در گفتگو با کامران باقری لنکرانی مطرح شد؛
انتقاد ما از احمدی نژاد به خاطر شباهت رفتار او به فتنه گران است/ یکی از دلایل شکل گیری پایداری انتقاد به رفتارهای رئیس جمهور وقت بود

گفت وگو با سیاستمداری که چند صباحی است هیاهوی سیاست را به کناری نهاده و بعد از وزارت به عالم طبابت بازگشته، تجربه ای جذاب است. اما وقتی این همکلامی با لهجه شیرین شیرازی آمیخته باشد، انصافا چیز دیگری است. جذاب از این حیث که به واسطه فاصله گذاری اشاره شده، ملاحظات مرسوم سیاسی در آن موضوعیت نداشته و هرچه هست، صاف و بی پرده مطرح می شود. وزیر بهداشت پرکار دولت نهم البته هرچند از پاسخگویی به برخی سوالات خودداری کرد، اما در مقابل، پاسخ های صریح و بدون تعارف او در برخی موارد نیز ما را غافلگیر کرد. با دکتر «کامران باقری لنکرانی» از هر دری سخن گفتیم. از سال های دور و زمانی که به عنوان یک فعال دانشجویی در پایه گذاری رویه ای جدید در دانشگاه ها نقش آفرینی کرد تا دوره وزارت در دولت نهم و حاشیه های روزهای پایانی آن. کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم درباره انتخابات های اخیر و نوع کنش جریان موسوم به اصولگرا در آنها هم گفتنی هایی دارد که در کنار موضع او درباره اقدامات اخیر محمود احمدی نژاد خواندن شان خالی از لطف نیست. متن گفت وگوی فرهیختگان با کامران باقری لنکرانی وزیر بهداشت دولت نهم و عضو موسس جبهه پایداری را در ادامه می خوانید. شما یک چهره دانشگاهی هستید و یکی از وجوه اصلی شخصیتی شما بعد دانشگاهی آن است. به عنوان عضو هیات موسس اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان کیفیت فعالیت های دانشجویی در اواخر دهه ۶۰ و نیمه اول دهه ۷۰ را چطور ارزیابی می کنید؟ در دوره جنگ تحمیلی متاسفانه تک صدایی آزاردهنده ای در مجموعه دانشگاه های کشور شکل گرفت. تشکیلات دفتر تحکیم وحدت آن زمان با یک سانترالیسم دموکراتیک هر تفکری غیر از تفکر خود را محدود و حتی منکوب می کرد. در آن شرایط تعداد زیادی از دانشجویان مومن و معتقد، عمده وقت خود را در جبهه صرف و وقت کمتری در فضای عمومی دانشگاه سپری می کردند. درواقع عمدتا فقط زمان امتحانات در دانشگاه حاضر می شدند و می رفتند و درگیر فعالیت های فرهنگی و سیاسی دانشگاهی نبودند. این وضعیت عملا تک صدایی خاصی را در دانشگاه ها ایجاد کرد که هیچ صدایی غیر از آن صدای قرائت خاص از فعالیت های اجتماعی دینی از دانشگاه شنیده نمی شد. اندک اندک با بیگانگی ای که دانشجویان از منابع معرفتی پیدا کردند یک نوع کپی برداری در مباحث معرفتی و مبنایی از تفکرات بیگانه شکل گرفت یا به برداشت سطحی و روبنایی از اسلام اکتفا کردند. ***در دهه ۶۰ فضایی افراطی بر جنبش دانشجویی حاکم بود فرمایش شما ناظر به تحکیم دهه ۶۰ است؟ بله، در چنین شرایطی دانشجویانی بودند که بنیه معرفتی قوی تری داشتند و تلاش شان آن بود که فعالیت فرهنگی- اجتماعی شان هم دینی باشد و اغلب هم مورد طرد جریان تحکیم قرار گرفته بودند. برخی قبل از آن عضو انجمن اسلامی بودند و به دلیل آنکه گاهی ندای مخالفتی از آنها سر می زد به شدت مورد برخورد واقع می شدند و اجازه طرح انتقاد به آنان داده نمی شد. مصداق این موضوع آن بود که اگر کسی وارد نقد عملکرد اقتصادی دولت مهندس موسوی می شد، به شدت با او برخورد صورت می گرفت. در تشکیلات دانشجویی آن زمان که فضای دانشگاه ها را در دست داشتند، در بحث سیاست خارجی فضایی تند و افراطی وجود داشت که هرگونه تحرک در سیاست خارجی را به نوعی خلاف می دانستند. آن زمان انتقاد آنها این بود که چرا خطیب نمازجمعه تهران گفته است می توانیم با کشورهای اروپایی ارتباط داشته باشیم. لذا فضای افراطی و تندی بر رویکردهای آنها حاکم بود که به اعتقاد بنده بیش از هر چیز ناشی از توجه نداشتن به مبانی دینی در کار تقلیدی در فعالیت های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بود. ***جامعه اسلامی دانشجویان اولین صدای متفاوت نسبت به دفتر تحکیم وحدت بود در مقابل دانشجویانی که به طور پراکنده در دانشگاه ها حضور داشتند و معتقد بودند این فعالیت ها باید مبتنی بر معارف دینی و الگوی انقلاب اسلامی باشد، طرد شدند و نتوانستند در آن قالب کار کنند. اینها رفته رفته یکدیگر را پیدا کردند و گرد هم آمدن شان منجر به شکل گیری جامعه اسلامی دانشجویان شد؛ تشکیلاتی که اولین صدای متفاوت نسبت به تحکیم وحدت بود. شاید یکی از اتفاقاتی که جامعه اسلامی دانشجویان را مطرح کرد این بود که جامعه، در جلسه ای از حجت الاسلام والمسلمین ناطق نوری برای سخنرانی در مسجد دانشگاه تهران دعوت کرد. این گروه فشاری که تحت اوامر تحکیم وحدت آن زمان بود، در مسجد را بست و آقای ناطق به ناچار در فضای جلوی مسجد دانشگاه اقامه نماز کرد و به سخنرانی پرداخت. مشابه این مساله در شیراز هم رخ داد. ما در جلسه ای از برخی بزرگان دعوت کردیم که در این دانشگاه سخنرانی داشته باشند. با این حال عوامل این تشکل به در ورودی دانشکده پزشکی قفل زدند تا کسی وارد نشود و مانع ورود جمعیتی از دانشجویان که برای حضور در این برنامه آمده بودند، شدند. به هر ترتیب فضای موجود منجر شد صدای متفاوتی شکل بگیرد. با این وصف دهه ۶۰ با تجربه اولین دوصدایی در دانشگاه به پایان رسید. ***استحاله برخی فعالان دانشجویی از تندروی های دهه ۶۰ شروع شد ارزیابی بنده این است دوستانی که تحکیم وحدت آن زمان را شکل می دادند به دلیل آنکه حضور سیاسی-اجتماعی شان مبتنی بر معارف دینی نبود خیلی سریع خطوط فکری خود را تغییر دادند. لذا همان کسانی که یک زمان صحبت از ارتباط با اروپا را هم خلاف می دانستند به اینجا تنزل یافتند که باید با آمریکا به هر قیمتی ارتباط بگیریم. همان کسانی که در بحث اقتصاد صحبت از این داشتند که بازار یک پدیده نجس و زیاده خواه است عملا تن به نوعی لیبرالیسم شدید اقتصادی دادند که به زعم خودشان برای گره گشایی از مشکلات بعد از جنگ بود. ریشه این چرخش ها به این بازمی گردد که نه آن حرکت افراطی اولیه مبتنی بر معرفت دینی و نه حرکت بعدی