در گفت وگو با دکتر حسین صمصامی درباره موئلفه های اقتدار اقتصادی مطرح شد؛
ریشه مشکلات فعلی ماجرای ارز است/ به واسطه عملکرد دولت، اقتصاد ایران در آستانه یک فاجعه قرار دارد/ بازار ثانویه جعلی است

رهبر انقلاب در دیدار اخیر با اقشار مختلف مردم، بر اقتدار اقتصادی تاکید کرده و فرمودند در شرایط فعلی مذاکره به نفع ما نیست. وطن امروز با دکتر حسین صمصامی، سرپرست وزارت امور اقتصاد و دارایی در دولت نهم، دبیر کمیسیون اقتصادی دولت نهم و استاد دانشگاه شهید بهشتی درباره محورهای رسیدن به اقتدار اقتصادی و اولویت های فعلی اقتصادی گفت وگو کرده که در ادامه می خوانید.

آقای دکتر صمصامی شما از منتقدان مدیریت دولت در حوزه ارز هستید. رهبر انقلاب در دیدار اخیر با اقشار مردم تصریح کردند برای مذاکره باید دارای اقتدار باشیم. به نظر شما این صحبت رهبر انقلاب ناظر به چه حوزه ای است؟
ما نسبت به وضعیت امروز هشدار دادیم اما متاسفانه گوش شنوایی وجود نداشت. طراحی آنها خیلی دقیق است. یعنی اقدامات شان علیه ایران را با مطالعه و هدفمند انجام می دهند. علما و دانشمندان اقتصادی شان را به میدان آورده اند. مراکز علمی شان را به میدان آورده اند و دارند کار می کنند. صدها مقاله و کتاب نوشته اند. خودشان می گویند. این کتابی را که آقای «نفیو» نوشته در ارتباط با هنر تحریم و کتاب های دیگری مثل «جنگ خزانه داری» و … را اگر نگاه کنید می بینید که اینها چقدر فعال بوده و هستند در زمینه فشار به ایران. به همین دلیل طراحی های آنها دقیق و حساب شده است و نشان می دهد اطلاعات خوبی از وضعیت اقتصادی ایران هم دارند. متاسفانه برخی عوامل داخلی هم خواسته یا ناخواسته در راستای خواسته های طرف مقابل دارند عمل می کنند. یکی از بحث هایی که ما الان درباره وضعیت اقتصاد ایران نگرانش هستیم؛ بحث ارز است و نرخی که تعیین کرده اند برای بازار ارز در بازار ثانویه یا بهتر بگویم بازار جعلی ثانویه که نرخ بازار آزاد را مبنا قرار داده و بر اساس آن دارد نرخ ارز را برای بخش قابل توجهی از واردات کشور تعیین می کند. خصوصا کالاهای اولیه و کالاهای واسطه ای و سرمایه ای که این در واقع اقتصاد ایران را در آستانه یک فاجعه قرار داده است. همین الان که من در حال صحبت با شما هستم در اقتصاد ایران دارد فاجعه اتفاق می افتد و این از اتفاقاتی است که آمریکایی ها در حال بهره برداری از آن هستند. الان یک هشدار بسیار جدی که درباره شرایط امروز ما وجود دارد این است که منافع قلیل جامعه دارد به هزینه اکثریت جامعه تامین می شود. یک گروهی که تحت عنوان صادر کننده هستند یا در بازار ثانویه واسطه هستند؛ نرخ دلار ۹ هزار تومان را اینها دارند تعیین می کنند؛ همان طوری که آقای رئیس جمهور هم گفت، در بازار ثانویه صادرکننده دارد عرضه می کند اما تقاضا کننده تقاضا نمی کند. یعنی وارد کننده تقاضا نمی کند برای ارز چون که می گوید قیمت ارز بالاست. آقای رئیس جمهور! اگر بازار است و اگر مفهوم بازار در این مورد وجود دارد؛ خب! نرخ باید پایین بیاید. چطور می شود در این بازار صادر کننده عرضه می کند و وارد کننده تقاضا نمی کند و می گوید قیمت بالاست؟ همین نشان می دهد این بازار جعلی است. این بازار منافع بخش قلیلی از جامعه را تامین می کند. آن هم با هزینه بخش زیادی از جامعه. هزینه بخش زیاد جامعه چیست؟ همین افزایش قیمت هایی است که باید از همین الان درباره آن هشدار بدهیم. قیمت ها به شکل وحشتناکی در حال افزایش است. و تاثیرات بیشتر آن بزودی در سفره و معیشت مردم ظاهر می شود. الان از مواد اولیه کارخانجات گرفته تا مصالح ساختمانی مثل میلگرد و چوب و… بشدت قیمت اینها افزایش پیدا کرده است. در برخی موارد قیمت ها ۳ برابر شده است. موج تورمی عنقرب است کل جامعه را فرا بگیرد و این موج تا ۲ ماه دیگر اثرات بسیار بدی بر سفره مردم می گذارد. نمی دانم این آقایان به فکر این مساله هستند یا نیستند و این همان مساله ای است که آمریکایی ها دنبالش هستند. آمریکایی ها نرخ ارز را هدف گرفته اند که سفره مردم را نشانه بگیرند تا نارضایتی را در جامعه افزایش دهند. آمریکایی ها تخم نارضایتی را در اقتصاد ایران از طریق ارز پاشیده اند.

