محافظ و خط نگهدار انقلاب

احسان صالحی: سوم اردیبهشت سال ۱۳۹۰ در روزهایی که خانه نشینی رئیس جمهور وقت، اسباب دلشادی جریان معاند را فراهم و افعی های زخم خورده از انقلاب را گرم و امیدوار کرده بود، رهبر انقلاب اسلامی در سخنرانی آرامش بخش و امیدآفرین، جمله ای ماندگار بیان کردند: «رهبری هم که بنده حقیر هستم با همه حقارت، خدای متعال کمک کرده، ما در مواضع صحیحِ خودمان محکم ایستاده ایم. تا من زنده هستم، تا من مسئولیت دارم، به حول و قوه الهی نخواهم گذاشت این حرکت عظیم ملت به سوی آرمان ها ذره ای منحرف شود.» بشارت و عهد حضرت آیت الله خامنه ای با مردم در واقع همان مسئولیت اصلی رهبری در نظام اسلامی است. در جمهوری اسلامی، رهبری مسئولیت اجرایی ندارد اما محافظ و خط نگهدار آرمان ها و اصول انقلاب است. توجه به این مقدمه و کار ویژه رهبری در نظام اسلامی در تفسیر و فهم شأن نزول سخنان روز پنجشنبه ایشان راهگشا است. رهبر انقلاب اسلامی در این سخنرانی از کنار بحث پرحاشیه «حجاب اجباری» بی اعتنا عبور نکردند و به طور مبسوط منطق نظام اسلامی را در این بحث تشریح کردند. اما چرا؟ چرا در حالی که نتیجه پروپاگاندای پرحجم و پرهزینه دشمن برای تبدیل کردن موضوع حجاب به چهارچوب مقابله علنی و خیابانی با نظام اسلامی در این خلاصه شده است که از میان قریب ۴۰ میلیون زن ایرانی، «چهار دختر فریب خورده» روسری از سر برداشتند، رهبر انقلاب با ورود خود، به موضوع ضریب دادند؟ چرا با وجود آنکه رهبر انقلاب چند سال قبل از حضور زنانی حتی با حجاب ناقص در مراسم استقبال از ایشان در سفر بجنورد تجلیل کرده بودند، اکنون مسئله حجاب را برجسته سازی می کنند؟ پاسخ این سؤال ها به طور شفاف در سخنان روز پنجشنبه ایشان موجود است. احساس نگرانی رهبر انقلاب اسلامی از تنوع حجاب در جامعه یا حتی از روسری برداشتن چند دختر فریب خورده نیست؛ این فقره اخیر آن قدر حقیر و از حیث همراه سازی اجتماعی آنچنان فقیر است که حتی زنان پرشماری که حجاب آنها از منظر شرعی استاندارد تلقی نمی شود اما دغدغه و غیرت بر روی ایران و هویت ایرانی و تنفر از دخالت خارجی دارند (همچون مرضیه برومند کارگردان موفق سینمای ایران) صریحا علیه آن موضع گیری کردند، بنابراین تا اینجای کار نه تنها جای نگرانی ندارد بلکه باید امیدوار بود که عنصر بیگانه و تحمیل تبلیغاتی آن به غایت در جامعه ایرانی منفور است و بدون نقاب و جلب سخنگویانی در داخل از تغییر در نظام ارزشی اجتماع عمیقا ناتوان است. اما آنچه رهبر و خط نگهدار انقلاب و هر فرد دلسوز ایران را نگران می کند، «عدم تشخیص» برخی خواص و دست دادن آنان با دشمن خارجی است. ۲۰ خرداد ۱۳۷۵ رهبر انقلاب اسلامی در یک سخنرانی تاریخی در جمع فرماندهان لشکر ۲۷ محمد رسول الله(ص) نظریه مهم خود را در خصوص نقش بی بدیل خواص در سعادت یا انحراف جوامع تبیین کردند. بر اساس این نظریه که با قرائن قطعی از تاریخ اسلام مستند شده بود، خواص منحرف، جامعه اسلامی را منحرف می کنند. در جای دیگر نیز در ادامه همان بحث گفتند: «ایجاد یک فکر، یک گفتمان، یک جریان فکری در جامعه، به دست خواص