سفر منطقه‌ای بایدن که با حضور در سرزمین‌های اشغالی آغاز شد و پس از پرواز مستقیم به عربستان سعودی و سخنرانی در نشست جده به پایان رسید. تحلیل‌گران جهانی به خصوص رسانه‌های غربی در حالی اکنون این سفر را شکستی برای آمریکا می‌خوانند که تحلیل‌گران برجامی در ایران طی هفته‌های گذشته این سفر را نشانه «اجماع‌سازی علیه ایران»، «شکست سیاست خارجی دولت ایران» و همچنین «اجرایی شدن پلن ب آمریکا» معرفی می‌کردند. حالا همه ماجرا شفاف شده و مشخص گشته است که تا چه حد آمریکا در قبال تحولات جدید جهانی، منطقه‌ای و همچنین دیپلماسی هوشمند ایران تنها و بی ابتکار مانده است. کشورهای مختلف منطقه نیز به گمانه‌زنی‌ها در خصوص همراهی با طرح ضدایرانی آمریکا و رژیم صهیونیستی واکنش نشان دادند.
عدم همراهی پایتخت های عربی با آمریکا
«انور قرقاش»، وزیر مشاور رئیس امارات عربی متحده با اعلام اینکه ابوظبی پذیرای ایجاد محور علیه هیچ کشوری در منطقه بویژه ایران نیست، خبر داد که کشورش درحال انجام فرآیند اعزام سفیر به جمهوری اسلامی ایران است.
«أیمن الصفدی» وزیر خارجه اردن نیز در گفت‌وگو با کانال سعودی «الشرق» تصریح کرد که اردن و همه کشورهای عربی خواهان روابط سالم با ایران بر اساس اصل احترام متقابل و روابط حسن همجواری هستند و گفت‌وگو نیز بهترین راه برای حل‌وفصل هر گونه تنش‌های موجود است. علاوه بر این، «مصطفی الکاظمی» نخست‌وزیر عراق نیز که همزمان با سفر «بایدن» به عربستان به منظور حضور نشستی در جده راهی این شهر بود، در مصاحبه با خبرگزاری امریکایی «آسوشیتدپرس» بار دیگر از روند مذاکرات دوجانبه تهران و ریاض با میانجیگری بغداد استقبال و تصریح کرد که به نفع عراق است به منظور کاهش تنش‌های منطقه‌ای برای نزدیک شدن ایران و عربستان سعودی تلاش کند. وزیر خارجه سعودی نیز اصل وجود طرحی با نام ناتوی عربی برای مقابله با ایران را زیر سوال برد و اعلام کرد دست این کشور به سوی ایران دراز است.
رسانه‌های غربی: آمریکا شکست خورد
سفر سه روزه به منطقه غرب آسیا و حضور در نشست جده در حالی که دو هدف اصلی را پیگیری می‌کرد که به نوشته خبرگزاری رویترز، هر دو هدف با شکست مواجه شده است.
به نوشته این خبرگزاری، بایدن در حالی عربستان سعودی را ترک کرد که هیچ دستاوردی در خصوص تأمین سوخت و ایجاد ائتلاف منطقه‌ای با خود به همراه نداشت.
رویترز افزود: «بایدن به سران عرب گفته است که آمریکا همچنان یک شریک فعال در خاورمیانه برای آنها باقی خواهد ماند اما او موفق به دریافت تعهدات لازم از کشورها برای ایجاد یک محور امنیتی منطقه‌ای که اسرائیل را نیز شامل شود و همچنین افزایش فوری تولید نفت، نشد.»
بایدن که برای اولین بار از زمان ریاست‌جمهوری‌اش به منطقه غرب آسیا سفر کرده بود، ابتدا وارد سرزمین اشغالی شد و پس از دو روز با سفر به عربستان سعودی، در خلال سخنان خود در نشست «توسعه و امنیت جده» دیدگاه و استراتژی خود را در خصوص نقش آمریکا در منطقه ارائه داد.
رویترز در ادامه نوشت: «بیانیه پایانی نشست جده مبهم بود و عربستان سعودی به عنوان مهم‌ترین هم‌پیمان عربی ایالات متحده، آمال و آرزوهای واشنگتن در خصوص اینکه این نشست می‌تواند به تشکیل ائتلاف امنیتی با حضور اسرائیل برای مقابله با تهدیدات ایران، کمک کند را نقش بر آب کرد.»
طبق این گزارش، نشست میان جو بایدن با ولی‌عهد سعودی محمد بن سلمان با دلیل انتقادات شدیدی که بایدن در خصوص حقوق بشر علیه بن سلمان انجام داده بود، در شرایط بسیار حساس و شکننده‌ای برگزار شد؛ انتقاداتی که موجب شده بود تا ولی‌عهد سعودی نیز زبان به انتقادات متقابل از آمریکا بگشاید.
رویترز افزود: «ایجاد یک پدافند هوایی مشترک با کشورهای عربی که روابطی با اسرائیل ندارند و نمی‌خواهند جزئی از ائتلاف ضد ایرانی باشند، بسیار دشوار به نظر می‌رسد، ایرانی که شبکه قوی از گروههای همسو با خود را در منطقه و نیز در عراق و لبنان و یمن دارد.»
در این راستا «فیصل بن فرحان آل سعود» وزیر خارجه عربستان سعودی گفته است که اطلاعی از رایزنی‌ها در خصوص ائتلاف دفاعی خلیجی-اسرائیلی ندارد و عربستان سعودی در چنین گفت‌و‌گوهایی شرکت نکرده است.
وزیر خارجه سعودی در یک نشست خبری گفت: «هرگز هیچ نوع همکاری نظامی یا فنی با اسرائیل مطرح نشده است؛ نمی‌دانم این اخبار از کجا آمده‌اند. نه در طی نشست جده و نه قبل از آن چنین چیزی مطرح نشد و مورد بررسی قرار نگرفت».
رسانه‌ها نیز پس از نشست عربی-آمریکایی جده نوشتند که تصمیم ریاض برای گشودن حریم هوایی خود به روی شرکت‌های هوایی اسرائیلی، ارتباطی به برقراری روابط دیپلماتیک رسمی با این رژیم ندارد و مقدمه‌ای برای گام‌های بیشتر نیست.
در ارتباط با افزایش تولید نفت نیز که شاید مهم‌تر از هدف قبلی است، «محمد بن سلمان» صراحتا در سخنرانی خود در نشست جده گفت که دولت سعودی پیش از این تولید خود را به ۱۳ میلیون بشکه در روز رسانده و بیش از این ظرفیت تولید ندارد. «فیصل بن فرحان» وزیر خارجه عربستان سعودی نیز گفته است که ۱۳ میلیون بشکه در روز نهایت تولیدی است که این کشور می‌تواند انجام دهد.