سخنان رئیس جمهور سیاست محور بود و نه کارشناسانه

کامران باقری لنکرانی: چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی فرصت مغتنمی است تا با تامل در آنچه به دست آورده ایم و مرور فراز و نشیب هایی که طی کرده ایم به ساخت فرداهای بهتر بیاندیشیم.

بی شک یکی از اقشاری که در این چهل سال و پیش از آن؛ در شکل گیری و تداوم انقلاب اسلامی نقشی بی بدیل داشته اند پزشکان بوده اند. اطبایی که در سال های پیش از انقلاب، مامن مبارزان بوده و خود نیز در مبارزه با طاغوت و روشنگری های انقلابی نقش آفرین بودند تا شهدای عرصه های مختلف دفاع از انقلاب از پزشکان؛ تا حضور همه کادر پزشکی در دفاع مقدس تا خدمت رسانی به محرومین و تا حضور در جمع مدافعان حرم؛ همه و همه عرصه هایی بودند که در آن ها اسوه هایی از پزشکان در کنار سایر مردم افتخار آفرینی و با خدا معامله کردند.

امروز بسیاری از افتخاراتی که در کارنامه چهل ساله انقلاب اسلامی به آن می بالیم چه در بهبود شاخص های بهداشت و چه در ارتقای خدمات و چه در عرصه علوم و تحقیقات مرهون همین اطباست.

اینها و آموزه های دینی و باورهای ملی باعث شده که پزشکان در ایران همواره یک سرمایه اجتماعی و از گروه های مرجع باشند و تا امروز چنین بمانند. این سرمایه بزرگ را نمی توان به بهانه برخی تخلفات پایمال کرد. بودند و هستند کسانی که این حرفه مقدس را با تجارت آلوده کردند یا در این کسوت؛ ثروت اندوزی را به جای خدمت مبنا قرار دادند. اما نمی توان آن اندک را؛ بهانه تخریب این سرمایه اجتماعی و معنوی کشور قرار داد.

آفت امروز ما این است که همه مسایل را سیاسی می بینیم و مباحث کارشناسی جای خود را به لجبازی های سیاسی داده است. همین باعث می شود که یک اقدام اگر از جانب دوستان و هم قبیله ای ها بود آن را خوب بیانگارند، اما همان اقدام از جانب جناح رقیب به بدترین شکل مورد انتقاد قرار گیرد. حکایت بسیاری از اقدامات این روزها و مقایسه با اقدامات دولت های قبل در بسیاری از مواقع از این جنس است.

توزیع مواد غذایی در دولت های قبل بد و امروز افتخار است؛ با آنکه می شود با زیر ساخت های امروزین این توزیع را هدفمند وبرای اقشار محروم در خانه انجام داد و از زیر ساخت های دولت الکترونیک که طی ۱۵ سال گذشته ارتقا یافته برای خدمت رسانی بهره برد.

در سخنان دیروز ریاست جمهوری و نقدهای وارد به آن نیز ما این نگاه سیاست محور نه کارشناسانه را می بینیم و بسا سخنانی که به مخالفت و نقد یا تایید این صحبت ها شد که هدف آنها جلب توجه مردم یا پزشکان در عرصه های انتخاباتی بود.

گفتند چرا پزشکان از برخی از خدمات «عار» دارند و ندانستند که جراحان ما در بیمارستان ها عموما پانسمان اول بعد از جراحی را به ویژه در عمل های مهم را خودشان تعویض می کنند؛ البته نپرسیدند که اگر جراح و پزشک به پانسمان بسنده کرد خدمات حرف های را چه کسی باید انجام دهد؟

شاید نمی دانند که برخی از اطبا در مراکز دولتی ایران مجبورند برای رسیدگی به بیماران به قدر ۴ پزشک در خارج از ایران در همان کشورهایی که آقای رییس جمهور سرکوفت آن ها را زدند بیمار ببینند؛ جراحی کنند یا خدمات مختلف به آنها ارایه دهند و دستمزد بسیار کمتری بگیرند و دچار فرسودگی هم بشوند.

ریاست محترم جمهوری اگر از افزایش هزینه های پزشکی گلایه دارند خوب است این امر را ریشه ای ببینند. آیا مصوبه افزایش تعرفه ها؛ که همان زمان مورد نقد خود پزشکان به دلیل ناعادلانه بودن آن قرار گرفت، در این افزایش هزینه چقدر نقش داشتتند؟ دولت در تدوین راهنماهای درمان و جلب وفاق و نظارت بر اجرای آن چقدر سرمایه گذاشت؟

مگر نه این بود که در چند موردی که این کار عالمانه و با رعایت مصلحت عامه نه منفعت کسانی که مرتبط با مراجع تصمیم گیری بودند؛ شکل گرفت میلیاردها تومان با قدری تدبیر صرفه جویی شد؟ چرا افزایش وارادت کالاها و تجهیزات پزشکی در سال های اخیر با شتاب فراوان رخ داد؟

چرا تا همین سال گذشته دستورالعمل های وزارتی تاکید بر مصرف کالاهای یکبار مصرفی می کرد که حتی در کشورهای تولید کننده آنها هم با این ریخت وپاش مصرف نمی شود؟

