از ابتدای مذاکرات برجامی، یکی از اشکالات منتقدان این توافق نامه این بود که تنها به مسئله هسته ای محدود نخواهد شد و بعد از مدتی با بهانه تراشی های طرف های مقابل به موضوعاتی مانند توان موشکی و مسائل حقوق بشری نیز تسری می یابد، موضوعی که بعد از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و حمایت ظاهری اروپا از حفظ این توافق نامه شکل واقعی به خود گرفت، کارشناسان امور بین الملل معتقد هستند که اروپا با حمایت نمایشی از برجام و ایجاد ساز و کارهایی مانند اینستکس که اگر اجرایی شود کارکردی محدود و در حد صفر خواهد داشت، قصد فشار به ایران برای تحمیل خواسته های خود مانند محدودیت توان موشکی ایران است.
اتحادیه اروپا به دنبال راه هایی برای محدود کردن برنامه موشکی ایران است
یک رسانه آمریکایی گزارش داده کشورهای اروپایی در تلاشند راه هایی برای مهار برنامه موشک های بالستیک ایران پیدا کنند. طبق گزارش روزنامه وال استریت ژورنال، اتحادیه اروپا از طریق تدابیری جدید مانند اعمال فشار بر کشورهای غیرعضو جهت کاهش فروش «فناوری های حساس» به ایران و سخت گیرانه تر کردن شرایط صادرات به ایران به دنبال تحقق این هدف است. کشورهای اروپایی بعد از خروج آمریکا از توافق هسته ای برجام در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ وعده داده اند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند. این کشورها، علی رغم ایستادگی های لفظی و سیاسی در برابر اقدام آمریکا تاکنون هیچ گام عملی در جهت حفظ این توافق برنداشته اند. بروکسل به علاوه، علی رغم مخالفت با تصمیم آمریکا در زمینه برجام، با سایر ادعاهای واشنگتن علیه ایران در زمینه فعالیت های موشکی و فعالیت های منطقه ای همسو است. به نوشته وال استریت ژورنال، در ابتدا فرانسه، آلمان و انگلیس همراه با برخی از کشورهای متحد نظیر هلند و دانمارک اتحادیه اروپا به دنبال جلب موافقت اتحادیه اروپا با اعمال تحریم هایی نظیر مصادره اموال و صدور فرامین منع سفر علیه مقام ها و مؤسسات دخیل در توسعه برنامه موشکی ایران بودند.
آمریکا از اعمال تدابیری نظیر موارد فوق الذکر حمایت می کرد، اما اعضای اتحادیه اروپا از بیم آنکه چنین تحریم هایی ممکن است باعث خروج ایران از برجام شود، از آنها صرف نظر کردند. تحریم، نیازمند موافقت تمامی ۲۸ عضو اتحادیه اروپا است. یک دیپلمات ارشد اروپایی گفت: «بریتانیا، فرانسه و آلمان به دنبال آن هستند اتحادیه را متقاعد کنند در هفته ها و ماه های پیش رو اقدام های دیگری انجام دهند.» پیش از این هم، نمایندگان انگلیس، فرانسه و آلمان در سازمان ملل طی نامه ای به «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل مدعی شدند که اقدام ایران در ساخت و راه اندازی موشک های بالستیک دارای تاثیرات بی ثبات کننده در منطقه بوده و تنش های موجود را افزایش می دهد. نمایندگان این سه کشور اروپایی مدعی شدند که فعالیت های ایران با قطعنامه سال ۲۰۱۵ شورای امنیت سازمان ملل در تضاد است. در این قطعنامه از ایران خواسته شده تا از هرگونه فعالیتی که شامل موشک هایی باشد که قادر به حمل کلاهک های هسته ای است خودداری کند.
این سه کشور اروپایی در حالی مدعی شده اند که آزمایش های موشکی ایران ناقض قطعنامه یاد شده است که در این قطعنامه تنها با لحنی غیرالزام آور از ایران «خواسته شده» موشک هایی را که «برای داشتن قابلیت حمل کلاهک هسته ای طراحی شده اند»، آزمایش نکند. تهران نیز بارها تأکید کرده هیچ کدام از موشک هایش برای حمل کلاهک هسته ای طراحی نشده اند.
برجام موشکی هدف نهایی اروپایی هاست
سید حسین نقوی حسینی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت وگو با «عصر ایرانیان» با اشاره به تلاش های اخیر اروپا برای محدودیت توان موشکی ایران اظهار کرد: از ابتدا مشخص بود که اروپا به نیابت از آمریکا در پی تعمیم برجام به حوزه موشکی و منطقه ای است و برای تحقق این امر نیز اقدام به دادن امتیازات نمایشی مانند اینستکس کرده است. وی بیان کرد: ساز و کار مالی اروپا با اینکه بسیار محدود است و به اعتقاد بسیاری اصلاً اجرایی نیز نخواهد شد یکی از تعهدات برجامی اروپاست و هیچ ارتباطی به دیگر مسائل مانند توان موشکی ایران ندارد و نباید از آن برای فشار به ایران استفاده شود. نقوی حسینی تصریح کرد: اروپایی ها پیش شرط هایی برای اجرای تعهدات خود گذاشته اند تا از انجام آن خودداری کنند، توان دفاعی ایران جزء خطوط قرمز ما بود و به هیچ وجه قابل مذاکره نخواهد بود. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: اروپایی ها در حال حاضر منفعتی برای ایران ندارند که بخواهند با استفاده از آن به ایران فشار بیاوردند و دستگاه دیپلماسی ما باید به این امر آگاه باشد.