علامه مصباح یزدی:
مادی گرایی و جدی نگرفتن دین، از مهم ترین کمبودهای عمومی دنیاست

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در دیدار با طلاب مدرسه علمیه رشد، ضمن تبریک اعیاد شعبانیه و سال روز ولادت امام عصر(عج) اظهار داشت: یکی از نقص ها و ضعف های اکثر انسان ها این است که انگیزه هایشان برای عمل ، انگیزه هایی مادی و بر اساس غرایز، منافع شخصی و رفع نیازهایشان است؛ به عبارت بهتر انگیزه های انسان ها بیشتر معطوف به بعد حیوانی آنهاست؛ در حالی که خداوند به انسان ویژگی هایی داده است که در دیگر مخلوقات وجود ندارد و این ویژگی ها باید در رفتار انسان ها تأثیر جدی داشته باشد.

علامه محمدتقی مصباح یزدی با اشاره به آیاتی از قرآن کریم، گفت: زندگی این دنیا، نوعی بازیچه و سرگرمی است و غالب افراد هم به دنبال همین سرگرمی ها یعنی ارضای غرایز و نیازها و تفاخر و تکاثر هستند و به سطحی بالاتر از آن، توجه ندارند. حتی وجه اصلی زندگی، برای بسیاری از کسانی که پیرو دین و آیینی هم هستند، همان مسایل مادی است و نه بیشتر.

آیت الله مصباح “جدی نگرفتن دین” را یکی از کمبودهای عمومی جوامع برشمرد و خاطر نشان کرد: حتی اگر دقت کنیم می بینیم که گاهی نمازها و دعاهایی را که می خوانیم نیز بدون فهم و درک است؛ یعنی همان گونه که ساحران و رمالان، وردهایی بی معنا می خوانند و معتقدند تأثیرگذار است، ما هم با همین نگاه، دعا و نماز را می خوانیم و نمی دانیم که اصل آن ها چیست و چه تأثیری دارد.

وی ادامه داد: اگر کسی هیچ بهره ای از علم نبرده باشد و دسترسی به عالمی نیز نداشته باشد، همین خواندن – ولو بدون فهم و شناخت – نیز خوب است، اما اگر کسانی که چند سالی را صرف کسب علم کرده اند، چنین نگاهی به ادعیه و نماز داشته باشند، برایشان نوعی نقص محسوب می شود. این در حالی است که نه تنها باید در دعا، شناخت و درک داشت، بلکه باید توجه داشت که در حال صحبت کردن با خالق هستیم.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم افزود: اگر بدانیم که چه برکات و آثاری در خواندن دعای با توجه و حضور قلب وجود دارد، از این که قبلا این گونه نبوده ایم، پشیمان می شویم.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به این که آن چه گفته شد در مقام عمل و انجام عبادت است و مهم تر از آن، چیزی است که در تمایلات، احساسات، ملکات اخلاقی و اعتقادات وجود دارد، ادامه داد: باید دید آیا در تمایلات و بالاتر از آن، ملکات اخلاقی نیز همین نگاه مادی جریان دارد یا خیر؟ به عنوان نمونه امروز هزینه های زیادی صرف اموری می شود که هیچ فایده واقعی نداشته و ربطی به هدف خلقت ندارد.

وی افزود: دنیاطلبی، مادی گرایی و اصالت دادن به جسم و بعد حیوانی، مشکلی اساسی است؛ البته گاهی رسیدن به پول مهم می شود و گاهی نیز کسب موقعیت و احترام همگانی؛ چنین مشکلی در ملکات اخلاقی، خطرناک تر است؛ چرا که تغییر در رفتار بسیار ساده تر از تغییر در ملکات اخلاقی است.