جوامع است؛ به دست اندیشمندان جامعه است؛ آنها هستند که می توانند فکر ملت ها را به یک سمتی هدایت کنند که مایه نجات ملت ها شود؛ همچنانکه خدای نخواسته می توانند به سمتی ببرند که مایه بدبختی و اسارت و تیره روزی ملت ها شود. ۹۱/۹/۲۱» حساسیت رهبر انقلاب اسلامی در قبال تکرار ادبیات دشمن از زبان خواص جامعه، متکی به همین نظریه و تجربه تاریخی است. تحلیل محتوای بیانات و مواضع رهبر انقلاب اسلامی نشان می دهد در هر برهه ای که دشمن خارجی در حال دست دادن به افراد و جریان هایی در داخل بوده است، حضرت آیت الله خامنه ای با تمرکز بر نقش «بیگانه» و تبیین آن، اجازه عادی سازی برنامه دشمن را نداده اند. مهم ترین گلایه ایشان در سال ۸۸ از اصحاب و سران فتنه همین مسئله عدم مرزبندی با بیگانه بود. در مقاطع دیگر نیز هرگاه این مرز در حال شکسته یا کمرنگ شدن بوده است (مفهوم نفوذ)، رهبر انقلاب اسلامی در مقابل این درهم رفتگی نهیب زده اند. مثلا چند سال قبل که جریانی در داخل همسو با شبکه تبلیغاتی دشمن درصدد تخریب و منزوی کردن خاکریز نفوذناپذیر انقلاب یعنی جوانان مومن و انقلابی با برچسب های تندرو، ماجراجو و متحجر بود، رهبر انقلاب اسلامی صراحتا گفتند: «سفارشی که من می کنم این است که مراقب باشید جریان های مؤمن را با شعار اعتدال کنار نزنند؛ بعضی ها این کارها را دارند می کنند، من می بینم در صحنه سیاسی کشور؛ با شعار اعتدال، با شعار پرهیز از افراط، سعی می کنند جریان مؤمن را که در خطرها آن جریان است که زودتر از همه سینه سپر می کند، آن جریان است که دولت ها را در مشکلات واقعی به معنای حقیقی کلمه حمایت می کند، کنار بزنند. ۹۳/۴/۱۷» بنابر این واکنش اخیر رهبر انقلاب اسلامی به موضوع حجاب اجباری رویکردی بدیع و بی سابقه نیست و از یک منطق و الگوی ثابت پیروی می کند. سخن آخر آنکه، رهبر انقلاب اسلامی در حفاظت از انقلاب و مقابله با فتنه های سیاسی، اجتماعی و اعتقادی، همواره مردمی و متکی به اراده، ایمان و ظرفیت مردم، اقدام کرده اند. الگوی عمل ایشان در همه مقاطع توکل به خدا و در میان گذاشتن صریح و صادقانه مطالب با مردم است. انقلاب متعلق به مردم است و این خود مردم هستند که باید از انقلابشان حفاظت کنند. رهبر انقلاب روشنگری می کنند و در اثر ایجاد رشد فکری، این مردم هستند که پای انقلابشان می ایستند و فداکاری می کنند. در همین سخنرانی روز پنجشنبه، رهبری در خصوص یک موضوع پرحاشیه، عمیقا هنرمندانه روشنگری و در چند لایه طرح بحث کردند؛ هم نقشه دشمن را تبیین کردند، و هم با تفکیک چند مفهوم همچون «گناه فردی- گناه اجتماعی»، «تکلیف حکومت اسلامی در مقابل گناه علنی» و «سیره امام بزرگوار» به مغالطات خناسانی که ذهن های جست وجوگر مردم و جوانان را مشغول کرده بود، به صورت استدلالی پاسخ دادند. الگوی رهبر انقلاب اسلامی در تبیین عقلی و نقلی یک موضوع اجتماعی و اعتقادی بدون ایراد توهین یا تولید نفرت، باید به عنوان یک الگوی کارآمد در برقراری ارتباط مؤثر و اقناعی با مخاطب، مورد توجه مبلغان دینی و همچنین جوان انقلابی فعال در جنگ رسانه ای و تبلیغاتی قرار بگیرد.