منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم:
رکود بخش زیادی از کارخانه ها بخاطر سیاست های بانکی است
روح الله ایزدخواه منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم در یک نشست مجازی به بررسی موانع پیش روی تحقق جهش تولید پرداخت و گفت: تفکر تکنوکراتیک که از سال ۶۸ ریل گذاری اقتصاد ایران را انجام داده، یکی از موانع جدی تحقق شعار سال است.
وی افزود: حدود سی سال است که اقتصاد کشور توسط تفکر تکنوکرات ها اداره می شود؛ شخص مرحوم هاشمی رفسنجانی وقتی رئیس جمهور بود در نماز جمعه حاضر شد و اعلام کرد که از سیاست های اقتصاد کینزی پیروی می کند و به این ترتیب افراد تکنوکرات سازمان های مختلف اداری را در قبضه خود گرفتند و دولت های دیگر هم نتوانستند ریل را عوض بکنند.
دبیر سابق اندیشکده جهاد اقتصادی با بیان این که افراد تکنوکرات در همه دولت ها بوده اند و راست و چپ هم ندارد، عنوان کرد: در واقع می توان ادعا کرد که تیم اقتصادی مرحوم هاشمی رفسنجانی پایه گذار تفکر تکنوکراتیک بودند و همان طور گفتم بعد از جنگ هم در قالب دولت های سازندگی، اصلاحات و بقیه دولت ها سیاست هایشان تداوم یافت.
*ذبح تولید به دست تکنوکرات ها
ایزدخواه در تبیین ویژگی های مدیریت تکنوکراتیک گفت: اولین ویژگی تکنوکرات ها غلبه سیاست های عمرانی بر تولیدی است یعنی نگاه آن ها به توسعه مبتنی بر عمران است و هر وقت صحبت از توسعه می شود تکنوکرات ها به این فکر می کنند که چه چیزی بسازند.
وی ادامه داد: تکنوکرات ها هیچ گاه به سمت سیاست های غیر عمرانی نرفته اند و عمده تمرکز آن ها بر ساخت و ساز و امور زیر بنایی بوده است که از نتایج این تفکر می توان به تاسیس شهرک های صنعتی و مناطق آزاد اشاره کرد.
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم افزود: امور زیربنایی ذاتا بد نیست اما وقتی سیاست تولیدی کشور مشخص نیست آن وقت پروژه های زیر بنایی خودش تبدیل به هدف و امری بوجه سوز و غیر مولد می شود در حالی که اول باید سیاست های تولید به صورت ملی و منطقه ای مشخص باشد و بعد به امور زیربنایی پرداخت.
*افتتاح زدگی آسیب تفکر تکنوکراتیک
ایزدخواه افزود: ویژگی دوم تکنوکرات ها پروژه زدگی است یعنی وقتی می خواهند در حوزه تولید کار کنند به سراغ پروژه ها می روند و بدون بررسی واقعیت های منطقه ای شروع به راه انداختن پروژه های متعددی مثل فولاد و پتروشیمی می کنند.
وی ادامه داد: پروژه زدگی باعث شده است که از یک سو کشور شاهد انبوه پروژه های غیر مزیت داری باشد که راهی برای جمع کردن آن ها هم وجود ندارد و از سوی دیگر مدیران به افتتاح زدگی دچار شوند.
*آمایش سرزمین باید در سیاستگذاری ها رعایت شود
دبیر سابق اندیشکده جهاد اقتصادی گفت: عدم توجه به آمایش سرزمینی دیگر ویژگی تفکر تکنوکرات ها است؛ آمایش سرزمینی باعث می شود که ویژگی های انسانی و طبیعی هر منطقه مشخص شود و فعالیت ها بر اساس آمایش تعیین شود.
ایزدخواه با اشاره به اهمیت آمایش سرزمینی در هر نوع سیاستگذاری افزود: ۵۰ سال است که دفتر آمایش سرزمینی در سازمان برنامه و بودجه وجود دارد اما اطلاعات آن در تدوین سیاست های اقتصادی و تولیدی سر ریز نشده است و حتی اطلاعات موجود در اختیار اندیشکده ها و تصمیم سازان قرار نمی گیرد.
