فرصت های از دست رفته شما یا ما؟

علی خضریان*: شبکه تلویزیونی «بی بی سی» فارسی به مناسبت سی امین سالروز پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی ایران، اقدام به انتشار مستندی تحت عنوان «جام زهر؛ فرصت های از دست رفته ایران در جنگ» کرده است که در آن مولفه های موثر در جنگ تحمیلی از قبیل شرایط بین المللی و حمایت دولت های غربی از صدام در طول هشت سال دفاع مقدس همچون فروش سلاح های شیمیایی، پشتیبانی گسترده اطلاعاتی و ماهواره ای، اعطای تسهیلات مالی و همچنین حمایت های سیاسی در نهادهای بین المللی که منجر به صدور قطعنامه های جانبدارانه در شورای امنیت سازمان ملل می شده را در نظر نگرفته و در همین خصوص اقدام به ارائه یک روایت مخدوش از دوران دفاع مقدس کرده است.

این مستند تلاش دارد تا با ارائه تصاویری از تابلوهای تبلیغاتی که وعده ادامه جنگ و پیروزی را می دهد در کنار اظهارات مقامات وقت این گونه نتیجه بگیرد که ایران بی وقفه خواهان جنگ بوده است. این در حالی است که بخش تبلیغات در دوران جنگ باید در راستای نشان دادن عدم ترس و آمادگی برای مقابله با دشمن متجاوز و حفظ روحیه رزمندگان، اقدام به انتشار چنین تبلیغاتی کند که صدالبته چنین رویکرد و سیاستی در هر کشوری که درگیر جنگ است، اتخاذ می شود و هیچ کشوری در مقابل دشمن و در جمع رزمندگانش سخن از هراس از جنگ یا کم اهمیت جلوه دادن آن نمی کند.

در این میان همچنین مستند شبکه دولتی انگلیس، با کمرنگ کردن استدلالات ایران در عدم پذیرش پیشنهادها و مصوبات شورای امنیت مبنی بر آتش بس، کمرنگ می شود و القا می کند که ایران با عدم پذیرش آتش بس در سال ۶۱ ، به نوعی فرصت سوزی کرده است. این در حالی است که در همان زمان صدام که از منظر این مستند، علاقه مند به صلح بوده است بخشی از خاک ایران را در تصرف خود نگه داشته و صرفا آتش بس را می پذیرفت. هرچند سخن گفتن از پذیرش آتش بس نیز با گذشت بیش از ۳۵ سال از آن زمان و با توجه به شناختی که امروز از روحیه جنگ طلبانه صدام و رژیم بعث عراق حاصل شده ، بی مورد است اما اینکه صدام پس از پایان جنگ با ایران، برای کشورگشایی به کشور کویت حمله ور می شود و در پایان نیز توسط همین ائتلاف آمریکایی- انگلیسی به دلیل جنگ افروزی در منطقه و به بهانه در اختیار داشتن سلاح های کشتارجمعی، سرنگون می شود نیز در نوع خود جالب توجه است. به هیچ عنوان درصدی احتمال از اینکه این نحوه پذیرش آتش بس، ایجاد فرصتی مناسب برای یک متجاوز فراهم خواهد کرد و می تواند با تجدید قوا، مجدد اقدام به تجاوز کند را نمی دهد! اصلا چرا احتمال؟ تجربه پذیرش آتش بس در سال ۶۷ مگر اتفاقی غیر از این را رقم زد که بخواهیم در نحوه مواجهه صدام در سال ۶۱ شک کنیم؟! مگر در سال ۶۷، عراق مجددا به خاک ایران تجاوز نکرد؟ با این شرایط مگر می توان توقف یا ادامه جنگ را آن هم در زمانی که ایران در مقام دفاع از خاک و ناموس خود به صورت ناخواسته درگیر شده است، صرفا در ید اختیار آن دانست و هیچ اثری از نقش تجاوزکارانه صدام مطرح نکرد؟ براساس این روایت انگلیسی از دفاع مقدس، گویی ایران متجاوز و صدام در حال دفاع از کشورش بوده و ایران فرصت پایان جنگ را داشته است. حتی این مستند اشاره ای به تاریخ دوران دفاع مقدس و موفقیت های ایران در سال ۶۵ نمی کند؛ سالی که منجر به صدور قطعنامه ۵۹۸ از همان شورای امنیتی می شود که تا پیش از آن زیر بار پذیرش تعیین متجاوز و بازگشت به مرزهای بین المللی براساس توافقنامه الجزایر نمی رفته و گویی تغییر مواضع شورای امنیت سازمان ملل در قطعنامه ۵۹۸ از سر لطف اعضای این شورا بوده است.

البته نگارنده به هیچ عنوان معتقد نیست ایران در طول دوران دفاع مقدس خالی از اشتباه بوده است و عملکرد مسئولان وقت در دوران دفاع مقدس قابل نقد و بررسی نیست. اما معتقدم با نگاه کلان به دوران دفاع مقدس می توان به وضوح دفاع پرافتخار، شرافتمندانه و مظلومانه فرزندان این آب و خاک را مشاهده کرد؛ ملتی که در قرن های گذشته شاهد از دست رفتن بخش های مهمی از کشورشان چه در جنگ و چه در صلح توسط همین قدرت های جهانی بوده است- با همه انتقاداتی که به برخی تصمیمات و اقدامات در آن دوران وارد است- امروز سرش را بالا می گیرد که همه دنیا در مقابلش ایستادند و نتوانستند یک وجب از خاکش را بگیرند.

اما اینکه رسانه دولتی انگلیس این روزها به صورت هدفمند اقدام به انتشار روایتی از دوران دفاع مقدس کرده است و می خواهد خدشه ای هرچند خفیف بر پیکره پرافتخار آن وارد کند نه صرفا با هدف بازخوانی تاریخ بلکه برای ایجاد ظرفیت جنگ روانی علیه ایران در مسائل روز دنیاست. همچنین در تلاش است در این پروپاگاندای جدید با تقویت جریان غرب گرا پس از وقایع اخیر و خروج آمریکا از برجام که منجر به تزلزل این تفکر شده، همچنان کشور را در مقابل پروژه جنگ روانی این روزهای ترامپ، بولتون و پمپئو منفعل و این گونه القا کند که نپذیرفتن عقب نشینی در مقابل قدرت های خارجی حماقت است و مقصر هر تجاوزی ایران خواهد بود و در آینده مجبور به پرداخت هزینه های بیشتر می شود، پس امروز عقب نشینی کنید و فرصت سوزی نکنید. تفکری که اگر جان بگیرد می تواند در همه منازعات بین المللی، مانع از اقتدار ایران شود و در گذر زمان ایران را ایرانستان کند و این آن چیزی است که «بی بی سی» دنبال می کند.

* روزنامه نگار و عضو شورای مرکزی جبهه پایداری