متن جمع بندی وین خالی از اشکال نیست و نقطه ضعف هایی دارد

بعد از مذاکرات وین، دو موضوع به تبع آن در صدر اخبار رسانه های داخلی و بین المللی مورد تحلیل قرار گرفت.یکی آنکه بعد از انجام توافق، سیاست های منطقه ای ایران نیز تغییر می کند، و دیگر آنکه از توان تسلیحاتی و موشکی ایران کاسته خواهد شد. رهبر انقلاب، در خطبه های نماز عید سعید فطر، به هر دوی این موضوعات اشاره داشته و در این زمینه بیاناتی فرمودند.گفت وگوی علی اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل، درباره این موضوعات و فضاسازی رسانه ای رسانه های غربی را در ادامه می خوانید: رهبر انقلاب در بخشی از خطبه های نماز عید سعید فطر، به موضوع مذاکرات هسته ای اشاره کرده و فرمودند: «چه این متن تصویب بشود و چه نشود، به حول و قوّه ی الهی، اجازه ی هیچ گونه سوءاستفاده ای از آن داده نخواهد شد.» به نظر می رسد طرف مقابل به دنبال فضاسازی رسانه ای برای سوءاستفاده و رسیدن به اهداف خود است. این مسئله شامل چه موارد و مصادیقی می شود؟ به نظرم از همان ابتدا هم می شد حدس زد که طرف غربی و مخصوصا آمریکایی ها مانند همیشه به دنبال سوءاستفاده از فضا و متن مذاکرات هستند. یکی از آن موارد این است که این طور تبلیغ بکنند که بالاخره این فشارها در حوزه ی اقتصادی مؤثر واقع شد و ایران به پای میز مذاکره آمد. البته خودشان هم می دانند که این حرف دروغ است برای اینکه بعد از انقلاب اسلامی، ایران همواره مورد تحریم واقع شده است. از همان ابتدا آمریکایی ها از حربه ی تحریم برای حصر اقتصادی ایران استفاده کردند. شاید ذکر این نکته هم مهم است که این تحریم ها اگرچه سختی هایی برای ما داشته و منکرش نمی شویم، اما در عین حال، تمرینی بوده برای اعتمادبه نفس بیشتر و تلاش در جهت خودکفایی و کم کردن وابستگی به خارج. بدون تردید پیشرفت های نظامی و دفاعی ما که به برکت استعداد و توانمندی اساتید ، جوانان و نخبگان انجام شده، یکی از ثمرات مثبت تحریم ها و در نتیجه ی اتکا به خود بوده است. شاید اگر ما تحریم نمی شدیم، به این درجه از خودکفایی هم نمی رسیدیم. برای اینکه یک موقع یک امری سهل و آسان در اختیار انسان قرار می گیرد و انسان نمی آید که خودش را به زحمت بیاندازد و از مراتب اولیه شروع بکند به ساختن یک وسیله دفاعی مثل موشک، تانک یا هواپیما و سعی می کند ساده ترین و دم دست ترین گزینه را انتخاب کند. اما تحریم ها موجب شد که ما خودمان در بعضی از صنایع از ابتدا ساختن را آغاز نماییم. قضیه هسته ای موجب شد تحریم ها علیه ایران سخت تر بشود. در نتیجه ما هم به دنبال یافتن راه کارهای جدید افتادیم. یکی از آنها هم افزایش میزان صادرات غیرنفتی بود. زمانی مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام این بود که ما به تدریج به سمتی برویم که وابستگی بودجه جاری کشور را از نفت کم کنیم و تا حدی به صفر برسانیم، اما این تا زمانی که تحریم ها شکل نگرفت عملیاتی نشد. ولی شاهد بودیم که در سال ۹۳ میزان صادرات غیرنفتی ما بیش از هر زمانی نسبت به قبل افزایش یافته بود. ابلاغ سیاست های اقتصاد مقاومتی توسط رهبر معظم انقلاب هم در حقیقت کمک می کند که ما بتوانیم در شرایط تحریم، روی