شان اعتقادی بود و همه چیز تحت تاثیر سلیقه و ضرورت سنجی و اقتضائات زمانه شکل می گرفت. در این بین البته عده ای هم در دام بیگانگان افتادند و از نقش دانشجویی خود افول کردند و تبدیل به ابزار بلافصل بیگانگان شدند. کمااینکه برخی را سراغ داریم که الان افتخار می کنند جزء بنیاد آزادی جرج بوش هستند. این روند استحاله از آن تندروی های دهه ۶۰ شروع شد و به این نقطه رسید که برخی به عضویت بنیاد آزادی بوش در آیند؛ روندی عبرت آموز که همه باید از آن درس بگیریم. ***از منظومه فکری حضرت امام در شکل گیری سیاست های بعد از جنگ استفاده نشد حدفاصل این سال ها درست مقارن با دوره دانشجویی شماست. سال هایی که مرحوم هاشمی رئیس جمهور وقت بود. یک نگاه وجود دارد مبنی بر اینکه در آن سال ها به تبعیت از فضای حاکم بر سپهر سیاست ایران، جنبش دانشجویی دچار نوعی عدم تحرک و خمودگی بوده و چنین فضایی بر دانشگاه سایه انداخته بود. به عنوان یکی از فعالان دانشجویی در آن سال ها چقدر این نگاه را درست می دانید؟ به نظر من فضای بعد از جنگ نوعی ذوق زدگی برای سازندگی را ایجاد کرد که همراه با نگاه عمیق به همه جنبه های الزامات بعد از جنگ نبود. حضرت امام(ره) سال آخر حیات خود پیام های مهمی دادند؛ از پیام قبول قطعنامه گرفته تا پیامی که مشهور به منشور برادری شد تا پیامی که مشهور به منشور روحانیت شد و تا نامه ای که در عزل آقای منتظری و بعد پیام به مهاجرین جنگ تحمیلی نوشته بودند. در واقع ایشان منظومه ای را در اختیار مدیران گذاشتند که هیچ بخشی از آن در شکل گیری سیاست های بعد از جنگ مورد استفاده قرار نگرفت. فعالان دانشجویی هم به دلیل اینکه از تک صدایی رها شده بودند به نظرم آن طور که باید و شاید فعالیت های عمیقی را انجام ندادند. اینکه چند صدا در دانشگاه شنیده می شد نوعی ذوق زدگی را ایجاد کرده بود. از جمله ما که تا سال ۷۱ به عنوان دستیار تخصصی دانشجو بودیم و هیات علمی نشده بودیم، بیشتر در این حال وهوا سیر می کردیم و نسبت به وقایعی که در جامعه رخ می داد خیلی دقیق نبودیم. ***هشدارهای رهبری نگاه جریان دانشجویی به تحولات را عمیق تر کرد هشدارهایی که رهبری جامعه اسلامی از همان سال ۶۹ و ۷۰ دادند قدری نگاه ها را عمیق تر کرد که بالاخره ما نمی توانیم در این فضا به بهانه سازندگی دچار اشرافیت شویم، عدالت اجتماعی را قربانی کنیم و شبیخون فرهنگی را نادیده بگیریم. این هشدارها کم کم ژرف اندیشی خاصی را در جریان دانشجویی ایجاد کرد که قدری عمیق تر به موضوعات نگاه کنند. به موازات آن جابه جایی ها را در تفکرات می بینیم. گروهی که پیش از این طرفدار سفت و سخت سوسیالیسم اقتصادی بودند، توجیه گر لیبرالیسم اقتصادی شدند. اینها به کلی فضای دانشگاه را متفاوت کرد و من با شما موافق هستم که اوایل دهه ۷۰ قدری با سطحی نگری روبه رو بودیم. جنبش دانشجویی تقریبا از سال ۷۲-۷۱ شروع به نگاه عمیق به موضوعات کرد. ***در انتخابات مجلس ششم دوقطبی هاشمی-خاتمی شکل گرفت انتخابات سال ۷۶ و انتخاب آقای خاتمی نوعی نه گفتن به سیاست های آقای هاشمی بود و درست است که بعدا در شکل گیری کابینه آقای خاتمی خیلی از افرادی که همکاران آقای هاشمی بودند، در کابینه آقای خاتمی هم حضور داشتند و به خصوص تیم اقتصادی همان تیم بود و تغییر چندانی پیدا نکرد، اما تلقی عمومی در رای دادن در خرداد ۷۶ این بود که ما داریم متفاوت از دوره مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی عمل می کنیم. یعنی به دلیل تغییر به آقای خاتمی رای دادند و بعدا مشخص شد تغییر مبنایی اتفاق نیفتاد و تا مدت ها این توهم تغییر کماکان وجود داشت. در انتخابات مجلس شورای اسلامی دوره ششم یک نوع دوقطبی هاشمی و جریان خاتمی شکل گرفت که نمود آن در تهران چشمگیر بود. تخریب هایی که علیه آقای هاشمی انجام شد، باعث شد شخصی که در دوره های قبل رای اول تهران را بلامنازع کسب می کرد، با آرای ضعیفی به عنوان نفر سی ام وارد مجلس شود. البته خود آقای هاشمی از حضور در مجلس انصراف دادند و نفر بعدی آقای حدادعادل به جایگزینی ایشان به مجلس رفت. اگر موافق باشید از آن سال ها به سرعت عبور کنیم و به انتخابات ۹۲ بپردازیم. برخی شنیده ها حاکی از آن است که در انتخابات ۹۲ تمایلی به کاندیداتوری نداشتید و به نظر می رسد رفتار شما هم تا حدی این را القا می کرد. این گمانه چقدر به واقعیت نزدیک است و اگر به واقعیت نزدیک است، تحت فشار چه افراد و گروه هایی بود؟ من فکر می کنم شخص حقیر بنده موضوعیت ندارم که وقت شما و خوانندگان شما را بگیرم. موضوعات آن سال از این جهت موضوع مهم و درخور توجه نیست، اما بد نیست این را عرض کنم که طبق روایت ما اگر کسی برای مسئولیتی تلاش کند و دنبال ریاست باشد، عاقبت خوبی ندارد. در روایت از امام صادق(ع) است که خداوند لعنت کند کسی را که دنبال ریاست باشد و برای آن تلاش کند. این جزء آموزه های دینی ما است. خدا کند ما هم بتوانیم چنین خصلتی را در خود ایجاد کنیم و به دنبال ریاست طلبی و قدرت طلبی نباشیم و خدا کند به این ظرفیت اجتماعی برسیم که در جاهایی که نیاز است از آبرو و خودیت و منیت های خود برای نظام بگذریم. البته فارغ از آن آموزه های دینی و خصوصیات شخصی شما، عرض بنده ناظر به بخش دوم سوال بود. اینکه تحت چه فشارهایی وارد انتخابات شدید؟ من بیشتر از این به این سوال پاسخ نمی دهم. (خنده) ***انتخابات ۹۲ مشابه انتخابات ۷۶ بود به هر ترتیب بحث این است که شما خودتان را اصلح می دانستید یا خیر؟ اگر اصلح می دانستید باید وارد می شدید؛ چرا کناره گیری کردید؟ اگر هم خود را اصلح نمی دانستید که پس اساسا چرا وارد انتخابات شدید؟ من فکر می کنم در آن سال یکی از مهم ترین نکاتی که باید به آن توجه می شد و متاسفانه به قدر کافی به آن توجه نشد، این بود که شرایطی در کشور به وجود آمد که مشابه سال ۷۶ بود؛ یعنی به دلیل رفتارهای پرخاشگرانه بین سه قوه که نمود آن در یکشنبه معروف مجلس مشاهده شد، مردم از این دعواها دلزده شدند و بن بست هایی را در فضای اقتصادی و سیاسی مشاهده می کردند و به واسطه آنها در پی یک تغییر بودند. این چیز عجیبی نبود که مردم به کسی رای بدهند که باور کنند می تواند این شرایط را تغییر دهد. همانند سال ۷۶ بود. سال ۸۴ هم دقیقا چنین اتفاقی رخ داد. در آن سال هم که آقای دکتر احمدی نژاد رای آوردند و توانستند رقیب قدرتمندی همانند مرحوم آیت الله هاشمی را در انتخابات سوم تیر در مرحله دوم شکست دهند، به این دلیل بود که مردم از عملکرد هشت ساله دوره اصلاحات راضی نبودند و دعواها و بی توجهی به نیازهای واقعی مردم چنین شرایطی را ایجاد کرد. در انتخابات ۹۲ برخی از کاندیداها به روحانی کمک کردند تا سایرین را امتداد وضع موجود نشان دهد سال ۹۲ هم چنین اتفاقی رخ داد. اگر مدافعین انقلاب اسلامی می توانستند با یک نوع همفکری نشان دهند که انقلاب اسلامی برای برون رفت از این چالش ها راه متفاوتی دارد، نتیجه انتخابات هم ممکن بود متفاوت باشد. آقای دکتر روحانی در اینکه خود را به عنوان جایگزین و خط مقابل دولت مستقر نشان دهند، موفق بودند و توانستند آرا را به خود جذب کنند. هر کس دیگری هم که می توانست چنین اقناعی را به وجود آورد، حتما پیروز می شد. آقای روحانی به گونه ای عمل کردند و برخی از کاندیداها هم در این مسیر به او کمک کردند که سایر کاندیداها را امتداد وضع موجود نشان دهند. نتیجه این شد که ایشان توانستند خود را کاندیدایی متفاوت نشان دهند و نتیجه هم شد همان چیزی که رقم خورد. در انتخابات ۹۲ تحلیل اساسی باید به این نکته بازگردد. جریان انقلاب اسلامی باید بتواند در انتخابات های بعد از این، چنین تلاشی کند که نشان دهد حقیقتا دنبال بهبود اوضاع است و حقیقتا برای این برنامه دارد و در این جهت باید بتواند افکار عمومی را اقناع کند. فارغ از اینکه چرا نتیجه انتخابات ۹۲ چنین شد و زمینه های آن چه بود، از فروردین سال ۹۲ پویشی مبنی بر دعوت از شما و دکتر جلیلی به طور همزمان شکل گرفت، چه شد که هر دو ثبت نام کردید و درنهایت شما کنار کشیدید؟ آیا از قبل هماهنگی خاصی در این خصوص صورت گرفته بود؟ من در این موضوع هر چقدر هم که بپرسید، همین ها را می گویم و شما هم بیشتر تلاش نکنید. (خنده) ***بعضی حرف ها را باید گذاشت برای روز قیامت به هر حال همچنان ابهاماتی در این خصوص مطرح است که بد نبود به آنها پاسخ می گفتید. آن هم یک داستانی بود برای خود. همه حرف ها را که نباید گفت. بعضی هایش را هم باید گذاشت برای روز قیامت. ارتباط تشکیلاتی شما با جبهه پایداری همچنان برقرار است؟ اگر این ارتباط کم شده، دلیلش چیست؟ من ساکن شیراز هستم. در سفر ها به تهران هم زمان بسیار محدود است و برای جلسات فرهنگستان علوم پزشکی که عضو پیوسته آن هستم و مسئولیتی دارم، می آیم و نمی توانم با دوستان ارتباط نزدیک کاری داشته باشم. ولی هنوز بین تشکل های موجود، جبهه پایداری را یکی از تشکل های کارآمد و مناسب تر می دانم. البته ارتباط تشکیلاتی شما در فارس ظاهرا برقرار است. الان در جبهه پایداری مسئولیت رسمی ندارم و با دوستان در حد وسع همکاری دارم. ***اغلب سیاسیون صرفا برای تصاحب قدرت تلاش می کنند از بدو تشکیل جبهه پایداری برخی سیاسیون از جناح های مختلف پایداری را تخریب می کنند. ارزیابی شما از عامل این تخریب ها چیست؟ چگونه است که پایداری از سوی طیف های مختلف با سلیقه های مختلف مورد تخریب واقع می شود؟ جبهه پایداری تلاشی برای این بود که حرکت تشکیلاتی، اجتماعی، سیاسی، مبتنی بر معرفت دینی باشد. این رویکرد در حال حاضر در مجموعه فعالان سیاسی ما تقریبا یک اتفاق نادر است. اغلب سیاسیون ما با گفتمان قدرت در فضای سیاسی حضور پیدا می کنند و شکل گیری برنامه ها صرفا برای تصاحب قدرت در سطوح مختلف اعم از شورای شهر، مجلس شورای اسلامی، کابینه و اوج آن ریاست جمهوری است. جبهه پایداری بر این تلاش بود که یک جبهه گفتمانی باشد. جبهه گفتمانی متفاوت از بقیه حرکت های اجتماعی است و این تفاوت باعث می شود مابقی درک نکنند و این را نوعی ساز ناسازگار بشناسند. در آن ایام اقبال به جبهه پایداری به ویژه در بین جوانان خیلی زیاد بود و ما در اغلب نشست هایی که به نمایندگی از جبهه پایداری در استان های مختلف شرکت می کردیم، این مطالبه برای تغییر مدل حضور سیاسی-اجتماعی را می دیدیم. یعنی جوانان مومن و حزب الله به صحنه آمده بودند و این خواسته را داشتند که ما نمی خواهیم فلانی وکیل، وزیر یا رئیس جمهور شود، بلکه دنبال این هستیم که تفکر انقلاب اسلامی دنبال شود. دنبال این هستیم که در عرصه های مختلف به سمت تمدن نوین اسلامی با مبانی خاص خود حرکت کنیم. ***برخی یک روز اصولگرا هستند، روز دیگر اعتدال گرا و روزی دیگر هم اصلاح طلب این مواردی که گفتید، چیز بدی نیست و شاید دیگرانی هم باشند که چنین ادعاهایی داشته باشند. اساسا چرا باید گروه های سیاسی به این خاطر با پایداری ضدیت داشته باشند؟ وقتی با این معیار افراد مختلف را می سنجید، متاسفانه کارنامه مقبولی را نمی بینید. در بسیاری از شهرها جوانان می آمدند و موج انتقاد نسبت به تشکل های وقت اصولگرا شکل گرفته بود. بخش های زیادی از جامعه ضمن اینکه نمی خواستند گفتمان اصلاح طلبان را قبول کنند، منتقد جدی اصولگرایان هم بودند، چراکه در کارنامه آنها نقاط ضعف جدی ای ناظر به کارهای گفتمانی و تمدن سازی می دیدند. می دیدند خیلی از گروه های سیاسی صرفا با گفتمان قدرت عمل می کنند و گفتمان پیاده کردن اندیشه های توحیدی در کار نیست. الان هم این را می بینیم، لذا مشاهده می شود که برخی افراد یک روز اصولگرا هستند و روز دیگر اعتدال گرا و روز دیگری هم البته ممکن است اصلاح طلب شوند. آنها صرفا با مکانیسم چسبندگی به قدرت پیش می روند. ***مسئولان اجرایی نمی توانند ناکارآمدی ها را گردن قبلی ها بیندازند به عنوان عضوی از کابینه دولت نهم، نگاه شما به انتقاداتی که در این چند سال به عملکرد رئیس جمهور سابق وارد می شود، چیست؟ از سال ۹۲ موج انتقادی شدیدی را نسبت به دکتر احمدی نژاد شاهد هستیم و ملاحظه می شود که حتی امروز هم مشکلات اقتصادی دولت دوازدهم را گردن دولت دهم می اندازند و فرضا معاون اول رئیس جمهور می گوید تقصیر دولت آقای احمدی نژاد بود و این کامیون را ته دره انداختند و ما به زور داریم آن را بالا می آوریم. به نظرم این رویه مناسبی نیست. وقتی یک نفر مسئولیت اجرایی کشور را برعهده دارد، نمی تواند ناکارآمدی ها را گردن قبلی ها بیندازد. این قاعده در مورد همه صادق است. چه زمانی که ما سر کار بودیم و چه در مقاطعی که همکاران دیگری بودند و حتی زمانی که دولت یازدهم و دوازدهم آمدند، نمی توان ناکارآمدی ها را گردن قبلی ها انداخت. به هر ترتیب فردی که اقدام به کاندیداتوری برای ریاست جمهوری کرده، یا شرایط را می شناخت یا نمی شناخت. اگر نمی شناخت و وارد میدان شد که بیخود وارد شده است. اگر هم شرایط را می شناخت و وارد شد، باید برنامه ای برای اصلاح آن داشته باشد. اینکه صرفا بگوییم قبلی ها خراب کردند، دردی را دوا نمی کند. ***انتقاد ما از احمدی نژاد انتقاد به شباهت رفتار او با اقدامات فتنه گران است امروز که صحبت می کنیم، در دولت یازدهم و دوازدهم، برخی از وزرا بیش از ۱۶۰۰ روز مسئولیت داشتند. ۱۶۰۰ روز زمان کمی نیست. مرحوم امیرکبیر، سه سال و اندی صدراعظم ایران بود. صدراعظم ایرانی بود که ناصرالدین شاه پادشاه آن بود. جوانی هوس ران با خصوصیاتی که وصفش در تاریخ آمده است. پدرش محمدشاه قاجار هم که در خرافه گری و تصمیمات بی تدبیر مشهور است. با وجود این، با گذشت ۱۲۰ سال از شهادت امیرکبیر همچنان به او افتخار می کنیم و کارنامه او را می ستاییم. نکته بعدی این است که ما هم اگر انتقادی از آقای احمدی نژاد داشته و داریم، به دلیل رفتارهایی است که شبیه گروه فتنه گر بود. در واقع به جایی انتقاد می کنیم که آقای احمدی نژاد شبیه حرف های سال ۸۸ آقای کروبی را بزند. همان طور که آقای کروبی بدون مدرک حرفی می زد، نقد امروزمان به آقای احمدی نژاد نیز از همین زاویه است و معتقدیم نباید بی مدرک و بی سند حرف زد. اینجا یک بازی اتفاق می افتد و عده ای می گویند دیدید سال ۸۸ به آقای احمدی نژاد انتقاد می کردیم؟ و آنچه امروز در رفتار او مشاهده می شود را ما آن روز ها می دیدیم، اما واقعیت از این قرار است که انتقادی که آنها در سال ۸۸ به آقای احمدی نژاد داشتند، انتقاد به نقاط قوت ایشان بود. انتقادی که الان ما انجام می دهیم، انتقاد به شباهت ایشان با رفتارهای فتنه گران در سال ۸۸ است. این دو مساله را باید از هم تفکیک کرد و نباید این دو پرونده را یکسان بدانیم. برخی معتقدند اگر فردی جزء یک گروه سیاسی خاص نباشد، حتی در صورت داشتن رأی مردم، حاکمیت باید او را کنار بگذارد امروز هم می گوییم رفتار کسانی که سال ۸۸ علیه رای مردم سعی در ایجاد شورش اجتماعی داشتند و بحمدالله در ایجاد آن شکست خوردند، ناپسند، مذموم و محکوم است. ربطی به این ندارد که آقای احمدی نژاد رای آورده بود یا هر کس دیگری رای آورده باشد. باید این فرهنگ را نهادینه کنیم که مردم سالاری دینی در کشور ما واقعی است. آنالیز و تحلیل محتوای اظهارات برخی از نیروهای سیاسی در سال ۸۸ نشانگر این مفهوم است که ما باید در کشور به سمت یک نوع الیگارشی برویم؛ یعنی اگر کسی از خاندان خاصی نباشد و از وابستگان گروه خاصی نباشد، ولو مردم به او رای دهند، حاکمیت باید او را کنار بگذارد. ما افتخار می کنیم که سال ۸۸ با این تفکر مخالفت کردیم. بنده هم این توفیق را داشتم که در برخی دانشگاه ها حضور یابم و به ویژه در زمانی که وزیر نبودم، بروم و بگویم با اینکه در دولت دهم نیستم، ولی رفتار خواص پسند شما خلاف مردم سالاری و اشرافیت است و با آن مخالف هستم. ***حضور مشایی علی رغم منع رهبری برای ما آزار دهنده بود در روزهای پایانی دولت نهم حرف و حدیث هایی مبنی بر این مطرح شد که تعدادی از وزرای دولت به خاطر انتقاد نسبت به معاون اول مشایی از سمت خود برکنار شدند. از شما هم در این خصوص نام برده شد. البته شما بعدها این موضوع را تکذیب کردید و گفتید تا انتها با دولت نهم کار کردید. ماجرا از چه قرار بود؟ در این خصوص قبلا در جاهای مختلف توضیح داده ام. سال ۸۸ آقای دکتر احمدی نژاد در اولین جلسه هیات دولت بعد از انتخابات که در مشهد برگزار شد، آقای مشایی را به عنوان معاون اول انتخاب کردند. البته بنده به علت کسالت در این جلسه حضور نداشتم، به فاصله کوتاهی خبر رسید که رهبر معظم انقلاب نامه ای را نوشته اند. البته در آن مقطع نامه هنوز علنی نشده بود و به صورت خصوصی برای ایشان ارسال شده بود. در نامه قید شده بود که این انتصاب کار درستی نیست و باعث نگرانی دوستداران شما می شود. ما پرسیدیم و ایشان گفت که بله چنین تصمیمی گرفته ام. از سویی هم نگران بودیم. بالاخره وقتی رهبری چنین هشداری دادند، حضور آقای مشایی برای ما خیلی آزاردهنده بود. همه افتخار ما در تفکر ولایی این است که بتوانیم در بسط ید ولایت فقیه کار کنیم و وظیفه اصلی دولت را این می دانیم که منویات ولایت فقیه که همان اجرای اصول دینی است را در جامعه دنبال کند. با آقای دکتر احمدی نژاد صحبت کردیم و دیدیم در این تصمیم مصر هستند و روی این تصمیم پافشاری دارند. ما به همراه ۷-۶ نفر از وزرای دولت و برخی دیگر از اعضای دولت نوشتیم و امضا کردیم که اگر جلسه ای تشکیل شود و آقای مشایی این جلسه را اداره کند، ما نمی توانیم در آن شرکت کنیم. چون حضور در جلسه برای ما شبهه ناک است. بالاخره همه افتخار ما این است که بتوانیم خودمان را با آن شاقول تنظیم کنیم. ***روزهای پایانی دولت نهم خاطره تلخی بود به هر ترتیب آقای احمدی نژاد نسبت به عزل آقای محسنی اژه ای که بهشان منتقل کرده بودند نقش محوری در این نامه داشته، اقدام کردند. البته برای برکناری یک وزیر دیگر هم “ آقای صفارهرندی- اقدام کردند که از مجلس اطلاع دادند اگر این کار را انجام دهید، کل کابینه باید دوباره رای اعتماد بگیرد و برای چند هفته ای که از عمر دولت نهم باقی مانده است و در شرایط خاص مملکت این کار درستی نیست و به همین خاطر آقای احمدی نژاد منصرف شدند. آقای صفار هم بزرگواری کردند و استعفا ندادند. هرچند در جلسات دولت شرکت نکردند، ولی