آیت الله مصباح انحراف در اعتقادات را عمیق تر و خطرناک تر از انحراف در ملکات اخلاقی دانست و گفت: همه ما مسلمانان معتقدیم که خداوند متعال، عالم را آفریده است؛ حتی می دانیم که خداوند جسم نیست و نیاز به مکان ندارد؛ اما غالبا عظمت، قدرت، خشنودی و غضب او را بر اساس ملاک های مادی که خودمان داریم، ارزیابی می کنیم؛ گمان می کنیم خداوند در آسمان هاست و بالاخره نیاز به گوشی برای شنیدن سخنان ما و دستی برای انجام کارها دارد. یعنی غالبا به این مسئله مبتلا هستیم و اصالت هستی را جسمانیت آن می دانیم.

وی با بیان این که همه ما توسل به امام عصر (عج) را راه گشا می دانیم، افزود: البته این نگاه، ناشی از قداستی است که در اثر تعلیم و تربیت، آموخته ایم و بدان اعتقاد پیدا کرده ایم؛ اما غالبا ته دلمان این است که امام عصر(عج) توسل ما را به وسیله همین ابزار جسمانی می شنود و یا با واسطه ای مادی از احوال ما آگاه می شود و پاسخ می دهد. البته باید توجه داشته باشیم، اگر ما بر اساس تربیت و اعتقادات پدران و مادرانمان، توسل به امام عصر(عج) را راهگشا می دانیم، نسل آینده قرار نیست، به همین راحتی بپذیرد و به آن باور داشته باشد.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم ادامه داد: امروز هم فهم و درک افراد رشد کرده است و هم وسایل ایجاد و انتقال شبهه گسترش پیدا کرده است؛ امروز وسایل ارتباطی و فضای مجازی به راحتی سیل شبهات را به ذهن جوانان ما وارد می کند و ذهن نوجوانی که به دنبال کسب شناخت است و به سوی آن می رود، با این مغالطات و شبهات، مشوش می شود و برای بسیاری از آنها نیز پاسخی نمی یابد.

آیت الله مصباح با بیان این که امروز حتی کسانی که هرگز از آن ها توقع نمی رود نیز تحت تأثیر این شبهات واقع شده اند، ادامه داد: از این رو باید باورهایمان را تقویت کنیم؛ بدانیم که می توان با امام زمان(عج) ارتباط داشت؛ اما نه از سنخ ارتباط فیزیکی و جسمانی؛ انواع دیگری از ارتباط نیز وجود دارد که در آن ها شرایطی که در ارتباط مادی معتبر است، معتبر نیست.

وی با اشاره به نمونه هایی اظهار داشت: امام زمان(عج)، چنان بر ما احاطه وجودی دارند که حتی بدون صحبت کردن نیز متوجه خواسته های ما می شوند؛ همین که دل را متوجه امام عصر (عج) کنید، این ارتباط برقرار می شود؛ اما این ارتباط، مانند سایر ارتباط های فیزیکی نیست.

علامه مصباح یزدی خاطرنشان کرد: نقص عمومی که اکثر افراد به آن مبتلا هستند، اصالت دادن به ماده و جسمانیت است. این دیدگاه باعث می شود که چیزی را قابل حس و جسمانی نباشد واقعی نمی دانند.

این فیلسوف و متفکر اسلامی افزود: مراتب وجود، بسیار زیاد است که یکی از آن مراتب، عالم ماده است؛ بسیاری از این ارتباط ها، فوق عالم ماده است؛ اگر این مسئله را باور داریم، رابطه مان با امام زمان(عج) را تصحیح کنیم و بدانیم هرکجا هستیم با توجه قلبی به ایشان، می توانیم با ایشان رابطه پیدا کنیم.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به این که امام زمان(عج) به هدیه ای از جانب ما نیازی ندارد، ادامه داد: اما نثار هدیه هایی مانند دعا، صلوات، صدقه و نظایر آن به ایشان، نوعی رعایت ادب است که سبب تقویت توجه قلبی و جلب لطف بیشتر ایشان می شود. اگر سعی کنیم همواره به ایشان توسل و توجه داشته باشیم، به زودی آثار عینی آن را در زندگی مان خواهیم دید.

گفتنی است دیدار علامه مصباح یزدی با جمعی از طلاب حوزه علمیه رشد، دوم اردیبهشت ماه سال جاری در این مدرسه برگزار شد.