وی ادامه داد: اگر کشور بر اساس آمایش سرزمینی حرکت کند کسی حق ندارد که یک ریال بدون توجیه آمایشی در جایی پروژه و طرح تعریف کند اما در فقدان آمایش سرزمینی پروژه ها با کشمکش و بعضا لابی بین نمایندگان و دولت تصویب و اجرا می شود و البته گاهی هم نگاه امنیتی حاکم شده و صرفا برای آرام شدن مردم پروژه تعریف می شود.
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم خاطر نشان کرد: برای فهم آسیب های فقدان آمایش سرزمینی در کشور می توان به طرح اتیلن غرب اشاره نمود که آقای زنگنه به عنوان وزیر نفت در دولت اصلاحات آن را شروع کرد و بر اساس آن قرار بود که گاز از عسلویه در استان بوشهر به مهاباد در استان آذربایجان غربی برسد و در مسیر در هفت استان مجتمع های پتروشیمی تاسیس شود اما این طرح از جهت های مختلفی از جمله توسعه منطقه ای، فنی و حتی امنیتی ایراد داشت که البته در نهایت تا حدی جلو این کار گرفته شد.
ایزدخواه افزود: دولت ها باید ملزم به اجرای آمایش سرزمینی باشند تا لابی گری از بین برود و مناطق مختلف کشور بر اساس مزیت شان فعالیت کنند.
*فناوری پدیده ای چند بعدی است که باید به متخصصان سپرده شود
وی غفلت تکنوکرات ها از فناوری را چهارمین ویژگی این افراد دانست و گفت: می توان ادعا کرد که تکنوکرات ها در بحث فناوری به شدت غافل و بعضا بی سواد هستند چرا که که فناوری یک موضوع پیچیده علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است در حالی که تکنوکرات ها فقط آن را علمی می بینند و برای همین آن را در اختیار وزارت علوم که وزارت دانشگاه ها است قرار داده اند.
افزود: تکنوکرات ها به اسم انتقال فناوری کشور را به کلکسیونی از ماشین آلات خارجی تبدیل کرده اند در حالی که اگر سیاستگذاری تولید کشور مبتنی بر فناوری بود نباید به این شکل ماشین آلات خارجی را در کشور تلمبار می شد.
ایزدخواه ادامه داد: در حال حاضر مدیران به سفر خارجی می روند و درباره وارد کردن تجهیزات و فناوری تصمیم می گیرند در حالی که این وظیفه متخصصان و مهندسان است؛ اگر کشور در این زمینه درست عمل می کرد بعد از یک دفعه واردات دیگر نیازی به واردات مجدد نبود و نیاز کشور با بومی سازی حل شده بود.
*لزوم تناسب سیاست ها با وضعیت صنایع کوچک و خانگی
وی خاطر نشان کرد: ویژگی بعدی تکنوکرات ها این است که سیاست های غیر تولیدی بر سیاست های تولیدی غلبه دارد یعنی در مواقعی که تزاحم بین سیاست ای مختلف به وجود می آید این سیاست های تولیدی است که به محاق می رود.
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم با انتقاد از برخی سیاست های زیست محیطی گفت: در حال حاضر سیاست های محیط زیستی، منطقه ای نیست یعنی همان سیاستی که در مناطق شمالی کشور برای حفاظت از فضای جنگلی و محیط زیستی وجود دارد در مناطق کویری و لم یزرع نیز وجود دارد و این موجب نارضایتی تولیدکنندگان و سرمایه گذاران شده است.
ایزدخواه افزود: در حوزه سلامت و موضوع مجور بهداشتی نیز استانداردهای در نظر گرفته شده در برای صنایع بزرگ است و پاسخگوی صنایع کوچک کشور که ۹۵ درصد صنایع را تشکیل می دهدند، نیست و عملا با سنگ اندازی در مسیر تولید باعث می شود که تولید ذبح می شود و صنایع خانگی از بین برود.