استعفا هم ندادند تا اسم شان باشد و دولت از رسمیت نیفتد. به هر ترتیب شرایط و خاطره تلخی بود و بعدا که نامه علنی شد و در رسانه ها اعلام رسمی شد، آقای احمدی نژاد معاون اول دیگری را انتخاب کردند که متاسفانه او هم امروز در زندان است و محکومیت خود را طی می کند. ***بی توجهی احمدی نژاد به دلسوزی ها شرایط بدی را رقم زد شنیده شد در همان جلسه هیات دولت، یک درگیری لفظی هم بین اعضا شکل گرفت. خیر. این مربوط به جلسه ای بعد از جلسه مشهد بود. البته من آن زمان هم برای شرکت در نشستی مربوط به آنفلوآنزای پرندگان که سازمان بهداشت جهانی برگزار کرده بود، به مصر رفته بودم. در جلسه ای که در تهران برگزار شده بود، برخی دوستان همانند آقای مهندس فتاح، که نامه را امضا نکرده بودند ولی اعتراض داشتند، با رفاقت و دوستی و حتی با خلجان احساسات این مساله را مطرح کردند. مهندس فتاح ضمن اینکه قلب بسیار رئوفی دارند، شدیدا ابراز ناراحتی کردند، ولی متاسفانه به آن دلسوزی ها به موقع توجه نشد و شرایط بدی رقم خورد. ظاهراً چند نفر از وزرا هم جلسه را ترک کردند. در کل جلسه تلخی بود. من چون حضور نداشتم نمی توانم با جزئیات بیان کنم، ولی اطلاعی که دارم این است که جلسه تلخی بود. شما در ماجرای ۱۱ روز خانه نشینی دیدار یا گفت وگوی خاصی با آقای دکتر احمدی نژاد داشتید؟ خیر. ولی با برخی دوستان که فکر می کردم موثر هستند تماس گرفتم و آنها رفتند و صحبت هایی کردند. از جمله با مرحوم حضرت آیت الله حائری شیرازی صحبت کردم و ایشان هم تذکراتی دادند. در مجموع این تذکرات بی تاثیر نبود. با توجه به شناختی که از دکتر احمدی نژاد دارید و چهار سال از نزدیک با ایشان همکاری کردید، تحرکات ماه های اخیر ایشان را چطور ارزیابی می کنید؟ از ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری به رغم نهی صریح رهبری گرفته تا بست نشینی و اظهارات حاشیه ساز درخصوص دستگاه قضا و… . همان طور که عرض کردم، من فکر می کنم بخش زیادی از این رفتارها مورد سوءاستفاده کسانی قرار می گیرد که می خواهند کارنامه خود را برای پاسخگویی به مردم سفید کنند. ***این توهم که کسی بتواند برخلاف مسیر عمومی اراده مردم کاری انجام دهد، درست نیست. حداقل ما در «فرهیختگان» چنین نگاهی نداریم. منظور من شخص شما یا روزنامه شما نیست. منظورم فضای عمومی است. بخشی از علت آن که این موضوع تا این اندازه برجسته می شود با همین نگاه است. ولی در هر صورت این توهم که کسی بتواند برخلاف مسیر عمومی اراده مردم کاری انجام دهد، درست نیست. از سوی هرکسی هم که باشد تفاوتی نمی کند. مسیر عمومی مردم نوعی دلبستگی به نظام است. به رغم گلایه هایی که مردم دارند، این دلبستگی به نظام خیلی عمیق تر از آنی است که افراد فکر کنند. در برابر همین اغتشاشات اخیر ملاحظه می کنید که برخی هول کردند که این گلایه ها دلبستگی را از بین می برد. اینچنین نیست. این گلایه ها هر چقدر اساسی و مهم باشد، آن دلبستگی اصلی را از بین نمی برد. مردم ما خیلی فهیم تر از این هستند که گمان کنند با اختلال در نظام جمهوری اسلامی و آمدن یک گروه وابسته همانند منافقین یا سلطنت طلبان یا لیبرال های وابسته وضع کشور ما بهتر می شود. ***از طریق رفتارهای مشابه رفتارهای سال ۸۸ اصلاحی اتفاق نمی افتد هم تجربیات میدانی این را نشان می دهد که کشورهایی که چنین اتفاقی برای آنها رخ داد عقبگرد کردند و هم فهم مردم ما خیلی بالاتر از این حرف هاست و هم اینکه شخصیت ها را محک زده اند. به نظر من دکتر احمدی نژاد دچار یک اشتباه تحلیل شدند. آن گلایه ها را می دیدند و خیلی از افراد هم این گلایه ها را می دیدند. من این توفیق را دارم که در همه ۲۵ سالی که مستقل طبابت می کنم، همیشه در درمانگاه های دولتی و دانشگاهی طبابت کرده ام. بیمارانی را دیده ام که ۱۵۰۰ تومان حق ویزیت هم نمی توانستند پرداخت کنند و مجبور بودیم بگوییم این میزان را هم پرداخت نکنند. بالاخره ما هم این گلایه ها را می دیدیم، اما راه مواجهه با گلایه ها را ایشان اشتباه تشخیص دادند و اشتباه راهبردی بزرگی انجام دادند. دعا می کنم بتوانند جبران کنند. بخش مهمی از صحبت ها و اقداماتی که ایشان در برابر این موج گلایه کردند، صحبت هایی نیست که خدای متعال به خاطر آنها به کسی اجر دهد. صحبت هایی نیست که کسی بتواند به آنها افتخار بکند. صحبت هایی نیست که در جهت اصلاح امور باشد. ما باید ضمن شناخت آسیب ها برای اصلاح آنها اقدام کنیم و اصلاح هم از زیر سوال بردن اصل نظام یا از طریق رفتارهای مشابه رفتارهای سال ۸۸ قطعا رخ نخواهد داد. ***یکی از دلایل شکل گیری پایداری انتقاد به رفتارهای رئیس جمهور وقت بود همین اتفاقات و رفتارها دقیقا در شرایطی روی می دهد که به نظر می رسد برخی افراد در جبهه پایداری موضع گیری رسمی نسبت به آن نداشتند. البته ما از دایره انصاف خارج نمی شویم، شخص آقای محصولی در گفت وگو با «فرهیختگان» موضع گیری کردند، ولی این موضع گیری ها اندک است. شاید انتظار از اعضای جبهه پایداری این باشد که موضع گیری بیشتری داشته باشند. من در شیراز و در جاهایی که به مناسبت ۱۶ آذر یا ۹ دی صحبت داشتم، حتی در صداوسیما موضع گیری کردم که نوارهایش موجود است. منتها من دو نکته را باید عرض کنم؛ یکی از دلایلی که جبهه پایداری در سال ۹۰ شکل گرفت، انتقاد به رفتارهای رئیس جمهور وقت بود. انتقاد نسبت به اینکه رفتارهای رئیس جمهور، رفتارهایی نیست که آنها را درست و قابل دفاع بدانیم. در حقیقت جبهه پایداری درست چند ماه بعد از ماجرای خانه نشینی رئیس جمهور وقت و در انتقاد به رفتارهای دولت مستقر اعلام موجودیت کرد و این مساله نوعی صف بندی، هم با جریان فتنه گر و هم با جریانی که به جریان انحرافی مشهور بود، محسوب می شد. نکته دوم این است که خیلی از شخصیت ها به جبهه پایداری مشهور شدند، در حالی که هیچ ارتباط تشکیلاتی با پایداری ندارند. جبهه پایداری به نوعی هنوز نتوانسته تشکیلات فراگیری را فراهم کند. شاید کسانی که عنوان عضویت جبهه پایداری را داشته باشند، تعداد محدودی باشند. خیلی