چرا بخش قابل توجهی از ارز اختصاص یافته به دارو؛ برای واردات داروهایی تخصیص می یابد که مشابه داخلی دارند؟

آیا بخشی از بدهی های تلنبار شده در بخش سلامت ناشی از این قبیل تصمیمات دولت نبود؟ نقش داروهای مکمل یا به قول ریاست محترم جمهوری زینت النسخه در افزایش هزینه ها چقدر است؟ آیا نیروی رانشی در مصرف داروهای مکمل فقط پزشکان هستند یا این موضوع یک موضوع فرهنگی هم هست؟

قانون از سال ها قبل از وزارت بهداشت اجرای پرونده الکترونیک سلامت و نظام ارجاع را تکلیف کرده بود؛ اما در دروان سرمستی سال ۹۳ صحبت از این بود که این ها مبنایی نیستند و باید از بیمارستان ها شروع کرد. کارنامه دولت بعد از ۶ سال در این عرصه چیست؟

آیا باید پزشکان پاسخگوی این اهمال باشند؟ ادعای بیمه همه مردم در شرایطی که دفترچه بیمه با اعلام سازمان بیمه گر برای بسیاری از خدمات در مراکز دولتی پذیرفته نمی شود، صحیح است؟

تدبیر به شعار نیست به عمل است. دولت تا چه حد از ابزارهایی که در اختیار دارد مشفقانه برای اصلاح استفاده کرده است؟

به عنوان کسی که بیش از ۲۶ سال توفیق داشتم فقط در مراکز دولتی بیمار ببینم و اکنون به ضرورت تاخیر در دریافت حقوق خود مجبور به تاسیس مطب شده ام، از دولت گلایه مندم که چرا با تاخیر بیش از یکسال در پرداخت ها آنهم با کسورات غیر قابل باور؛ شرایط خدمت را از بین برد.

گله مندم که چرا مجلس و دولت در اجرای قانونی که صراحت داشت وزیر و مسئولین وزارت بهداشت باید تمام وقت باشند، اهمال کرد. بعد از من تا کنون غیر از آقای دکتر نمکی همه وزرایی که به مسئولیت رسیدند؛ فعالیت در بخش خصوصی داشتند و برخی به بیمارستان داری خصوص افتخار هم می کردند.

بالاترین سرمایه اجتماعی هر کشوری نیروهای انسانی متخصص و نخبه اوست. نباید این نیروها را رنجاند. رییس محترم قوه مجریه گفتند برخی از پزشکان خود را تافته جدا بافته می دانند. این کلام از دو جنبه قابل بررسی است. اگر کسی از اطبا در حقوق انسانی و مدنی برای خود حقی فراتر از عامه مردم قایل شد معلوم است که به خطا رفته.

در کشوری که رهبر فرزانه آن با افتخار می گوید که رهبر نیز تابع قانون است و باید ذوب در مردم باشد (نقل به مضمون از بیانات۸۳.۳.۲۷)؛ معلوم است که چنین ادعایی پذیرفته نیست. بگذریم که گاهی از برخی از مسئولین خلاف این را می شنویم و نه تنها ذوبی در مردم نمی بینیم بلکه اشرافیت و تبختر و حقوق ویژه و … را مشاهده می کنیم.

بگذاریم و دردمندانه بگذریم. گفتم گاهی به شخص پزشک نگاه می شود و گاه به جایگاه طبابت. حرفه طبابت در بین حرف جایگاه ویژه دارد. امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند: لا یَستَغنی أهلُ کُلِّ بَلَدٍ عَن ثَلاثَهٍ – یَفزَعُ إلَیهِم فِی أمرِ دُنیاهُم وآخِرَتِهِم، فَإِن عَدِموا ذلِکَ کانوا هَمَجاً: فَقیهٍ عالِمٍ وَرِعٍ، و أمیرٍ خَیِّرٍ مُطاعٍ، و طَبیبٍ بَصیرٍ ثِقَه. تحف العقول، صفحه ۳۲۱

مردم هیچ آبادی از سه گروه، بی نیاز نیستند که در کار دنیا و آخرت خویش به ایشان پناه بَرَند و چون آنان را نداشته باشند، شوربخت باشند: فقیه دانا و پرهیزگار، امیر نیکوکار و فرمان روا، و طبیب آگاه و مورد اعتماد.

این حدیث و نظایر آن جایگاه این حرفه را یادآوری می کند. انکار نمی کنم که خود اطبا باید پاسدار این جایگاه باشند و شاید به همین دلیل در قانون تاسیس سازمان نظام پزشکی، اولین وظیفه این سازمان را حفاظت از حقوق مردم و بیماران دانسته نه دفاع صنفی از پزشکان.

به هرحال امیدوارم مسئولان محترم این ایام مبارک را با تصمیمات مدبرانه خود شیرین کنند و گرنه تلخ گویی هنر نیست. به قول مولانا :

تلخ کنی دهان من قند به دیگران دهی
نم ندهی به کشت من آب به این و آن دهی
یا جهت ستیز من یا جهت گریز من
وقت نبات ریز من وعده و امتحان دهی