* رکود بخش زیادی از واحدهای تولیدی بخاطر سیاست های بانکی است
وی گفت: الان بیش از ۶۰ درصد کارخانه های کشور طبق آمار رسمی راکد است و من معتقدم که بخش زیادی از این کارخانه ها بخاطر سیاست های بانکی و تملک بانک ها راکد هستند چرا که بانک وقتی به یک بنگاه اقتصادی وام می دهد اگر چند قسط آن بنگاه عقب بیافتد، بانک کارخانه را تعطیل می کند و این موضوع سیاستی ضد تولیدی و ضد اجتماعی است و در کشور های پیشرفته هم صورت نمی گیرد.
دبیر سابق اندیشکده جهاد اقتصادی افزود: در مجلس یازدهم تلاش خواهیم کرد که جلو این تعطیلی کارخانه ها توسط بانک ها را بگیریم تا کارگزان بیکار و صنعت کشور قفل نشود.
وی در جمع بندی این قسمت از اظهاراتش گفت: باید به طور کلی سیاست های بهداشتی، محیط زیستی و بانکی متناسب با مناطق مختلف و صنایع کوچک طراحی شود تا تولید کمترین آسیب را ببیند.
*تکنوکرات ها به اسم صادرات، تولید را تخریب کردند
دبیر سابق اندیشکده جهاد اقتصادی خاطر نشان کرد: سیاست های واردات و خرید خارجی چون می تواند به تولید داخل ضربه بزند باید کنترل شود و افرادی با تعارض منافع نباید مسئول واردات شوند والا مثل اکنون نتیجه سیاست های وارداتی یه ضرر تولید تمام می شود.
ایزدخواه افزود: امروزه بازار داخلی کشور یک ابزار مهم برای پیشرفت است و باید در اختیار صنعتگر داخلی باشد نه این که مفت به خارجی ها داده شود.
وی خاطر نشان کرد: تکنوکرات ها در سال های پس از جنگ با ایجاد دوگانه خودکفایی- صادرات در عمل خودکفایی را کوبیدند و گفتند که دوره آن گذشته است اما الان همان صادراتی که ادعایش را می کردند نیز محقق نشد.
گفت: البته از همان ابتدا دوگانه خودکفایی – صادرات غلط بود اما در واقع تکنوکرات ها به اسم توسعه صادرات، تولید و خودکفایی را تخریب کردند.
ایزدخواه با انتقاد از سیاستگذاری حوزه زمین و تاثیر مخرب آن بر حوزه تولید افزود: سیاست های حوزه زمین به گونه ای است که در حال حاضر انواع مختلف زمین خواری اعم از کوه خواری و مرتع خواری وجود دارد و مزارع و کارخانه ها به راحتی تغییر کاربری داده شده و به پاساژ و آپارتمان تبدیل می شوند که همگی این ها ضد تولید است.
وی خاطر نشان کرد: کشور در حوزه بیمه، مالیات و حتی صادرات نیز ضد تولید عمل می کند چرا که اساسا فضای سیاستگذاری حوزه تولید در کشور وجود ندارد.
*نهاد سازی برای حمایت از تولید صورت نگرفته است
دبیر سابق اندیشکده جهاد اقتصادی گفت: ویژگی بعدی تکنوکرات ها عدم اصلاحات ساختاری در حوزه تولید است که مصادیق آن انحصارات عجیب و غریب در اقتصاد و مداخلات افراط گونه دولتی ها در کار تولید است اما به این مسائل اصولا پرداخته نشده و در عوض کشور درگیر جرح و تعدیل های نظام اداری بوده که آن هم دردی از کشور دوا نکرده است.
ایزدخواه با انتقاد از فقدان تحقیقات بر روی موضوع مهمی همچون دلالی در حوزه کشاورزی و عملی نشدن اصلاحات ساختاری برای رفع آن خاطر نشان کرد: امروز در وزارت جهاد کشاورزی که دومین وزارتخانه پژوهشی کشور است برای انواع نژادها مراکز پژوهشی وجود دارد اما برای دلالی که جز مسائل اصلی کشاورزی هست حتی یک دفتر هم وجود ندارد.