پای خود بایستیم و همچنان رو به جلو حرکت کنیم که باید با جدیت بیشتری دنیال شود. در عین حال فضای تحریم، سختی هایی هم مانند جنگ هشت ساله به دنبال داشته است . در جنگ هم کسی به ما حتی فشنگ نمی داد. من خودم در زمان وزارت خارجه شاهد بودم به زحمت از بعضی کشورها می توانستیم مهمات تهیه کنیم. حتی سی فروند از موشک های «اسکاد بی» را با مشکلات فراوان توانستیم با همکاری وزارت خارجه و وزارت دفاع از لیبی، کره ی شمالی یا جاهای دیگر بگیریم و در نهایت خودمان به سمت تولید و ساخت آنها حرکت کردیم. بنابراین مشخص است این گزاره که تحریم ها موجب شد ایران پای میز مذاکره بیاید، لافی بیش نیست. اگر فشار آنها تأثیر داشت، امروز ایران نباید حتی یک سانتریفیوژ می داشت در حالی که می بینیم برای اولین بار در شورای امنیت سازمان ملل تصویب می شود که یک کشوری مانند ایران، پنج شش هزار سانترفیوژ فعال داشته باشد و فرآیند غنی سازی را انجام بدهد. این البته آن حد مورد انتظار و ایده آل ما نیست ولی همین قدر که تولید مواد رادیواکتیو غنی سازی شده برای ما از سوی سازمان ملل به رسمیت شناخته می شود، نفس این امر یک دستاورد مهمی است و این جز در سایه مقاومت به دست نیامده است. برای همین است که پای میز مذاکرات با قدرت و نه از سر ترس یا وادادگی حاضر شدیم، کمااینکه رهبر انقلاب هم تعبیر شجاع و غیور را برای تیم هسته ای ایران به کار بردند. سوءاستفاده دیگری که ممکن است بکنند این که بگویند باب مذاکرات ایران با آمریکا باز شده است، در حالی که از همان ابتدا رهبر انقلاب در دیدارهای علنی یا جلسات خصوصی با مسئولین دولتی فرمودند که این مذاکرات صرفا در موضوع هسته ای است و لاغیر. کمااینکه پیش از این هم بنا به ضرورت، مذاکرات موردی انجام داده ایم. نمونه اش مذاکره ی ایران و آمریکا در زیر چتر سازمان ملل متحد در رابطه با موضوع افغانستان و مسئله ی طالبان بود و یا مذاکرات ما درباره ی مسئله عراق که باز هم تحت پوشش سازمان ملل متحد انجام شد. اخیرا نیز آمریکایی ها به دلیل احتیاجی که به کمک ایران دارند، تمایل دارند در بعضی از موضوعات منطقه ای مثل سوریه و یا یمن با ایران وارد مذاکره شوند اما هیچ کس از مقامات رسمی ایران مأذون نیست از سوی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در رابطه با مسائل منطقه ای یا مسائل دوجانبه با آمریکایی ها صحبتی بکند. زیرا نشان داده اند که نمی شود به آنان اطمینان کرد پس یقینا مذاکره با آمریکا برای ایران محلی از اعراب ندارد. مقامات آمریکایی این طور وانمود می کنند که بعد از مذاکرات وین و نگارش متن جمع بندی، توان دفاعی ایران کاسته شده است، آیا این گزاره درست است؟ ببینید با صراحت عرض می کنم که جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه در مواضع دفاعی خودش کوتاه نخواهد آمد و هر نوع موشکی که صلاح بداند (غیر از موشک هایی که کلاهک هسته ای می تواند حمل بکند) چه با سوخت مایع و چه با سوخت جامد؛ چه با برد کوتاه و چه با برد بلند می سازد. در این زمینه سیاست فرماندهی کل قوا، مقام معظم رهبری همانطور که بارها اعلام کرده اند این است که در حوزه ی دفاعی اجازه دخالت به هیچ کس داده نمی شود که برای