به مناسبت میلاد امام عصر(عج)؛
مفهوم «انتظار» در اندیشه امام خمینی(ره)/ خاطره سیدحسن نصرالله از توصیه رهبر انقلاب در دوران سختی/ ویژگی یاران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در کلام بزرگان

از عمق ناپیدای مظلومیت ما، صدایی آمدنت را وعده می داد. صدا را عدل خداوندی صلابت می بخشید ومهربانی گرما می داد. و ما هر چه استقامت،از این صدا گرفتیم وهر چه تحمل، از این نوا دریافتیم در زیر سهمگین ترین پنجه های شکنجه تاب می آوردیم که شکنج زلف تو را می دیدیم. در کشاکش تازیانه ها و چکاوک شمشیرها، برق نگاه تو تابمان می داد و صدای گام های آمدنت توانمان می بخشید. رایحه ات که مژده ی حضور تو را بر دوش می کشید مرهمی بر زخم های نو به نومان بود و جبر جان های شکسته مان. درد ها همه از آن رو تاب آوردنی بودکه تو آمدنی بودی. تحمل شدائد از آن رو شدنی بود که ظهورت شدنی بود و به تحقق پیوستنی انگار بذر صبر بودیم که در خاک انتظار تاب می آوردیم تا در هرم خورشید تو به بال و پر بنشینیم سنگینی بار انتظار بر پشت ما، سنگینی یک سال و دو سال نیست، سنگینی یک قرن و دو قرن نیست. حتی از زمان تودیع یازدهمین خورشید نیست. تاریخ انتظار و شکیبایی ما به آن ظلم که در عاشورا بر ما رفته است بر می گردد، به آن تیرها که از کمان قساوت برخاست و بر گلوی مظلومیت نشست، به آن سم اسب های کفر که ابدان مطهر توحید را مشبک کرد. به آن جنایتی که دست و پای مردانگی را برید. از آن زمان تا کنون ما به آب حیات انتظار زنده ایم. انتظار ظهور منتقم خون حسین. تاریخ استقامت ما از آن زمان هم دورتر می رود، از عاشورا می گذرد و به بعثت پیامبر اکرم می رسد. هم او در مقابل همه جهل و ظلم و کفر و شرک و عناد و فسادی که جهان آن زمان را پوشانده بود وعده میداد فرمود که کسی خواهد آمد. نامش نام من، کنیه اش کنیه من، لقبش لقب من، دوازدهمین وصی من جهان را از توحید و عدل و عشق و داد پر خواهد فرمود. اما تاریخ صبر و انتظار ما به دورتر ها برمی گردد، به مظلومیت و تنهایی عیسی، به غربت موسی، به استقامت نوح و از همه این ها گذر می کند تا به مظلومیت هابیل می رسد. انتظار و بردباری ما را وسعتی است از هابیل تا کنون و تا برخاستن فریاد جبرئیل در زمین و آسمان و آوردن مژده ظهور امام زمان. آری و در آن زمان هستی حیات خواهد یافت، عشق پر و بال خواهد گشود و در رگ های خشکیده علم، خون تازه خواهد دوید. پشت هیولای ظلم و جهل با خاک،انس جاودان خواهد گرفت، شیطان خلع سلاح خواهد شد، انسان بر مرکب رشد خواهد نشست و عروج را زمزمه خواهد کرد. امام خمینی(ره) و اندیشه انتظار عظمت وجودی و ابعاد مختلف شخصیت حضرت صاحب الامر(عج) باعث شده که در طول هزار و اندی سال که از غیبت کبری می گذرد، هر گروه از مردم بسته به گرایش های خاص اعتقادی، اجتماعی و فرهنگی که داشته اند، از دیدگاهی خاص به تحلیل شخصیت و تعیین جایگاه آن حضرت در عالم هستی بپردازند و هر گروه تنها درک و تصور خود از این موضوع را تصور درست و مطابق با واقع از شخصیت آن یگانه هستی تلقّی کنند. در این میان جمعی از اصحاب سیر و سلوک و رهروان طریق عرفان و معنا با طرح موضوع خلیفه اللَّه و انسان کامل و پرداختن به نقش حجت الهی در عالم هستی، تنها به جنبه فرا طبیعی آن وجود مقدس توجه کرده و از سایر جنبه ها غفلت ورزیدند. گروهی دیگر از اصحاب شریعت توجه خود را تنها معطوف به جنبه طبیعی آن وجود مقدس ساخته و ضمن مطرح کردن نقشی که آن حضرت به عنوان امام و پیشوای مردم به عهده دارند هیچ گونه مسئولیتی را در زمان غیبت متوجه مردم ندیدند و تنها تکلیف مردم را این دانستند که برای فرج آن حضرت دعا کنند تا خود بیایند و امور مردم را اصلاح کنند. عده ای هم ضمن توجّه به جنبه فراطبیعی و طبیعی وجود مقدس حضرت مهدی(عج) تمام همّ و غمّ خود را متوجّه ملاقات با آن حضرت ساخته و تنها وظیفه خود را این دانستند که با توسل به آن حضرت به شرف ملاقات با آن ذات اقدس نائل شوند. اما در این میان گروهی با در نظر گرفتن همه ابعادی که بدانها اشاره شد، به طرح معنای درست انتظار پرداخته