عمری مجاهدت در راه پاسداری از سنگرهای ایدئولوژیک
نصرالله پژمان فر: ایشان دارای هوشی سرشار و ذهنی نقاد و اراده ای استوار بودند. علاوه بر استفاده علمی از اساطینی چون امام راحل، آیت الله بروجردی، علامه طباطبایی و آیت الله بهجت، به شهادت بزرگانی چون مرحوم آیت الله سعادت پرور، از تعلیمات معنوی و خصوصی مرحوم علامه طباطبایی نیز مستفیض بوده و سرانجام در بزم معنی محشور با پیر و مراد خود بهجت دل واصل گشته بود.آیت الله مصباح، پس از عمری مجاهدت در راه «پاسداری از سنگرهای ایدئولوژیک»، فدا کردن خویش برای دین، به دیدار حق رسید، بدون شک هیچ چیز جای این عالمِ بزرگ را پر نمی کند، مگر جانشینی که از خود به جای گذاشت إِذَا مَاتَ الْعَالِمُ ثُلِمَ فِی الْإَسْلَامِ ثُلْمَهٌ لَا یَسُدُّهَا إِلَّا خَلَفٌ مِنْه؛ هنگامی که عالمی می میرد، هیچ چیز جای او را پر نمی کند مگر جانشینی که از خود برجای می گذارد. (الارشاد، ج۱، ص۲۳۱)
ایشان از دست رفت اما جریانی از خود باقی گذاشت که همتش پاسداری از سنگرهای دینی است، امروز او در میان ما نیست اما دشمنان اسلام از فقدان او احساس امنیت نمی کنند و این بزرگ ترین افتخار اوست.شاید بتوان سه ویژگی اساسی برای فعالیت های علمی، سیاسی و اخلاقی ایشان برشمرد البته که این ها تلاش ها و فعالیت های بارز و ظاهر ایشان است که ما می دانیم همان طور که کوه بیشتر از آنکه کوه باشد ریشه است و تنها قسمتی از خود را آشکار می سازد ما هم درک کمی از مقامات و فعالیت های مردان خدا داریم؛ چرا که مردان خدا سعی در اختفا و پنهان کاری دارند.
نخستین ویژگی ایشان تلاش در راستای تبیین و تدوین مبانی فکری و فلسفی نظام ها و ساختارهای حکومت اسلامی از راه تدوین فلسفه علوم انسانی و تولید علوم انسانی اسلامی بود. در همین مسیر ایشان ابتدا مؤسسه در راه حق و پس از آن مؤسسه امام خمینی(ره) را راه اندازی کردند.
دومین ویژگی برجسته این عالم انقلابی، مبارزه با التقاط فکری، انحراف فرهنگی و نفاق سیاسی بود. زمانی که تهاجم فکری و فرهنگی دشمن در سال های پس از ۷۶ به اوج خود رسیده بود، مجاهدت های مخلصانه حضرت آیت الله مصباح که حتی از آبروی خود برای دفاع از ارزش ها و مبانی اعتقادی ملت مسلمان ایران گذشت، فراموش ناشدنی است. همچنین نقش عمارگونه ایشان در فتنه ۸۸ و روشنگری در غائله جریان انحراف از دیگر نمونه های مبارزات فکری این دانشمند برجسته بود.
اما سومین ویژگی که می توان برای آیت الله مصباح برشمرد، تلاش برای کانال کشی فکری میان توده مردم و جوانان در راستای نشر افکار و عقاید ناب اسلامی و انقلابی بود. یکی از نمونه های بارز این تلاش، راه اندازی اردوهای طرح ولایت و ارتباطات گسترده ایشان و شاگردانشان با جوانان بود. همین تلاش آیت الله مصباح برای نشر افکار انقلابی در میان مردم و جوانان موجب شد تا امروز جریان فکری و فرهنگی ای با کمک مجموعه شاگردان و همفکران ایشان در کشور ایجاد شود که مبنای فکری بسیاری از گروه های فرهنگی خودجوش مردمی و جوانان مؤمن انقلابی را تشکیل می دهد.
فعالیت های سیاسی، علمی و اخلاقی و تربیت مداوم نسل هایی از مشتاقان معرفت و تهیه آثاری مفید در زمینه های مختلف اسلام شناسی حکایت از عمری پربرکت دارد، که مقرون عنایت های الهی است.
شاید کلام علامه طباطبایی بهترین و دقیق ترین کلام باشد در مورد این عالم فرزانه که فرمودند: «مصباح در میان شاگردان من مانند انجیر در میان سایر میوه هاست؛ چرا که فکر او هیچ چیز زائد و دور ریختنی ندارد».