سقوط موتور بوئینگ ۷۴۷ نتیجه تعلیق دکوری تحریم ها

در حالی که بر اساس توافق ژنو در سال آذر ماه ۹۲، قرار بود آمریکا در ۶ ماه اول اجرای توافق یعنی از بهمن ماه ۹۲ تا تیرماه ۹۳ به تحریم های هواپیمایی ایران خاتمه دهد، در عمل طی دو سال اخیر هیچ اتفاق مثبتی در این زمینه نیفتاد و در آخرین مورد پنج شنبه هفته گذشته یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ هواپیمایی ماهان که از تهران عازم بندرعباس بود به دلیل نقص فنی در موتور شماره ۳ و جدا شدن توربین مجبور به بازگشت به فرودگاه مبدا و فرود اضطراری در مهرآباد شد. به گزارش رجانیوز در حالی که در روز های پس از توافق ژنو و در مقابل امتیازات انبوهی که دولت یازدهم به طرف مقابل واگذار کرده بود، رسانه های زنجیره ای و حامی دولت تلاش می کردند تا دستاورد هایی برای این مذاکرات بیان دارند و با بیان اینکه طرف مقابل نیز امتیازات بزرگی به ایران داده است، از دست رفتن حجم کثیری از داشته های کشور را منطقی جلوه داده و به این نحو افکار عمومی را برای پذیرش این توافق آماده سازد؛ به گونه ای که لغو تحریم های هواپیمایی را به عنوان یکی از اصلی ترین دستاورد های توافق ژنو بیان می کردند. اما اکنون و بعد از سپری شدن دو سال از توافق ژنو زمان خوبی است تا به بررسی دستاوردهای این توافق برای کشور بپردازیم تا معیار دقبیقی برای قضاوت صداقت طرف های غربی در مذاکرات بپردازیم. در همین راستا و در حالی که پس از توافق ژنو رسانه های این جریان خاص، با تبلیغات گسترده و ذوق زدگی، خبر از لغو تحریم ۳۵ ساله صنعت هواپیمایی در نتیجه توافق ژنو را بعنوان تیتر اصلی روزنامه خود برگزیدند، اما مصاحبه چند ساعت بعد مدیران ایران ایر، حکایت از واقعیت متفاوتی داشت. مدیرکل روابط عمومی شرکت ایران ایر با رد خبر امضای قرار داد با شرکت بوئینگ در مصاحبه تلفنی با واحد مرکزی خبر در مرداد سال گذشته گفته بود: «مذاکراتی با شرکت بوئینگ انجام شده اما قراردادی امضا نشده است بلکه در چارچوب مذاکرات ژنو و اقدام مشترک ، تعدادی کتب و مدارک فنی مربوط به ایمنی پرواز دریافت شده است» . این در حالی است که پیش از آن نیز علی رغم ادعای برخی رسانه های دولت مبنی بر لغو تحریم های مربوط به صنعت هواپیمایی مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کردند تحریم بنزین هواپیماها و قطعات آن همچنان پابرجاست! و تغییر محسوسی مشاهده نشده و این در حالی است که لغو تحریم هوایی یکی از بندهای توافق نامه ژنو بود که قریب به دو سال است مدت زمان اجرای شش ماهه آن به پایان رسید و عملا تا پایان اجرای این توافقنامه به آن عمل نشد. داستان اعلام خبر لغو تحریم ها پس از توافق ژنو و تکذیب آن در مدتی کوتاه پیش از این نیز سابقه داشته است، چنانکه سال گذشته هم رسانه ها از خبر از لغو تحریم های بیمه کشتی رانی دادند اما معاون بیمه مرکزی در مصاحبه ای به ادامه تحریم ها اذعان کرده بود و مشخص شد کما فی سابق و برخلاف فضاسازی رسانه های دولتی و وعده های داده شده مبنی بر لغو تحریم ها در توافق ژنو سرابی بیش نیست. همچنین علی رغم ادعای دیپلمات های ایران مبنی بر گرفتن امتیازهای فراوان از طرف مقابل متأسفانه هیچ یک از تحریم ها لغو نشده و این درحالی است ایران امتیازات فراوانی را به طرف مقابل در توافق ژنو داده بود که از بین بردن تمام ذخیره سوخت ۲۰ درصد، تعلیق غنی سازی ۲۰ درصد، پذیرفتن غنی سازی مشروط (برخلاف ماده ۴ npt) تنها بخشی از آنهاست. از سوی دیگر در خرداد سال جاری نیز و در حالی که قریب به یک سال از توافق ژنو گذشته بود وزارت خزانه داری امریکا دو شرکت عربی و مالک یکی از این شرکت ها را به اتهام کمک در خرید هواپیمای مسافربری دست دوم توسط ایران، تحریم کرد! وزارت خزانه داری آمریکا همزمان بیانیه ای صادر کرد و جزئیات بیشتری در خصوص افراد تحریم شده و همچنین دلیل این اقدام واشنگتن منتشر کرد. با این حال دولت یازدهم به روند عقب نشینی های خود در توافق لوزان و وین نیز ادامه داد و در حالی که تا کنون ۱+۵ به بسیاری از تعهدات خود پایبند نبوده است در نهایت برجام توسط دولت روحانی به عنوان یک سند افتخار مطرح شد، باز هم باید منتظر بود و دید سرنوشت وعده لغو تحریم ها تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و در نهایت آیا روزی فرا خواهد رسید که علیرغم همه عقب نشینی های ایران و تعهد نسبت به برچیدن ۱۴۰۰۰ سانتریفیوژ، سیمان ریختن داخل راکتور اراک، دسترسی های فراپروتکلی به سایت های نظامی، اکسید کردن ۹۷% ذخایر اورانیوم و … یکی از تحریم ها از جمله تحریم های هواپیمایی لغو می شود یا خیر؟