وی با با بیان این که تکنوکرات ها به نهاد سازی در حوزه اقتصاد توجهی ندارند، گفت: کشور در حال حاضر از نهادهای پشتیبانی تولید تقریبا بهره مند نیست و آن چند موردی هم که تحت عنوان صندوق های ضمانت سرمایه گذاری ایجاد شده است به دلایل مختلف نمی تواند تولید کشور را متحول کند از طرف دیگر نهادی مانند بورس کالا نیز که تاسیس شده است و می توانست که به نفع تولید باشد امروز عملا همان دلالی قرون وسطایی را به صورت یک ارتقا یافته در قالب بورس کالا باز تولید می کند.
*تکنوکرات ها نگاه اجتماعی به اقتصاد ندارند
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم افزود: تکنوکرات ها اساسا نگاه اجتماعی به تولید و کل اقتصاد ندارند؛ آن ها برای ابعاد اجتماعی اقتصاد راهکار و حتی مسئله هم ندارند و تقریبا صفر هستند.
ایزدخواه ادامه داد: اما مگر می شود رابطه تولید را با مردم، فرهنگ ها وخرده فرهنگ ها ندید در حالی که ویژگی های شغلی مناطق مختلف کشور به صورت تاریخی متفاوت است و هر منطقه به صورت پیشه مخصوص به خود را داشته است.
وی گفت: تکنوکرات ها یک ملغمه ای از کمونیستی ترین سیاست ها تا لیبرال ترین سیاست ها را در کشور اجرا کرده اند که یک سوی آن قانون سفت و سخت کار برای جلوگیری از اخراج کارگر است و سوی دیگر آن هم اجرای خصوصی سازی بی ضابطه ای که اموال ملی را است که به ثمن بخس به انسان های نااهل می فروشد.
*باید به سیاست های تولید در کشور توجه شود
دبیر سابق اندیشکده جهاد اقتصادی افزود: امروز در دنیا توان دولت ها به دارایی هایی فیزیکی نیست بلکه به دارایی های نرم و مدیریتی آن ها است و سامانه های اطلاعاتی مصداقی از موضوع است اما آن چیزی که در کشور مشاهده می شود این است که علارغم وجود برخی اطلاعات، تولید کننده خودش باید برای جمع آوری اطلاعات به جست و جو بپردازد در حالی که اگر فقط اطلاعات جمع آوری شده توسط دولت در اختیار عموم قرار بگیرد تولید کنندگان و محققین از آن ها استفاده می کنند.
ایزدخواه با تاکید بر لزوم تدوین سیاست تولید در کشور گفت: سیاست تولید چیزی غیر از سیاست های محیط کسب و کار است چرا که سیاست های بانکی، مالیاتی و صادراتی صرفا محیط کسب و کار را می سازد اما اصل خود سیاست های تولید است که جای آن خالی است؛ باید گفت که کشورهایی که امروزه صنعتی هستند با اتکا به سیاست های حوزه تولید به مرحله صنعتی شدن رسیده اند.
*رشد اقتصادهای شرق آسیا مبتنی بر نسخه بومی بود و نه راهکارهای بانک جهانی
وی افزود: بانک جهانی گزارشی دارد تحت عنوان معجزه شرق آسیا که در آن صراحتا بیان می کند که سیاست هایی که کشور هایی شرقی آسیا اجرا کردند که منجر به ریشه کنی بیکاری شد برخلاف سیاست هایی بود که خود بانک جهانی تجویزکرده بود.
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم افزود: ژاپنی ها هم خود اذعان می کنند که در پیشرفت خود به نسخه های بانک جهانی و صندوق بین المللی پول اتکا نکرده اند بلکه متناسب با نیاز خود سیاستی را اتخاذ کردند ولی متاسفانه در کشور ما بعد از پایان جنگ بلافاصله سیاست های صندوق بین المللی پول در کشور پیاده شد و تا کنون نیز برخی بر اجرا و تداوم آن سیاست ها اصرار دارند.