استاد حقوق بین الملل دانشگاه تهران: نامه کری به ظریف تعهد یک جانبه است اما ضمانت اجرایی ندارد

دکتر یوسف مولائی، استاد حقوق بین الملل دانشگاه تهران در خصوص نامه اخیر جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده به محمدجواد ظریف، در پاسخ به سوال خبرنگار بین الملل خبرگزاری فارس، ابراز داشت که نامه مزبور تعهد یک جانبه برای آمریکا محسوب می شود اما در ضمانت اجرایی آن ابراز تردید کرد. وی در خصوص تعهد آور بودن نامه وزیر خارجه آمریکا از منظر نظری تصریح کرد: در حقوق بین الملل خیلی وقت است این بحث باز شده، فکر می کنم ۲۵ تا ۳۰ سال باشد و نمونه آن هم همین نامه است. این به منزله ایجاد تعهد یک جانبه برای یک کشور است و در خصوص نامه وزیر خارجه، اصل بر این است که موضع رسمی آن کشور، همین است. با این حال، مولائی تاکید کرد که در حقوق بین الملل ضمانت اجرایی با حقوق داخلی تفاوت دارد و ما همواره با مشکل ضمانت اجرایی مواجهیم. مرجعی مثل دیوان بین الملل دادگستری در این خصوص قابل مراجعه نیست اما می توان موارد نقض را علیه پرستیژ کشورها به کار برد و گفت که کشوری به بزرگی آمریکا به مواضع خود پایبند نیست. وی در پاسخ به سوالی در خصوص تفسیرپذیر بودن این نامه بالاخص در خصوص عبارتی چون «منافع مشروع اقتصادی ایران» که در این نامه وجود دارد، اظهار داشت که «تفسیر پذیر بودن نامه صحیح است.» چه کسی و چگونه در صورت اختلاف باید این نامه را تفسیر کند؟ باید مرجعی تعریف شود و آن مرجع دریافت خود را از منافع مشروع اقتصادی بیان کند. آقای مولائی در خصوص اینکه آیا کمیسیون مشترک برجام می تواند در این فقره به منزله نهاد مرجع تفسیر باشد، اظهار داشت که این نامه ارتباط مستقیم به برجام ندارد و خیلی کلی تر از آن است. شایان ذکر است، پس از صدور نامه جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا به وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، سید عباس عراقچی، رئیس ستاد پیگیری برجام در خصوص آن اظهار داشت: «اتفاقی که روز گذشته رخ داد آقای کری وزیر خارجه آمریکا نامه ای را به آقای ظریف نوشت و این نامه از طرف وزیر خارجه آمریکا یک تعهد حقوقی به شمار می آید و در این نامه ایشان اطمینان داده که دولت آمریکا قانون مربوط به لغو روادید را به گونه ای اجرا خواهد کرد که هیچ تاثیری بر اجرای موفق برجام نگذارد.» وی افزود: «آنچه برای ما مهم است این است که برجام در مرحله اجرا با هیچ گونه خدشه و صدمه ای مواجه نشود و آقای کری این تضمین را به عنوان وزیر خارجه آمریکا به صورت کتبی با امضای رسمی صورت داده است. به اعتقاد ما این اطمینان الان به وجود آمده که اجرای قانون لغو روادید برای آمریکا تاثیری در اجرای برجام نخواهد گذاشت.» بر اساس قانون جدیدی که در آمریکا تصویب شده، شهروندان ۳۸ کشور «دوست آمریکا» که مطابق قوانین این کشور در حال حاضر بدون اخذ روادید تا سقف ۹۰ روز می توانند وارد خاک آمریکا شوند، در صورتی که پس از مارس ۲۰۱۱ به ایران، سوریه، عراق یا سودان سفر کرده باشند، باید روادید اخذ کنند و مورد بررسی هایی قرار گیرند. برخی کارشناسان ایرانی، این قانون را به منزله ایجاد محدودیت برای گردش گران و سرمایه گذارانی می دانند که قصد عزیمت به ایران را دارند. سفرای اتحادیه اروپا، به این قانون اعتراض کرده اند..