ها ممکن است مواضع شان در برخی موارد با جبهه پایداری شباهت داشته باشد و در برخی موارد دیگر، منتقد جبهه پایداری بودند، ولی به اسم جبهه پایداری شناخته شدند. از جمله برخی نمایندگان مجلس یا برخی از سیاسیونی که در دولت دهم مسئولیت داشتند. ***جبهه پایداری دچار تحریف خبری است جبهه پایداری موضع گیری های رسمی خود را توسط سخنگوی خود، آقای متقی فر بیان می کند. درباره این موضوع هم همان زمان بلافاصله موضع گیری کردند و صحبت ها را انجام دادند. اتفاقا در مصاحبه با یک روزنامه اصلاح طلب هم موضع گیری کردند. در این جهت کم کاری انجام نشده است، ولی جبهه پایداری به نوعی دچار تحریف خبری است. هر کاری که به نوعی فکر می کنند کار زشتی است، می گویند این کار پایداری ها است. هر حرف درستی که جبهه پایداری بیان می کند، سانسور می کنند تا به گوش کسی نرسد که بدانند موضع گیری درست در آنجا وجود دارد. این بازی رسانه ای متاسفانه قدری باعث ابهام آفرینی شده است و دوستان باید بیشتر و صریح تر موضع گیری کنند و این را قبول دارم. ***ذیل دوگانه اصولگرا و اصلاح طلب، قدرت طلب هایی سر برآوردند که به راحتی عناوین خود را عوض می کنند در جایی گفته بودید اصلاح طلب و اصولگرا عنوان هایی هستند که باید در بایگانی به آن مراجعه کنیم. چرا فکر می کنید این دوگانه دیگر جوابگو نیست و دوره آن به سر آمده؟ به دلیل اینکه در ذیل این دوگانه، قدرت طلب هایی سر برآوردند که به راحتی عنوان های خود را عوض می کنند. عرض کردم امروز کسی اصولگرا است و فردا اعتدال گرا می شود و پس فردا ممکن است اصلاح طلب شود. مشخص است این دعواها ظاهری است. من فکر می کنم ما احتیاج به این داریم که کلیه نیروهایی که واقعا دنبال اعتلای دین و نظام مقدس جمهوری اسلامی و آرمان های امام(ره) هستند، ولو اینکه سلایق و قرائت های متفاوت داشته باشند، همگرایی بیشتری پیدا کنند. من در بین دانشجویانی که اصلاح طلب محسوب می شوند، نیروهای بسیار مخلصی را می شناسم که حقیقتا دنبال اعتلای کشور هستند. ممکن است سلیقه متفاوت با من داشته باشند و راه حل های متفاوت ارائه دهند، ولی دنبال این نیستند که الزاما خود را به قدرت برسانند یا شرکتی ثبت کنند یا از فضایی که به وجود آمده برای کلاه خود نمدی ببافند. ***برخی اصولگرایان از انجام هر کاری که برایشان منفعتی نداشته باشد، سر باز می زنند از آن سو در بین اصولگرایان چهره هایی را می شناسم که اگر کاری برای آنها منفعتی نداشته باشد ولو اینکه تکلیف شرعی باشد، از اجرای آن سر باز می زنند، چون برای آنها هزینه آبرویی دارد. من فکر می کنم ما الان باید به این سمت برویم کسانی که مخلصانه می خواهند برای اعتلای کشور و تثبیت نظام مقدس جمهوری اسلامی و حفظ آرمان های امام و پیشرفت کشور و رسیدن به تمدن نوین اسلامی کار کنند، باید با هم همگرایی بیشتری داشته باشند، ولو اینکه اسم های مختلفی داشته باشند. بین آنها حصارها برداشته شود. بسیاری از این حصارها را نفوذی هایی ساختند که از آن همگرایی می ترسند. در همین اتفاقاتی همانند اغتشاشات اخیر شما به راحتی می توانید ملاحظه کنید چه کسانی به مصلحت نظام و کشور اهمیت می دهند و چه کسانی آبروی خود و چسبندگی به قدرت را اولویت قرار می دهند. آن داستان امیرالمومنین و قضاوت بین دو خانمی که ادعای مادری طفل را داشتند در اینجا واضح می بینیم که چه کسانی واقعا مادری می کنند و به رغم اینکه مادری می کنند پای نظام می ایستند و چه کسانی دنبال این هستند که حتی از این اغتشاشات برای خود منفعتی فراهم کنند. ***در انتخابات مجلس نهم رقابت میان اصولگرایان سنتی و پایداری بود یکی از مهم ترین ابهاماتی که درباره عملکرد جبهه پایداری مطرح می شود این است که ابتدا و به طور مشخص در انتخابات مجلس نهم اساسا قائل به ائتلاف نبود و لیستی جداگانه داد، اما در انتخابات مجلس دهم به بقیه اصولگرایان ملحق شد و با پذیرفتن سهمی مشخص پای لیست این جریان ایستاد. عرض من این است که به رغم آن رویه که پیش از این عنوان می شد، دوستان پایداری تحت چه شرایطی وحدت کردند و به لیست مشترک راضی شدند؟ من می خواهم به صورت کاملا عملگرایانه جواب شما را بدهم. اگر در انتخابات مجلس نهم رقابت نداشتیم، انتخابات پرشوری برگزار می شد؟ رقابت در انتخابات مجلس نهم بین دو گروه شکل گرفت؛ یک گروه تقریبا اصولگرایان سنتی بودند و گروه دیگر جبهه پایداری بود. اگر رقابت شکل نمی گرفت، انتخابات پرشور نمی شد. البته کاندیداهای اصلاح طلبان هم حضور داشتند و به عنوان یاران خاتمی لیست دادند. ولی در انتخاباتی که با مشارکت بیش از ۶۰ در صدی برگزار شد، مردم به آنها اقبال نکردند و با اینکه تایید شدند و آقای خاتمی هم به دفاع از آنها به میدان آمد، ولی باز هم رای نیاوردند. معلوم می شود آن زمان فضای رقابت چیز دیگری بود. در انتخابات مجلس دهم فضای رقابت عملا به داستان قدیمی اصولگرا و اصلاح طلب بازگشت و رقابت اینجا دیگر خیلی معنا نداشت. یعنی مبنای شما فقط بحث رقابت و شیوه آن بود؟ خیر. من برای شما تاریخ را روایت کردم. جناب لنکرانی جبهه پایداری به لحاظ فکری قائل به آن است که تحت هر شرایطی نباید وحدت کرد. ببینید در اواخر سال ۹۵ تشکیلاتی ایجاد شد تحت عنوان جبهه مردمی نیروهای انقلاب. یکی از گروه هایی که به این مجموعه نپیوست، جبهه پایداری بود. درست است؟ تحلیل شما از این اتفاق چیست؟ این را باید از مسئولان فعلی جبهه پایداری بپرسید. ***عملکرد جمنا بازخورد خوبی نداشت به هر ترتیب شما یک کنشگر سیاسی نزدیک به پایداری هستید. به اعتقاد بنده اگر دوستان جمنا بخواهند از این به بعد در فضای سیاسی کشور موثر باشند، باید رویش های انقلاب اسلامی را جدی تر بگیرند و در آن فضای تعریف شده سنتی اصولگرا و اصلاح طلب نمانند. با اینکه عنوان جمنا این بود که می خواهد از آن فضا خارج شود، اما عملا کارکردی که به خصوص در شهرستان ها از آن ملاحظه شد، برگشت به همان چارچوب های سنتی بود. ماحصل عملکرد این مجموعه به ویژه در بین نسل جوانی که منتقد برخی رفتارهای جناح اصولگرا بوده و هست، بازخورد خوبی را به بار نیاورد. لازم است آنجا یک تجدید نظر کلی در سیاست ها و نحوه تعاملات صورت گیرد. ضمن اینکه وقتی صحبت از همگرایی می شود، به معنای اضمحلال نیست. یعنی نمی گوییم سلیقه ها را کنار بگذاریم و حتی من می گویم باید با اصلاح طلبان مومن و مدافع انقلاب اسلامی نیز همگرایی داشته باشیم. این به معنای اضمحلال در یکدیگر نیست. با حفظ هویت می توانیم این کارها را داشته باشیم. امروز شما هیچ گروه اصولگرایی را نمی بینید که به نفع جبهه متحد انقلاب اسلامی اعلام انحلال کرده باشد. بحث خلوص است. موضوع اضمحلال نیست. به هر ترتیب جبهه پایداری به خلوص اعتقاد داشت. چون این بحث هم مورد سوءاستفاده قرار می گیرد، من با این ادبیات صحبت نمی کنم. با این ادبیات می گویم که ما می توانیم هویت مستقل داشته باشیم و با هم همکاری کنیم. این توقعی که باید حتما مضمحل شویم تا یک چیزی شکل گیرد، توقع درستی نیست، کما اینکه اتفاق هم نمی افتد. در شهری که ۳۰۰ تشکل مردم نهاد مومن به انقلاب اسلامی دارید، اگر مبنا را این قرار دهید که این ۳۰۰ تشکل را یکی کنید، شکست می خورید. شما باید به هویت مستقل و باورهای مستقل اینها و به سلیقه های اینها احترام بگذارید و سعی کنید بین آنها همگرایی ایجاد کنید نه اینکه آنها را نابود کنید. چون آنها سرمایه ای دارند که آن تشکل بزرگ به این آسانی ها نمی تواند به آن دست یابد. ***در انتخابات مجلس دهم قیمت وحدت فراهم شد که پایداری وحدت کرد من جواب سوالم را نگرفتم. به طور مشخص پایداری قائل به این بود که تحت هر شرایطی وحدت نمی کند و مثلا در انتخابات مجلس نهم نیز با همین روال عمل کرد، چطور در انتخابات مجلس دهم با سایر گروه های موسوم به اصولگرا وحدت کرد؟ شما این مطلب را این گونه بخوانید که قیمت وحدت فراهم شد که پایداری وحدت کرد و همان طور که عرض کردم، نگاهی به روند انتخابات قبلی داشته باشیم که اگر پایداری و سایر جریان ها نبودند، به هیچ وجه انتخابات پرشوری نداشتیم. ***اشتباهات تاکتیکی رقبای روحانی در پیروزی او در انتخابات ۹۶ بی تاثیر نبود یک نگاه مبنی بر این وجود دارد که یکی از دلایل پیروزی آقای روحانی در انتخابات ۹۶ اشتباهات تاکتیکی برخی از رقبا بود. چقدر این نگاه را قرین واقعیت می دانید؟ بله، این اشتباهات بی تاثیر نبود. بالاخره در این انتخابات اتفاق مهمی رخ داد که درخور تأمل است. بعد از سال ها انتخابات ۹۶ اولین دوقطبی مجدد اصلاح طلب و اصولگرا بود. بعد از انتخابات ۷۶ این دوقطبی را تنها در انتخابات ۸۸ داشتیم و حتی به نظر من آن انتخابات هم دوقطبی اصلاح طلب و اصولگرا نبود. به خاطر اینکه آقای دکتر محسن رضایی را داشتیم که ایشان جزء نیروهای اصولگرا طبقه بندی می شدند. جریان اصولگرا از رای هفت میلیون نفری سال ۷۶ به رای حدود ۱۶ میلیون نفری رسیده و جریان اصلاح طلب از رای ۲۰ میلیونی سال ۷۶ به حدود ۲۵ میلیون رای رسیده است. میزان رشد متفاوت است. بالاخره این دستاوردی است که می توان روی آن کار کرد و به آن توجه داشت. نکته بعد هم این است که در فضای انتخابات ۹۶ اتفاقاتی رخ داد که کسی گمان نمی کرد چنین شود. یک نفر که خود دبیر شورای عالی امنیت ملی بود و بسیاری از تصمیمات در صورتجلسه ای اتخاذ شده که ایشان ابلاغ کرده، منتقد همان تصمیمات شد. طرف مقابل هم نتوانست این واقعیت را به خوبی پژواک دهد و روشنگری کند که مسئول بسیاری از مسائل خودتان بودید. ***یکی از قضات پرونده هایی که به رئیسی نسبت داده می شد، وزیر دولت یازدهم بود مثلا آقای رئیسی به عنوان یک قاضی صادرکننده حکم اعدام معرفی شد. در صورتی که آقای رئیسی در طول مسئولیت شان در قوه قضائیه دادستان، معاون قوه قضائیه و رئیس سازمان بازرسی کل کشور بودند و هیچ کدام در مقام قضاوت نبود؛ یعنی آقای رئیسی قاضی هیچ یک از پرونده هایی که به ایشان نسبت داده می شد، نبودند. اتفاقا یکی از قاضی های آن پرونده ها وزیر دولت یازدهم بود. به نظرم فضای تبلیغاتی ناسالمی پدید آمد که بر این اساس شاید بتوان گفت این انتخابات از یک جهت برای کشور انتخابات پرافتخاری محسوب نمی شود، اما از این جهت که مردم احساس مسئولیت کردند و رای دادند و به رغم این صحبت ها از صندوق رای قهر نکردند و پای صندوق رای حضور یافتند، افتخارآمیز است و به آن افتخار می کنیم. به هر ترتیب انتخابات نماد مردم سالاری دینی است و به آن پایبند هستیم. به رئیس جمهور مستقر هم به عنوان منتخب مردم احترام می گذاریم و وظیفه خود را انجام می دهیم. بر این اساس لازم است قوه قضائیه به ویژه آنجایی که سوءاستفاده از امکانات دولتی انجام شده یا سوءاستفاده از هر نوع امکاناتی انجام شده را مورد بررسی قرار دهد و با آن برخورد کند؛ کما اینکه این مطالبه رهبری از قوه قضائیه حتی در پیام تبریک به دولت هم وجود داشت. ***روحانی همواره به عنوان نماینده جریان راست وارد مجلس شده بود در سال های اخیر و به طور مشخص در چند انتخابات گذشته به نظر می رسد اقبال مردم به نیروهای موسوم به اصولگرا قدری پایین آمده است. آیا شما به عنوان یک کنشگر سیاسی آسیب شناسی خاصی در این ارتباط داشته اید؟ ارزیابی شما در این خصوص چیست؟ کجا ها باید تغییر رویکرد داد؟ هرچند آقای دکتر روحانی از حمایت جریان اصلاح طلب استفاده کردند، ولی از حمایت نیروهای اصولگرا هم بی بهره نبودند. یعنی چهره ای که از خود نشان دادند یک چهره صرفا اصلاح طلب نبوده. کما اینکه پیشینه حضور سیاسی ایشان هم تا قبل از انتخابات ۹۲ ائتلاف با اصلاح طلبان نبوده است. ایشان در دوره هایی که نماینده مردم – چه نماینده سمنان و چه نماینده تهران- بودند با لیست اصولگرایان یا همان راست سابق نماینده مجلس شدند؛ یعنی حتی در رقابت هایی که پیش می آمد، ایشان به عنوان نماینده جریان اصولگرا در مجلس حضور داشتند. در این دو انتخابات یکی از هنرهایی که آقای روحانی به خرج دادند این بود که خود را به عنوان شخصیتی فراجناحی معرفی کردند که سلیقه بخشی از اصلاح طلبان و بخشی از اصولگرایان را به خود جلب می کرد. به نظر من یکی از رموز موفقیت ایشان در قانع کردن افکار عمومی این بود که وانمود کردند می خواهند از همه ظرفیت ها استفاده کنند. ***اصولگرایان باید گفتمان خود را از صرف تمرکز بر رسیدن به قدرت تغییر دهند البته این اقبال محدود به آقای روحانی و انتخابات ریاست جمهوری نبود و در انتخابات شوراها و مجلس هم تا حد زیادی همین موضوع تکرار شد. می خواهم بگویم شاید همه ریشه های این امر مربوط به نوع کنش شخص روحانی نباشد. بله، من انتقادی که به جریان اصولگرا دارم این است که جریان اصولگرا باید گفتمان خود را از صرف تمرکز بر رسیدن به قدرت خارج کند و به همانی که رهنمون های دینی به آن اشاره دارد، برگردد. یعنی حضور سیاسی-اجتماعی را باید از باب رفع مشکلات مردم مورد توجه قرار دهد. کسی که خود را در معرض این قرار می دهد که در قدرت قرار گیرد، باید پاسخگوی مشکلات مردم باشد. مردم باید احساس کنند این فرد یا این جناح می خواهد مشکلات را برطرف کند و صرفا درپی رسیدن به قدرت نیست. ***ضعف ها مربوط به جاهایی بود که برخی اصولگرایان رفتاری متفاوت از مبانی اصولگرایی داشتند بالاخره در انتخابات مجلس دهم هم این اتفاق رخ داد و اعضای لیستی که معرفی شد، از دغدغه های مردم سخن می گفتند. خیر به نظرم در این جهت خیلی موفق نبودیم و نتوانستیم با عامه مردم گفت وگو کنیم. ضمن اینکه تمام ضعف های عملکرد مجلس قبلی هم به پای جریان اصولگرا نوشته شد. در حالی که ضعف ها مربوط به جاهایی بود که اصولگرایان رفتاری متفاوت از مبانی واقعی اصولگرایی از خود بروز دادند. اگر اصولگرایی این ادبیات را کنار بگذارد و آن بحث دفاع از انقلاب اسلامی و دفاع از آرمان های امام را مبنا قرار دهد و خود را از آن لاک سابق خارج کند، دیگر لازم نیست پاسخگوی رفتار کسانی باشد که با سوءعملکرد خود، تحت عنوان اصولگرا باعث ناراحتی مردم شدند. اگر چنین نکنیم، باید تا قیامت پاسخگوی عملکرد کسانی باشیم که با عنوان اصولگرا به دلیل چسبندگی به قدرت یا فهم غلط از مشکلات مردم مشکل ساز شدند. در صورتی که خیلی از این رفتارها مورد انتقاد جدی و در تعارض با مبانی فکری انقلاب اسلامی است. در همین اغتشاشات اخیر ریشه ماجرا گلایه مردم و اوج گیری اعتراضات به دلیل سوء عملکرد قوه مجریه، قوه مقننه و حتی قوه قضائیه بود. حالا قوه قضائیه تلاش کرده با برخی رانت ها و فسادها برخورد کند، اما خوب نتوانسته کارکرد خود را به مردم نشان دهد. نتوانسته مردم را قانع کند که با فساد در کشور به شدت برخورد خواهد شد. شما مصاحبه هایی را که در زمان تقدیم بودجه به مجلس انجام شد و مصاحبه هایی که امروز می شود، ملاحظه کنید. در آن زمان هم از آقایان نماینده ها و هم از آقایان وزرا و دولتی ها صحبت بر این داشتند که ما احتیاج به یک جراحی اقتصادی داریم و در این جراحی باید یارانه را قطع کنیم، بنزین را گران کنیم و تصمیمات سختی گرفته شود. حالا بعد از این اتفاقات می گویند ما کی چنین حرفی زدیم؟ مردم فراموش نمی کنند. متاسفانه برخی از تصمیمات مجلس را پای جریان اصولگرا می گذارند و می گویند اینها هم که همان حرف را می زنند. الان این خطر وجود دارد که از این بحران جریان های معاند بتوانند با به میدان آوردن شخصیت های ناشناخته به نوعی سوءاستفاده کنند و مردمی که دلبسته نظام هستند و دنبال راه حل درون نظام برای موضوع هستند را به اشتباه بیندازد. به خصوص در انتخابات مجلس؛ یعنی انتخابات سال ۹۸ یکی از انتخابات هایی است که ممکن است اینچنین مورد طمع دشمن قرار گیرد. ***تا زمانی که نگاه فردگرایانه داریم، اسم های جدید نظیر نو اصولگرایی راه گشا نیست ارزیابی شما از برخی تعابیر جدید همچون نواصولگرایی که بعد از انتخابات مطرح شد، چیست؟ ایده هایی از این دست را چقدر ماهوی و بنیادین و چه میزان شکلی و روبنایی می بینید؟ آیا مشکل فقط از اسم اصولگرایی بود یا رسم اصولگرایان نقص داشت؟ به نظر من تا زمانی که در اصولگرایی نگاه فردگرایانه داریم و می خواهیم حول یک فرد یا یک تشکل کار کنیم، هرچه هم که اسم جدید بگذاریم، باعث اقناع مردم نمی شود و به نظر من کار خداپسندانه ای هم نیست. ما تا زمانی که یاد نگیریم برای کارهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی باید مبانی دینی را بشناسیم و بر آن اساس تصمیم گیری کنیم، با بازی با الفاظ نمی توانیم فضای سیاسی جامعه را قانع کنیم. ما باید بدانیم و در روایات هم آمده که گرانی باعث سوءخلق مردم می شود. گرانی بلا است. اینکه دولتی سیاستش را برای حل مشکلات مردم افزایش قیمت قرار دهد، سیاستی غلط است و دینی نیست، به خصوص وقتی این افزایش قیمت به سمت اقشار محروم و در کالاهایی باشد که موردنیاز مردم است. این اتفاقی تلخ است. اربعین یک نمونه روشن است. مردم علاقه مند هستند اربعین به زیارت عتبات بروند؛ آن هم زیارت ارزان. اینکه از علاقه مردم سوءاستفاده شود و اربعین تبدیل شود به محملی برای سرکیسه کردن مردم غلط است. یک اشکال فهم و اشکال مبنایی در سیاست وجود دارد. به عنوان نمونه ای دیگر فکر می کنید چرا وضع بانک ها چنین می شود؟ اشکال در فهمی است که بانک ها براساس آن اینچنین توسعه پیدا می کند و سودی پرداخت می کنند که در کشورهای غربی که اساس رباخواری دارند هم پرداخت نمی شود، چون می دانند این میزان سود اقتصاد را نابود می کند. علت آن است که تصمیمات ما به جای اینکه براساس مبنای دینی باشد، براساس فهم و سلیقه شخصی و گروهی است. اسم عوض می کنند و بعد در متن ماجرا وقتی می پرسید این برنامه را از کجا آورده ای، می گوید براساس تجربه سیاسی ام به آن رسیده ام. این تجربه سیاسی جوابگوی حرکت باثبات نیست. در قرآن کریم افتخار به این شده است که ما باید تثبیت عقاید داشته باشیم. یثبت الله الذین آمنوا بالقول الثابت فی الحیاه الدنیا وفی الآخره. این قول ثابت وقتی ایجاد می شود که مبتنی بر معرفت دینی باشد. وقتی قول براساس سلیقه و فهم و مصلحت و خوشامد دیگران و خودبسندگی باشد، ممکن است یک روزگاری هم بشود براساس آن جولانی هم داده شود، اما درنهایت حاملان آن نمی توانند باقی بمانند و جریان ماندگاری نخواهند بود.