ما تعیین بکند که چه چیزی داشته باشیم و چه چیزی نداشته باشیم. مثل آنچه که در دیتون به بوسنی ها تحمیل کردند. در قرارداد دیتون که در زمان کلینتون تصویب شد مشخص کردند که حکومت بوسنی می تواند چند کامیون نظامی، چند تا توپ و خمپاره انداز، و چند تا تفنگ و فشنگ و چقدر مهمات داشته باشد. یعنی کاملا برایش مشخص کردند. اما ایران چون به لحاظ تسلیحاتی و نظامی خودکفا است، به طور مستقل تصمیم می گیرد و کسی نمی تواند برایش دیکته بکند که شما چه سلاحی داشته باشید و چه چیزی نداشته باشید. هر چه که اقتضائات دفاعی جمهوری اسلامی ایران باشد، همان را تصمیم می گیرد و می سازد؛ چه ساخت موشک، چه ساخت هواپیمای جنگنده، چه ضدهوایی و تانک و ابزار زرهی دیگر. بنابراین در حوزه دفاعی و موشکی ولو اینکه آنها اظهاراتی را داشته اند، اما به هیچ وجه ایران نه اجازه می دهد که آنها از مراکز نظامی ما بازدید بکنند و نه اجازه می دهد در اینکه چه نوع سلاح دفاعی ایران داشته باشد دخالت کنند. ایران غیر از ساخت سلاح هسته ای که بنا به فتوای مقام معظم رهبری (مدظله العالی) حرام دانسته شده است و غیر از سلاح های کشتار جمعی که هیچ وقت ایران به کار نبرده مثل بمب های شیمیایی، در ساخت مابقی آنها تردیدی به خودش راه نمی دهد. موشک هایی مانند شهاب و سجیل و … هم هیچ گاه برای حمل کلاهک هسته ای ساخته نشده اند و بنابراین شامل بندهای توافقی پیش نویس وین نمی شوند. برخی افراد و رسانه ها به دنبال فضاسازی جدیدی هستند تا اینگونه وانمود کنند که سیاست های منطقه ای ایران بعد از انجام این توافق تغییر می کند… سیاست های ایران به هیچ وجه تغییری نمی کند. حمایت جمهوری اسلامی ایران از مبارزان منطقه با محور خط مقاومت همان هست که بوده، بلکه تقویت هم می شود. جمهوری اسلامی ایران مصمم است که به دولت و مردم عراق در مبارزه با تروریسم، چه تروریست های افراطی و چه تروریست های میانه (به تعبیر آمریکایی ها) کمک کند. بنابراین ایران در مقابل توسعه پدیده ی تروریسم در منطقه که توسعه اش به ضرر همه ی کشورها از جمله ایران و حتی کشورهای غربی است (منتها خودشان متوجه نیستند)، و برای کمک به مردم عراق، سوریه و لبنان و یمن از هیچ کمکی دریغ نمی کند. اعتقاد ما بر این است که این یک وظیفه انسانی و اسلامی است. مضافا اینکه مقابله با تروریسم در خارج از مرزها، در حقیقت به نوعی دفاع از تمامیت ارضی و حیات سیاسی جمهوری اسلامی ایران نیز به شمار می آید. شما نمی توانید در رابطه با آنچه که در کشورهای همسایه و اطراف شما می گذرد بی تفاوت باشید و بنشینید تا دشمن به سراغ تان بیاید. ما باید جلوتر حرکت کنیم و در یک کار و هدف مشترک منطقه ای، مبارزه با تروریسم، مبارزه با دخالت آمریکا و بیگانکان در امور منطقه را به پیش ببریم. این جزو وظائف و اقدامات استراتژیک جمهوری اسلامی ایران است. رهبر انقلاب در دیدار کارگزاران در روز عید فطر فرمودند که مسئولان نظام به مصالح و منافع ملی توجه بکنند و با توجه به آن، متن وین را جمع بندی بکنند. ملاک این بررسی منافع ملی و اینها چه چیزهایی هست؟ یا اینگونه سئوالم را بپرسم که آیا ممکن است جمهوری اسلامی ایران به توافق بد به دلیل یک مصلحتی رضایت بدهد؟ به هیچ وجه! توافق بد یک امری است که هیچ شخص و مسئول عاقلی زیر بار آن نخواهد رفت. چندی پیش مقام معظم رهبری (مدظله العالی ) هم اعلام کردند این حرف آمریکایی ها که دنبال توافق خوب هستند، حرف درستی است و ما هم همین را قبول داریم. منتها آنها دنبال مقاصد توسعه طلبانه خودشان هستند و ما دنبال حفظ منافع ملی خودمان. آنها گفتند زیر توافق بد نمی روند؛ از نظر آنها بد یک تعریفی دارد و از نظر ما بد تعریف دیگری. در این کلمه به ظاهر مشترک هستیم اما هر کدام یک چیزی را قصد می کنیم. ما می گوییم توافق بد توافقی است که اولا هسته ای را از ما بگیرد دوم: ما را در توسعه و تحقیق یعنیR&D محدود کند، سوم: در امکانات دفاعی ما تاثیر سوء بگذارد، چهارم: ما را از اینکه تبادلات آزاد اقتصادی و مالی با دنیا داشته باشیم محروم نماید، پنجم: ما را محروم بکند از ارتباطات علمی، تکنولوژیکی و فناوری با جاهای دیگر دنیا و دیگر آن که در رابطه با آینده ی ایران که یک آینده ی رو به جلو و پیشرفت است مانع ایجاد بکند. توافق بد یک چنین مشخصاتی را دارد. آنچه که به صورت اولیه می دانیم این است که دستورالعمل مذاکره کنندگان ما همین هست که تن به مواردی ندهند که موجب توافق بد برای کشور و منافع ملی ما بشود. ملاک مراجع قانونی که در داخل کشور این جمع بندی را بررسی می کنند نیز همین است که این ویژگی های منفی را نداشته باشد. لیکن بالاخره در گفتگوها موضوع بده و بستان وجود دارد، یعنی در گفتگوهای سیاسی بین کشورها یا مجامع یا طرف های عضو۱+۵، توافق خوب این هست که ما تلاش کنیم حداکثر منفعت را در این تبادلات و در این توافقنامه ها برای ملت ایران داشته باشیم و به یک جمع بندی مثبتی برسیم. بدین ترتیب بنده بار دیگر تاکید می کنم که به هیچ وجه جمهوری اسلامی ایران زیر بار توافق بد نمی رود. این ملاک کلی کسانی است که این متن را بررسی می کنند که ببینند تصویب نمایند یا تصمیم دیگری اتخاذ کنند. جمع بندی شما از عملکرد تیم مذاکره کننده چیست؟ اعضا تیم هسته ای و آقای دکتر ظریف را بنده سی وچند سال است که می شناسم. ایشان با آن صلاحیت های خودش هم به لحاظ تدین، هم پایبندی به نظام جمهوری اسلامی ایران، و هم به لحاظ کارایی، در طول سال های بعد از انقلاب رشد داشته است. در بسیاری از مقاطع حساس کشور از جمله مذاکرات ۵۹۸ و مذاکراتی که در رابطه با کشورهای منطقه داشتیم، جزء همکاران ما بوده است. اعضا تیم مذاکره کننده هم سال های طولانی در وزارت امور خارجه فعال بوده اند و جزء مجرب ترین نیروهای بین المللی کشور بوده و هستند و هر کار و تلاشی را که می توانستند بکنند انجام داده اند. اگر کاری هم محقق نشده، یقینا بیش از این نمی توانستند انجام بدهند و بنده که در این حوزه سال های طولانی فعالیت داشته و دارم تیم دیپلماتیک دیگری هم نمی شناسم که از این ها قوی تر باشند و در انتخاب این گروه، انتخاب اصلح صورت گرفته است. در عین حال، بدون تردید عملکرد این تیم دارای نقاط قوت و ضعف هم هست ضمن آنکه خود آنها هم مدعی نیستند که متنی که توافق کرده اند، ایده آل و بدون اشکال است. خود مذاکرات و توافق نیز همین گونه است. توافق این گونه نیست که ما برویم یک چیزی را به طرف مقابل بگوییم