به مناسبت چهارمین سالروز درگذشت «عارف بالله»؛ ماجرای تکریم آیت الله خوشوقت توسط رهبر انقلاب

آیت الله عزیزالله خوشوقت (زادهأ ۱۳۰۵) مجتهد و استاد اخلاق، امام جماعت مسجد امام حسن مجتبی واقع در سه راه طالقانی (پیچ شمران) در تهران و از بارز ترین شاگردان اخلاق و عرفان علامه طباطبایی بود. ایشان پس از تحصیلات دبیرستان، به علوم حوزوی روی آوردند و پس از پنج سال تحصیل در مسجد لرزاده تهران، راهی شهر قم، دیار علم و تقوا شدند. حضرت آیت الله خوشوقت، دروس خارج فقه و اصول را نزد حضرات آیات عظام سیدحسین بروجردی و امام خمینی(ره) گذراندند و حکمت و فلسفه و تفسیر را نزد علامه طباطبایی(ره) آموختند. استفاده از درس آیت الله العظمی محمدحسین طباطبایی، ایشان را بیش از دیگران با دقایق و رموز اخلاق و مدارج معرفت آشنا ساخت و همین امر ایشان را مورد توجه و محبت ویژه علامه قرار داد. پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی طی حکمی از طرف حضرت امام خمینی(قدس سره) به عنوان نماینده ویژه ایشان در ستاد انقلاب فرهنگی منصوب شدند و از آن پس نیز بیشتر در زمینه های فرهنگی و ارشاد و هدایت جوانان و تربیت فضلای حوزه علمیه و دانشجویان مستعد ایفای وظیفه نمودند و تا زمان رحلتشان در سال ۱۳۹۱ مسجد ایشان کانون آمد و شد جان های ارادتمند و جوانان انقلابی و پر شوری بود که از زلال صحیفه سجادیه، خطبه های نهج البلاغه، روایات و آیات و توضیح و تفسیر آیات نورانی قرآن سیراب می شدند. مرحوم آیت الله عزیزالله خوشوقت همچنین از اعضای فقهای جبهه پایداری انقلاب اسلامی بودند که در سال ۱۳۹۰ از سوی جمعی از فعالان سیاسی جبهه انقلاب اسلامی تشکیل شد. ایشان اوایل بهمن ماه سال ۱۳۹۱ پس از اقامت شش روزه در مدینه منوره، چهاردهم بهمن ماه برای انجام اعمال مناسک عمره مفرده رهسپار مکه مکرمه شدند که پس از انجام اعمال عمره مفرده، دچار عارضه تنفسی گشته و در بیمارستان مکه بستری شدند و با وجود اقدامات متخصصان بیمارستان و کادر پزشکی ایرانی سرانجام صبح روز چهارشنبه ۲ اسفندماه ۱۳۹۱ معظم له ایست قلبی پیدا می کنند و احیا و درمان ها موثر واقع نمی شود و ایشان با کمال تأسف در شهر مکه مکرمه به درگاه احدیت پیوست. به مناسبت چهارمین سالروز درگذشت آیت الله خوشوقت که رهبر معظم انقلاب در پیامی از ایشان با عنوان «عالم ربانی»، «سالک الی الله» و «عارف بالله» یاد کردند، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه ای گفتاری از آیت الله کاظم صدیقی، استاد اخلاق و امام جمعه ی موقت تهران درباره ی شخصیت مرحوم آیت الله حاج شیخ عزیزالله خوشوقت منتشر نموده است: حضرت آیت الله خوشوقت علاوه بر داشتن ذاتی پاک و قماشی نورانی که به دیدن بزرگانی مثل علامه ی طباطبایی هم مفتخر شده بود، خودش هم اهل عمل بود. ایشان قبل از انقلاب، هم در اصول و هم در حکمت و عرفان و اقتصاد و جامعه شناسی و روانشناسی سرآمد بود. مدتی در قم بودند و بعد در مقطعی به تهران آمدند. در عین حال، بیشتر اهل خلوت و تفکر و سکوت بودند. * مرجع بودند، اما خود را مطرح نمی کردند بعد از انقلاب هم همچنان که مشرب امام، مشرب عرفان بود و به خاطر انقلاب وارد مسائل انقلاب شدند، ایشان نیز به فراخور احتیاجی که انقلاب به ایشان داشت، وارد مسائل انقلاب شدند و به فرمان امام خمینی رحمه الله به عضویت شورای عالی انقلاب فرهنگی درآمدند. بعدها با اقبال بیشتر جامعه به سوی ایشان، جلسات بانشاط و شیوایی برای تشنگان معرفت الهی ترتیب دادند. مقام علمی و معنوی مرحوم آقای خوشوقت برای همه ی فضلایی که سوابق ایشان را در قم می دانستند، روشن بود. ایشان از شاگردان خوب حضرت امام رحمه الله بودند و در درس مرحوم آقای آیت الله العظمی بروجردی شرکت کرده بودند. حتی امکان مرجعیت برای ایشان فراهم بود و می توانستند رساله بدهند؛ کما این که برخی از خواص و افرادی که ایشان را می شناختند، از ایشان تقلید می کردند و فتوا می گرفتند، با این که رساله هم نداشتند. در عین حال، ایشان تمایلی به مطرح شدن نداشتند. پس از انقلاب، ایشان به غیر از عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی، به کار تربیت جوانان و پاسخگویی به شبهات اعتقادی و سیاسی آنان می پرداختند. خود این کار، بسیار بزرگ بود. ایشان بدون هیچ تکلّفی در اختیار انقلاب بودند و برای انقلاب، نظام و ولایت مایه می گذاشتند. * طبیبی بودند در جستجوی مداوای بیماران آن قدر این مرد بزرگ متواضع بود که با آن مقام علمی و معنوی، هیچ حد و حریمی برای خودش قرار نداده بود. بلکه به خانه های اشخاص می رفت و در مجالس شهرهای کوچک حضور می یافت. هر کسی هم از دور و نزدیک می خواست ایشان را ببیند، هیچ مشکلی نداشت. یک تواضع و سعه ی صدری داشتند که همه کس می توانست مسائل خودش را با ایشان مطرح بکند. از این جهت من نظیر و شبیهی برای مرحوم آیت الله خوشوقت سراغ ندارم. در گوشه و کنار تهران، مجالسی بود که از ایشان دعوت می شد و ایشان بدون هیچ گونه تکلفی این مجالس را قبول می کردند و می رفتند. بسیاری از علما که جزو چهره های نورانی بودند، مرکزی داشتند که همه می رفتند آن جا و اغلب خیلی اهل رفت و آمد نبودند و یک کانونی داشتند که همه می آمدند آن جا و استفاده می کردند. حضرت آقای خوشوقت اما گاهی برای اداره ی جلساتی به ورامین می رفتند، گاهی به محلات تشریف می بردند. یک عالِم برجسته از تهران مثلاً برود به ورامین تا عده ای جوان از ایشان استفاده کنند. ایشان اسوه بود و کارهایی که می کردند، همچون کار پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله وسلم بود که «طَبیب ٌ دَوّارٌ بِطِبّه»۱ این جمله را حضرت امیر علیه السلام درباره ی پیامبر خدا گفتند که ایشان طبیبی بود که در مطبّش نمی نشست، بلکه بیماران را در منازل خود آنها معاینه می کرد و دنبال بیمارها می گشت. یکی دیگر از ابعاد وجودی ایشان این بود که مشاور امینی بود برای جوانان و غیر جوانان. هر کسی در هر بُعدی تحیّری داشت، بر سر دوراهی بود و تکلیف خودش را نمی دانست، به آیت الله خوشوقت مراجعه می کرد و با مشورت با ایشان مشکل حل می شد. از دیگر ویژگی های برجسته ی ایشان، دوام حضور ایشان بود. با این که خیلی هم اهل رفت و آمد بودند و دورش همیشه شلوغ بود و مراجعه کننده ی زیادی داشتند، اما مصداق آیه ی کریمه ی «رِجَالٌ لَا تُلْهِیهِمْ تِجَارَهٌ وَلَا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ»۲ بود. هیچ نوع مراوده و رفت و آمد و صحبتی مانع حضور و اتصال ایشان به مبدأ غیب نبود. همیشه حالت حضور داشتند. برنامه های ذکری خودشان را همیشه داشتند. برنامه هایی که اهل سیر و سلوک دارند، اذکار محاسبه شده ای را که به طور مستمر جزو برنامه هایشان است، ایشان هیچ گاه از یاد نمی برد. برنامه ی ختم صلوات یکی از برنامه های ایشان بود که هم سفره ی رحمت الهی بود و هم بهانه ای بود که اشخاص آن جا جمع بشوند و ایشان برای آنها نورافشانی و روشنگری و رفع ابهام کنند. * ماجرای تکریم آیت الله خوشوقت توسط رهبر انقلاب سابقه ی آشنایی رهبر انقلاب با حضرت آیت الله خوشوقت و علاقه ی رهبری به ایشان، به مدرسه ی حجتیه ی قم بازمی گردد. بعد از انقلاب هم مشورت هایی با ایشان داشتند. تکریم عجیبی حضرت آقا از ایشان داشتند. یک بار یادم هست که آیت الله خوشوقت برای حضور در یکی از مجالس، خدمت حضرت آقا رفته بودند و از در حیاط وارد شده بودند و کفش ها را هم همان جا گذاشته بودند. بعد از پایان مجلس، همه حرکت کردند برای صرف شام. حضرت آقا و آیت الله خوشوقت کنار یکدیگر بودند. حضرت آقا وقتی متوجه شدند که کفش های ایشان در آن جا نیست، کفش های خودشان را برداشتند و مقابل پاهای آیت الله خوشوقت جفت کردند. آیت الله خوشوقت هرچه اصرار کردند، آقا قبول نکردند. آیت الله خوشوقت هم کفش های آقا را پوشیدند و بعد، اطرافیان برای حضرت آقا کفش آوردند. حضرت آقا علاقه ی فوق العاده ای به ایشان داشتند. فراتر از علاقه، بلکه اعتقاد بود. رهبر معظم انقلاب آیت الله خوشوقت را جزو کسانی معرفی می کردند که جلوی طوفان ها را می گیرند و نمی گذارند دل ها را باد ببرد. ایشان فرمودند که طوفان ها زیاد است و مقاومت کردن در برابر این طوفان ها مشکل است. به یک جایی وصل بشوید که این بادها شما را با خودش نبرد. سؤال کردیم مثلاً به چه کسی؟ فرمودند به آیت الله خوشوقت. آیت الله خوشوقت همچون دریا بود. ان شاءالله خداوند ما را با ایشان که از دستمان رفته است، محشور کند. خداوند ایشان را در دریای رحمتش مُستغرق، و با اولیاء الله محشور کند.