختیار؟”

*علی خضریان// «آتش به اختیار» اصطلاح مهمی بود که از سوی رهبر معظم انقلاب در دیدار دانشجویی رمضان امسال استفاده شد؛ اصطلاحی که همزمانی آن با اتفاقات ۱۷ خرداد ۹۶ و حمله تروریستی انواع و اقسام برداشت ها را به همراه داشت. این برداشت ها عمدتاً در فاز تفسیر هایی رفت که سعی داشت مخاطبان اصلی یعنی دانشجویان را از رفتارهای مختلف منع کند. پرهیز دانشجویان از هرج ومرج طلبی و رفتارهای غیرمتعارف مانند نمونه حمله به سفارت انگلیس ازجمله تفاسیری بود که حداقل در فضای مجازی غلبه پیدا کرد. درواقع عمده مفسران «آتش به اختیار» با برداشتی ناصواب دانشجویان را مجدداً وارد فاز انفعالی و سکون می کنند. حال آنکه اصطلاح «آتش به اختیار» عمدتاً برای اهالی خارج از میدان عمل و در حوزه تئوریک برداشت سلبی دارد. چند سالی است که دانشجویان در هر حوزه ای خود را محتاط و مقید به اصول و چارچوب هایی من درآوردی کرده اند. درواقع دانشجویان وارد ادبیات های دیپلماتیک شده اند که اتفاقاً رهبر معظم انقلاب در همان جلسه هم این نوع رفتار را برای دانشجویان مناسب ندانستند. وابستگی مالی دانشجویان و تشکل های دانشجویی برای فعالیت هایشان به نهادهای بالادستی ازجمله وزارتین علوم و بهداشت ازجمله همین قیودی است که خود را تنها در قالب حرکت های کلی وزارتین تعریف کنند. نقد هایی هم که از سوی دانشجویان مطرح می شود عمدتاً در همان ساختارهای کلی بالادستی تعریف می شود، یعنی دانشجویان منتظر هستند اتفاقاتی بیفتد که کف بزنند یا هو کنند؛ رفتاری که رهبر معظم انقلاب، دانشجویان را در دیدار ۱۷ خرداد ۹۶ از همین دست کار هم پرهیز دادند. اما آن دست کارهایی است که اتفاقاً در فضای «آتش به اختیار» هستند ولی توسط عمده مفسران سانسور شد و دیده نشد؛ کارهایی ازجمله اردوهای جهادی. تصور اینکه ۹هزار دانشجو از رشته های مختلف در تعطیلات نوروز ۹۶ عازم خوزستان می شوند تا غباری از چهره این منطقه محروم بردارند، آیا خارج از حوزه «آتش به اختیار»تعریف می شود؟ یا در نمونه دیگر دانشجویانی که با حضور در گروه های خیریه و جهادی سعی در رفع گردوغبار معضلات اجتماعی شهرهایی ازجمله تهران را دارند، در فضایی خارج از «آتش به اختیار» تعریف می شوند؟ رفتار دانشجویانی که با زبان روزه اقدام به توزیع سبدهای غذایی می کنند یا دانشجویان پزشکی با ویزیت مستضعف نشینان شهر تهران در ماه رمضان ۹۵ و ۹۶ خارج از دایره «آتش به اختیار» به نظر نمی آید. درواقع دانشجویان به جذب کمک های مردمی و همبستگی برای رفع محرومیت فارغ از نقشه کشی های بوروکراتیک روی آورده اند و حرکت هایی را به جلو برده اند که در یک تناقض عجیب، قوانین دست وپاگیر آنهاست و مسئولان منتفع از نتایج این حرکات هستند. در حوزه فرهنگ رفتارهای ناکارآمد مدیریتی و سیاستگذاری در وزارت ارشاد، حوزه هنری و سازمان تبلیغات اسلامی جوانان را به جایی رساند که از سال ۸۸ با هندی کم ها و موبایل های خود سوژه هایی ناب را پیدا کردند و امروز مستند های بلند و کوتاهی را در حوزه های مختلف روی پرده سینما می برند و جشنواره فیلم عمار الحق و الانصاف نماد کارآمدی آتش به اختیار جوانانی است که متوجه اختلال مرکز فرماندهی جنگ نرم در عرصه سینمایی کشور شده اند. آنچه مشخص است «آتش به اختیار» قبل از فرمان علنی مقام معظم رهبری به اشکال متفاوت توسط دانشجویان در حوزه های مختلف آغاز شده بود. درواقع این فرمان تکلیف را برای دانشجویانی سنگین کرد که تنها پای فضای مجازی نشسته اند و اوج فعالیت دانشجویی شان واکنش های اینستاگرامی و توییتری به اتفاقات یومیه است. مطمئناً کارگران معدن های زغال سنگ؛ کارگران بیکار شده کارخانه ها منتظر حرکتی از جانب دانشجویان و دانشگاه هستند تا نه فقط حقوق هایشان برقرار شود بلکه توسط دانشجویان همین کشور حوزه های کارهای جدیدی برایشان تعریف شود. سپرده گذاران انواع تعاونی ها شاید مثل کاسپین منتظر این هستند تا دانشجویان ساختار جدیدی برای اقتصاد کشور دراندازند و خودشان آن را وارد عرصه اجرایی کنند و در عرصه هنر نیز با توجه به آنچه از مطالبات بر زمین مانده رهبری در عرصه تئاتر و سرود از تشکل های دانشجویی است، امید می رود که با فرمان «آتش به اختیار» دیگر دلیل موجهی برای عدم ورود جدی این دانشجویان به این عرصه وجود نداشته باشد. در کل «آتش به اختیار» یعنی اینکه دانشجوی مؤمن انقلابی معطل لجستیک و امکانات وزارتخانه های ارشاد یا علوم نماند و از تمام ظرفیت ها برای غلبه گفتمان انقلاب در محیط دانشگاه بهره ببرد. «آتش به اختیار» یعنی تمام دانشجویانی که به ایران و اسلام علاقه خاطر دارند لباس ژنرالی را از تن خارج کنند و مانند یک افسر وارد عرصه ایده پردازی و عمل بشوند. نگاهی به عقبه جریان دانشجویی از ۱۶ آذر ۳۲ تا ۱۳ آبان ۵۸ و هشت سال دفاع مقدس هم نشان می دهد که دانشجوی مسلمان انقلابی- ایرانی علاوه بر آرمانگرایی هایش مرد ورود به عرصه های سخت و طاقت فرساست و اتفاقا جنس جنبش دانشجویی و شرط حیاتش در آتش به اختیاری عاقلانه آن است. *تحلیلگر سیاسی و عضو شورای مرکزی جبهه پایداری انقلاب اسلامی