حضرت محمد (ص)؛ اسوه تمام عیار صبر، مجاهدت و پایداری در اسلام

انسان نمی تواند در چندین مجلد کتاب نیز در مقام تبیین برنامه و راه و روش پیامبر اکرم(ص) حق مطلب را ادا کند. حتی اگر فرضا” در یک دوره و زمانی حق مطلب در این ارتباط ادا شود، در عصر و دوره ی دیگر هر آنچه گفته یا نوشته شده باشد، مورد تجدید نظر قرار خواهد گرفت؛زیرا اوضاع و شرایط آن دوران و زمان دیگر _ مثلا” دوره و زمانه ما _ خیلی متفاوت است. پیامبر اکرم (ص) در هر زمان الگوست پیامبر اکرم(ص) و راه و روش او در هر زمان و مکانی مقتدا و اسوه است؛ نمونه و الگو بودن راه و روش ایشان همچون الگو بودن اخلاق و رفتار و کردار آن حضرت می باشد:(لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِمَنْ کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الآخِرَ وَذَکَرَ اللَّهَ کَثِیرًا ) احزاب/۲۱« براستی برای شما در سیرت و زندگانی رسول خدا اسوه حسنه است برای آن کسان که خداگرای باشند و اندیشه ی روز دیگر را داشته باشند، و بسیار ذکر خداوند گویند و همواره به یاد او باشند». آیا برنامه ی حضرت رسول اکرم(ص) در دعوت و تبلیغ، در هر زمانی عینا” لازم الاجرا است ؟ عملکردهای آن حضرت راه و روشی صحیح و برنامه ای ثمر بخش بوده است، ولی البته بدون شک، بشری و اجتهادی بوده است؛ و به ما درس اجتهاد و علم و حکمت و یاری جستن از خدا می آموزد، و این خود بهترین اسوه حسنه است. دعوت بر اساس اقتضای زمان پیامبر اکرم(ص) مردم را بر حسب شرایط جامعه ای که در آن می زیست و به اقتضای زمان و مکان به سوی خدا دعوت نمود. مردم در آن دوره و زمان لجوج و سرسخت بودند، و مردم مکه به موجب عاداتی که در میان آنان وجود داشت، لجوج تر و سرسخت تر بودند، همچنین آنان سردمدار و پرچمدار بت پرستی در عربستان در آن روزگار بودند؛ از این رو، مناسب بود که ابتدا دعوت به صورت پنهانی و سری انجام بشود و به تدریج، آشکارا تبلیغ و دعوت صورت پذیرد. اما در مدینه، دعوت اسلام به عکس آنچه در مکه بود، انجام گرفت. پیوسته آشکارا بود و هرگز پنهانی نبود؛ زیرا، اذهان و افکار مردم مدینه، بخاطر آمیزش و اختلاط با یهودیان و مطالبی که از آنان درباره ی پیامبران و نزدیک بودن بعثت حضرت رسول اکرم(ص) شنیده بودند و نیز به خاطر رقابتی که میان قوم عرب و قوم یهود وجود داشت، آماده و مستعد پذرش دعوت بود. این مطلب، برای شخص مبلغ این اشاره را در بردارد که مبلغ باید نسبت به حالات و اوضاع و شرایط مردم آگاه باشد و طبیعت و موقعیت محیط و سرزمینی را که می خواهد در آن به تبلیغ بپردازد، نیک بشناسد. صبر لازمه تربیت است صبر و بردباری حضرت رسول (ص) و تحمل فراوان ایشان در برابر آزار و اذیت و فشار و شکنجه در راه دعوت مردم و در راه دین خدا، باعث شد که ایشان بتوانند به رغم سنگدلی و بی رحمی دشمن، و سختی ها و دشواری ها و ترس ها و وحشت ها، جوانان را اقناع کنند، و آنان را تربیت کنند، و از نظر ایمانی آماده سازند؛ تا بتوانند در برابر مشکلات و هول و هراس ها و شکنجه ها و جنگ های اقتصادی و قتل ها و اخراج ها و تبعیدها و مصادره ی اموالشان از سوی کفار ایستادگی کنند. آزار و شکنجه مکیان به اندازه ای بود که هرگذری که شبانه در کوچه های مکه راه می رفت، آه و ناله ی شکنجه شوندگان را می شنید که سکوت شب را می شکست، و همچنین در گرمای سوزان روز، صدای تکبیر شکنجه شوندگان در اطراف مکه می پیچید. حجت و برهان شیوا فرصت ندادن به مشرکان، تا نتوانند بهانه جویی کنند، و مسلمانان را پیش از آنکه قوت و قدرتی به هم بزنند، قلع و قمع کنند. رسول خدا(ص) بدی ها را با نیکی مقابله می فرمودند، هرگاه بر شکنجه شوندگان می گذشتند، آنان را تحریک نمی کردند، بلکه جرعه های ایمان را به آنان می نوشانیدند و می فرمودند:(صبرا” آل یاسر، فانّ موعدکم الجنه) « ای آل یاسر صبر کنید؛ که بهشت در انتظار شماست». وقتی که خبّاب دلتنگ و آزرده از شدت شکنجه نزد آن حضرت می آید، به او می فرمایند: (انه کان فیمن قبلکم یؤتی بالرّجل فیوضع المنشار علی رأسه فیشقّ نصفین و یمشط بامشاط الحدید ما دون عظمه و لحمه ما یصدّه ذلک عن دینه، ولیتمنّ الله هذا الامر حتی یسیر الراکب من صنعاء التی حضر الموت لا یخاف الّا الله عزّ و جلّ و الذّئب علی غنمه و لکنّکم تستعجلون) «در میان امت های پیشین کسانی بودند که اره را بر فرق سر آنان می گذاشتند و آنان را به دو نیم می کردند، و با شانه های آهنین گوشت بدن آنان را می تراشیدند تا به استخوان می رسید؛ اما، دست از دین خودشان برنمی داشتند؛ و البته خداوند این دعوت را تمامیت خواهد بخشید، تا کار به آنجه رسد که مردم سواره از صنعا تا حضر موت بروند، و سرتاسر عربستان را طیّ کنند، و از هیچکس جز خدای عز و جلّ و از گرگ بر گوسفندانشان، از هیچکس دیگر نترسند، ولی شما عجله می کنید»! منبع: دکتر توفیق یوسف الواعی