نترسیدن از سرزنش دیگران، یکی از سه رکن کامل شدن ایمان

انسان استعداد ترسیدن دارد و باید مراقب بود که از این استعداد استفاده نابه جا نشود. حتی آدم های خوب هم برای رسیدن به اهدافشان نباید از ترساندن دیگران سوء استفاده کنند. اگر اولیاءخدا می خواستند دیگران را از خود بترسانند، کارشان خیلی راحت تر پیش می رفت. اگر چه همیشه ترس و رعب از اولیاء خدا در دل دشمنان بوده است، ولی دشمنان می دانند که اولیاء خدا در چه شرایطی مأمور به سکوت هستند و در این شرایط از انجام هیچ کاری نمی ترسند، اما در شرایطی که احتمال غضب ولی خدا را می دهند، به شدت می ترسند. امام زمان(عج) با ترس حکومت خودشان را اداره نمی کنند، ولی یکی از ارکان حکومت حضرت ترس است. ترساندن در مسائل حکومتی ابعاد پیچیده ای دارد. اینکه حضرت چه کسی را می ترسانند و چه کسی را نمی ترسانند؟ در چه زمانی می ترسانند و در چه زمانی نمی ترسانند؟ افراد از چه چیزی ترسانده می شوند و از چه چیزی ترسانده نمی شوند؟ مسلم است که دشمنان حضرت از ایشان می ترسند و بسیاری از مشکلات به همین وسیله حل می شود. علت اصلی ترس دشمنان از امام زمان(عج)، شدت صلابت، عقلانیت و اوج محبت و ارادتی است که یاران حضرت به ایشان دارند. اگر ترس ملت ها نبود، طاغوت ها به هیچ وسیلۀ دیگری نمی توانستند بر دنیا حاکم شوند امروز با توسل به ترس است که اقلیتی توانسته اند بر دنیا حاکم شوند واگر نبود ترس ملت ها، با کمک ابزارهای دیگری از قبیل قدرت، سیاست، علم، تکنولوژی و …، ایجاد چنین حاکمیتی ممکن نبود. در روایات هم از ترس به عنوان مهمترین عامل تسلط دیگران یاد شده است: رسول اکرم(ص): ما سلّطَ اللّهُ علی ابنِ آدَمَ إلاّ مَن خافَهُ ابنُ آدَمَ، و لَو أنّ ابنَ آدَمَ لَم یَخَفْ إلاّ اللّهَ ما سَلّطَ اللّهُ علَیهِ غَیرَهُ و لا وُکِلَ ابنُ آدَمَ إلاّ إلی مَن رَجاهُ ، و لَو أنّ ابنَ آدَمَ لَم یَرْجُ إلاّ اللّهَ ما وُکِلَ إلی غَیرِهِ (میزان الحکمه/حدیث۵۴۸۶). خداوند بر آدمی مسلّط نکرد مگر کسی را که آدمی از او می ترسد . اگر آدمی از کسی جز خدا نمی ترسید، خداوند جز خود کسی را بر او مسلط نمی کرد . و آدمی واگذار نشد مگر به کسی که به او امید بست . اگر آدمی جز به خدا امید نمی بست، به غیر خدا واگذار نمی شد. امام حسن عسگری(ع): احتیاط بیش از حد، ترس است عده ای ترس خود را با این عبارت که «من احتیاط می کنم»، پنهان می کنند ولی احتیاط مقداری دارد و بیشتر از آن ترس است و پسندیده نیست. امام حسن عسگری(ع) می فرمایند: «إنّ للحَزمِ مِقْدارا ، فإنْ زادَ علَیهِ فهُو جُبْنٌ» (میزان الحکمه/حدیث۳۸۸۱) دومین ترس مذموم در قرآن، ترس از سرزنش سرزنش کنندگان است غیر از ترس از مسخره شدن، ترس دیگری که در قرآن هم مطرح شده و اهمیت فوق العاده ای دارد، ترس از سرزنش سرزنش کنندگان است. سرزنش با تمسخر این تفاوت را دارد که تمسخر از راه دور است ولی سرزنش از راه نزدیک است. در مورد نترسیدن از سرزنش دیگران، قرآن می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّهٍ عَلَی الْمُؤْمِنینَ أَعِزَّهٍ عَلَی الْکافِرینَ یُجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَهَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید، هر کس از شما از دین خود برگردد، به زودی خدا گروهی [دیگر] را می آورد که آنان را دوست می دارد و آنان [نیز] او را دوست دارند. [اینان ] با مؤمنان، فروتن، [و] بر کافران سرفرازند. در راه خدا جهاد می کنند و از سرزنش هیچ ملامتگری نمی ترسند. این فضل خداست. آن را به هر که بخواهد می دهد، و خدا گشایشگر داناست.» (سوره مائده، آیه۵۴). امیرالمؤمنین علی(ع) خود را از قومی معرفی می کنند که اهل ترسیدن از سرزنش سرزنش کنندگان نیستند و صفات برجسته ای را در وصف این افراد ذکر می کنند: «إنّی لَمِن قَومٍ لا تَأخُذُهُم فی اللّهِ لَومَهُ لائمٍ، سِیماهُم سِیما الصِّدِّیقینَ، و کلامُهُم کلامُ الأبرارِ……لایستَکبِرونَ ، و لایَعلُونَ، و لایَغُلُّونَ ، و لایُفسِدُونَ(میزان الحکمه/حدیث/۱۰۳۶۵). حمایت از کسی که در راه خدا سرزنش می شود، را خود خدا برعهده می گیرد. حضرت علی(ع) می فرمایند:لا تَخافوا فی اللّهِ لَوْمَهَ لائمٍ ، یَکْفِکُم مَن أرادَکُم و بَغی علَیکُم(میزان الحکمه/حدیث۵۴۹۴).در راه خدا از سرزنش هیچ نکوهشگری مترسید، که او شما را در برابر هر کس که بخواهد به شما گزندی برساند و ستمی روا دارد، محافظت می کند. نترسیدن از ملامت دیگران، یکی از سه رکن کامل شدن ایمان در روایت دیگری نترسیدن از ملامت دیگران، یکی از سه رکن کامل شدن ایمان معرفی شده است. پیامبر اکرم(ص): ثلاثهٌ مَن کُنَّ فیهِ یَسْتَکمِلُ إیمانُهُ : رجُلٌ لا یَخافُ فی اللّه ِ لَوْمهَ لائمٍ ، و لا یُرائی بشَیءٍ مِن عَمَلِهِ ، و إذا عَرَضَ علَیهِ أمْرانِ أحدُهُما للدُّنیا و الآخَرُ للآخِرَهِ ، اخْتارَ أمرَ الآخِرَهِ علَی الدُّنیا(میزان الحکمه/حدیث۱۴۱۹). نترسیدن از سرزنش که در کنار دوری از ریا و ترجیح دادن آخرت ذکر شده، حکایت از اهمیت ویژه این صفت دارد. امام باقر(ع) در توصیف امام زمان(عج) به این که ایشان از سرزنش سرزنش کنندگان نمی ترسند، اشاره می کنند: یَقومُ القائمُ بأمرٍ جدیدٍ، و کتابٍ جدیدٍ، و قضاءٍ جدید ، علَی العَربِ شدیدٌ…. و لایأخذُهُ فی اللّه ِ لَوْمهُ لائمٍ(میزان الحکمه/حدیث۱۳۴۰).