و آنها هم قبول بکنند. باید بنشینیم، بحث بکنیم، چانه بزنیم و به یک حد وسط برسیم تا دو طرف به نوعی از آن رضایت داشته باشند. ای بسا به یک جایی می رسیم که آن طرف یک چیزی به مصلحتش هست و ما یک چیز دیگر، اما باید طوری به تفاهم برسیم که مرضی الطرفین باشد. سیاست های ایران به هیچ وجه تغییری نمی کند. حمایت جمهوری اسلامی ایران از مبارزان منطقه با محور خط مقاومت همان هست که بوده، بلکه تقویت هم می شود. جمهوری اسلامی ایران مصمم است که به دولت و مردم عراق در مبارزه با تروریسم، چه تروریست های افراطی و چه تروریست های میانه (به تعبیر آمریکایی ها) کمک کند. این متن اخیر را هم که من بررسی اولیه کردم، بدون اشکال نیست، نقطه ضعف هایی دارد اما در این تردیدی ندارم که آنها همه ی سعی و تلاش خودشان را برای احقاق حقوق و منافع ملی ایران به کار برده اند. عملکرد رسانه ای آمریکایی ها را بعد از توافق چگونه ارزیابی می کنید؟ بعضی از اینها همان طرح های شیطانی خودشان را دارند. یعنی از رسانه به عنوان یک اسلحه علیه رقبا و مخالفین خودشان بهره می برند. خود رسانه یا جنگ رسانه ای یک بخشی از امکاناتی است که دشمن برای مقابله با ما در اختیار دارد. آنها امکانات رسانه ای شان از ما بیشتر است فلذا گاهی حرف هایی هم در رسانه های آنها زده یا نوشته می شود که مورد اعتراض طرف ایرانی قرار می گیرد. یعنی این را به عنوان ابزار استفاده می کنند و بیش از اینکه هدفشان این باشد که یک مطلب عادلانه و حقی را ترویج کنند دنبال این هستند که از این ابزار در جهت منافع خودشان استفاده کنند. بر این اساس، فعالان رسانه ای جمهوری اسلامی ایران خوب است چه پیامی را در فضای کنونی دنبال کنند؟ جمهوری اسلامی ایران بدون تردید کارایی اش در صحنه ی بین المللی کارایی بالایی است و کمتر از بعضی از اعضای ۱+۵ نیست. در منطقه که هیچکدام از کشورهای ۱+۵ اقتدار جمهوری اسلامی ایران را ندارند و جمهوری اسلامی ایران نقطه قوت های فراوان و بی شماری را در اختیار دارد. جمهوری اسلامی ایران می تواند تصمیم بگیرد که این موافقنامه را تایید یا رد بکند. یعنی آنهایی که مشورت می کنند اگر به این نتیجه رسیدند که این مصلحت نیست، ردش می کنند و این اقتدار را دارند که رد کنند. اگر هم دیدند به مصلحت ملی هست تاییدش می کنند. بنابراین فعالان رسانه ای یادشان نرود که جمهوری اسلامی ایران یک کشور مقتدر و تأثیرگذار در صحنه بین المللی است که حرف اول را در منطقه می زند. در تاریخ معاصر سابقه ندارد که یک کشوری در حد و اندازه جمهوری اسلامی ایران (که البته از نظر ما ظرفیت جمهوری اسلامی ایران خیلی بالاتر از این هست که تا به حال نشان داده شده)، در یک طرف میز مذاکره باشند و شش کشور قوی که قوی ترین کشورهای دنیا هستند در طرف دیگر باشند. در عین حال، ایران هیچ گونه احساس کمبود یا هراسی از مذاکره ی با این قدرت ها نداشته باشد. یقینا این موضوع و قدرت و توانایی نیز ملهم از تفکر انقلاب اسلامی و ایجاد روحیه خودباوری و عزت نفس است که با رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی) و با اقتدار و درایت در حال حرکت و توسعه است و بر اقتدار جمهوری اسلامی ایران روز به روز افزوده می گردد.