باز هممی گویم یکی از مسائل بسیار مهمی که اکنون در اقتصاد ایران مطرح است این است که منافع عده کمی از جامعه دارد از طریق منافع اکثریت جامعه تامین می شود. از چه طریقی؟ از طریق افزایش قیمت. قیمت مصالح ساختمانی بشدت افزایش پیدا کرده است. شنیده ام مرغ کیلویی ۱۱ هزار تومان شده است. به همین ترتیب قیمت ها دارد افزایش پیدا می کند؛ آن هم از جیب ما مصرف کنندگان به جیب صادر کننده پولدار! البته بعد از یک دوره ای این افزایش هزینه ها شامل حال آن صادر کننده هم می شود. چون به مرور دلار ۱۰ هزار تومانی هم دیگر برای او صرف نمی کند.
من همان زمانی که این بازار ثانویه راه افتاده بود داد زدم و گفتم این بازار جعلی است. این بازار نیست اگر واقعا بازار بود؛ خب باید نرخ ارز پایین می آمد. خود رئیس جمهور هم روز چهارشنبه در جلسه هیات دولت این را گفت. گفت صادر کننده در این بازار ارز خودش را عرضه می کند ولی وارد کننده ارز را نمی خرد چون می گوید قیمت بالاست. این در اقتصاد مفهوم دارد. مفهومش این است که نرخ بالاست و قیمت باید بشکند و پایین بیاید. اما نمی شکند. صادر کننده می گوید یا نرخ من را بخر یا من در این این بازار ارز خودم را عرضه نمی کنم. هیچ اهرمی هم روی صادر کننده نیست که ارزش را وارد کشور کند. معلوم است این مسائل برنامه ریزی شده است. معلوم است آنها دارند به این شکل کمر مملکت را می شکنند. کمر اقتصاد را دارند می شکنند. کمر مصرف کننده را دارند می شکنند. و این فاجعه افزایش قیمت دارد در اقتصاد ما اتفاق می افتد. متاسفانه آقایان خوابند و به این مساله توجه نمی کنند. اکثریت جامعه دارد هزینه می دهد و یک گروه خاص دارد به جیب می زند و این از طریق فاجعه تورم در اقتصاد در حال محقق شدن است. در بعضی بخش ها اتفاق افتاده. آقایان خوابند. یا خوابند یا خودشان را به خواب زده اند. اما طراحی آمریکایی ها دارد در اقتصاد ما جواب می دهد.

شما می فرمایید صحبت رهبر انقلاب درباره ضرورت داشتن اقتدار قبل از هر مذاکره، ناظر به همین اقتدار اقتصادی است؟ یعنی باید ابتدا ما این حوزه اقتصاد را با همین برنامه ریزی های غلطی که شما برخی از موارد آن را اشاره کردید؛ اصلاح کنیم؟
ببینید! صحبت های حضرت آقا ناظر بر ۲ بخش است؛ اول اینکه خودمان باید به اقتدار و قدرت اقتصادی مطلوب برسیم و دوم هم اینکه آمریکایی ها رفتارشان را اصلاح کنند. آقا نظرشان این است آمریکایی ها باید این رفتارهایی که علیه ایران مرتکب می شوند؛ از تروریسم دفاع می کنند؛ از رژیم صهیونیستی دفاع می کنند و همه این اقدامات ضدایرانی را اصلاح کنند. بنابراین یک بحث انجام اقداماتی برای اصلاح رفتار ضدایرانی آمریکایی ها است و دوم هم اینکه باید در حوزه اقتصادی به دست خودمان اقتدار پیدا کنیم. فعلا مهم ترین دغدغه رهبر انقلاب درباره مسائل داخلی، مساله اقتصاد است. ایشان بارها متذکر شده اند. در همین نامگذاری سال ها این دغدغه رهبر انقلاب کاملا مشخص است. گفتند اصلاح الگوی مصرف، گفتند اقتصاد مقاومتی، گفتند اقتصاد مقاومتی و تولید و اشتغال، گفتند اقتصاد مقاومتی؛ حمایت از تولید ملی. خب! ایشان دیگر به چه زبانی بگویند. ولی کو گوش شنوا؟ انجام نمی شود.

آقای دکتر! اقتدار اقتصادی چطور محقق می شود؟ مبانی این اقتدار را می شود مطرح کنید. مثلا بر اساس همین الگوی ۱۴ ساله ای که حضرت آقا در نامگذاری سال ها نشان داده اند.
ببینید! این سوال خیلی کلی است و باید به صورت مصداقی به این مسائل بپردازیم. به نظرم بهتر است دست روی مصادیق مهمی که جامعه فعلا دچار آن است بگذاریم. امروز معضل اصلی اقتصاد ایران نرخ ارز مناسبی است که دارد در یک ساختار غلط تعیین می شود. سیاست های غلط دولت در مدیریت و سامان دادن به این معضل است. اعتقاد غلط دولت به سیاست های بازار آزاد و مهم تر از همه اینها افزایش شدید قیمت هاست که دارد اتفاق می افتد. و این موضوع دارد معیشت و قدرت خرید مردم را بشدت تحت تاثیر خودش قرار می دهد. و اگر به این مساله توجه نکنیم متاسفانه ممکن است در آینده با یک بحران اجتماعی روبه رو شویم.

شما فکر می کنید در چند ماه آینده یک تورم زیاد داشته باشیم؟
بله! شما خودتان همین الان ببینید قیمت مایحتاج ضروری نسبت به دیروز چه تفاوتی داشته است. یک نکته را توجه داشته باشید؛ هنوز نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی بر برخی کالاها اثر نگذاشته است و قیمت ها از این بالاتر خواهد رفت. همین دلار ۴۲۰۰ تومانی هم بسیار تورم زاست. حالا تورم ارز ۹ هزار تومانی، ۱۰ هزار تومانی که برای جامعه قابل تحمل نیست. من یک سوال دارم. باید از دولت پرسید چگونه می خواهید مردم را تامین و این خسارات را جبران کنید. شما با این افزایش قیمت ها و نرخ ارز ۱۰ هزار تومانی چطور می خواهید این وضعیت خسارت ها را جبران کنید. این تورمی که دارد در جامعه ایجاد می شود این الان معضل و چالش اصلی جامعه ما است. چطور می خواهید خسارت های واردشده به مردم را جبران کنید؟ باید این سوال را جواب بدهند؛ چه تدارکی برای جبران خسارت هایی که به مردم وارد شده دیده اند؟ اصلا برای این جبران فکری شده است؟ دیده اید یکی از مسؤولان در رسانه ای حاضر شود و بگوید می خواهیم این خسارت واردشده به مردم را جبران کنیم؟ چطور می خواهند جبران کنند؟ اینها مسائل اصلی است. تورم شدید، مشکل و معضل اساسی ما است. تورم شدیدی که در حال اتفاق افتادن است و ابعادش هر روز گسترده تر شده و به یک سیل ویران کننده تبدیل می شود. ریشه این تورم شدید نرخ ارز است. آقایان ماجرای ارز را نفهمیدند. ماجرای نرخ ارز را متوجه نشدند. فکر کردند ارز هم مانند یک کالای دیگر قیمتش در بازار تعیین می شود. متوجه نشدند ارز یک کالای شاخص هست که قیمت همه کالاها با آن تعیین می شود و تطبیق داده می شود. متاسفانه این را متوجه نشدند. شاید هم متوجه شدند ولی…