و درصدد تعیین وظیفه و نقش مردم در دوران غیبت برآمدند. در این دیدگاه، هم مسئله خلافت الهی انسان کامل مطرح است، هم به جایگاه و نقش مردم در قبال آن حضرت توجّه شده و هم وظیفه ای که مردم در دعا برای حفظ آن وجود مقدّس و تعجیل در ظهورش دارند از نظر دور داشته نشده است. شاید بتوان امام خمینی (ره) را به عنوان درخشان ترین چهره از گروه اخیر ذکر کرد. امام راحل با طرح اندیشه تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت و تلاش خستگی ناپذیر در راه تحقق این اندیشه، به “انتظار ” معنا و مفهوم تازه ای بخشید و تعریفی نو از رسالت و تکلیف شیعیان در برابر حجت خدا ارائه داد. برای روشن تر شدن دیدگاه حضرت امام در این زمینه، به برخی از مهم ترین شاخصه های این دیدگاه اشاره می کنیم: الف) ارائه برداشتی متفاوت از مفهوم حجت: ایشان با ارائه مفهومی عمیق و بدیع از “حجت بودنِ امام معصوم” اعلام می دارند که چون خداوند در روز قیامت به سبب وجود امام زمان و پدران بزرگوارش(علیهم السلام) بر بندگان احتجاج و نسبت به عمل براساس سیره، رفتار و گفتار این بزرگواران از مردم بازخواست می کند، بر آنان لازم است که همه تلاش خود را برای تحقق سیرت امامان معصوم (علیهم السلام) درجامعه به کار بندند و در این زمینه هیچ عذر و بهانه ای از آنها پذیرفته نمی شود. حضرت امام در کتاب البیع خود به هنگام بررسی ادله ولایت فقیه، ضمن برشمردن توقیع شریف حضرت صاحب الامر(عج) که در آن آمده است: “… و أمَّا الحَوادِثُ الواقِعَهُ فاَرجِعُوا فِیها إلی رُواهِ حَدِیثِنا فَإِنَّهُم حُجَّتی عَلَیکُم وَ أنَا حُجَّهُ اللَّهِ عَلَیهِم.(۱) … و اما در رویدادهایی که برای شما پیش می آید به راویان حدیث ما مراجعه کنید؛ چرا که آنها حجت من بر شما هستند و من حجت خدا بر ایشان هستم. ” می فرماید: مقصود از حجت خدا بودنِ امام معصوم این نیست که فقط بیان کننده احکام است؛ زیرا گفته بزرگانی چون زراره و محمد بن مسلم نیز حجت است و هیچ کس حق مردود دانستن و عمل نکردن به روایات ایشان را ندارد و این امر بر همگان آشکار است. بلکه منظور از حجت بودن امام زمان و پدران بزرگوارش، صلوات اللَّه علیهم اجمعین، این است که خداوند تعالی به سبب وجود ایشان و سیره و رفتار و گفتار آنان در تمام شئون زندگی شان، بر بندگان احتجاج می کند. از جمله شئون امامان، عدالت آنان در همه زمینه های حکومت است. به عنوان مثال، وجود امیرالمؤمنین (ع) برای تمام فرمانداران و حاکمان ستم پیشه حجت است؛ زیرا خداوند به واسطه سیرت آن بزرگوار، باب عذر و بهانه را بر همه آنان در تعدی از حدود الهی و تجاوز به اموال مسلمانان و سرپیچی از قوانین اسلامی بسته است. همین گونه اند سایرحجت های خداوند، به ویژه حضرت ولی عصر(عج) که عدل را در میان مردم می گستراند و زمین را از قسط پر می کند و بر اساس نظامی عادلانه بر مردم حکم می راند.(۲) براساس همین نگاه به حجت خدا بود که ایشان خطاب به مسئولان جمهوری اسلامی ایران می فرمودند: ما باید خودمان را مهیا کنیم از برای اینکه اگر چنانچه موفق شدیم ان شاءاللَّه به زیارت ایشان، طوری باشد که روسفید باشیم پیش ایشان. تمام دستگاه هایی که الان به کار گرفته شده اند در کشور ما باید توجه به این معنا داشته باشند که خودشان را مهیا کنند برای ملاقات حضرت مهدی، سلام اللَّه علیه.(۳) ب) دگرگون ساختن مفهوم انتظار: امام خمینی مفهومی را که در طول قرون و اعصار از “انتظار” در اذهان بسیاری از شیعیان نقش بسته بود دگرگون ساخت و با همه دیدگاه هایی که انتظار را برابر با سکون، رکود و تن دادن به وضع موجود معرفی می کردند به مقابله جدی پرداخت: “بعضی ها انتظار فرج را به این می دانند که در مسجد، در حسینیه و در منزل بنشینند و دعا کنند و فرج امام زمان (عج) را از خدا بخواهند […] یک دسته دیگری بودند که انتظار فرج را می گفتند این است که ما کار نداشته باشیم به اینکه در جهان چه می گذرد، بر ملت ها چه می گذرد، بر ملت ما چه می گذرد، به این چیزها کار نداشته باشیم، ما تکلیف های خودمان را عمل می کنیم، برای جلوگیری از این امور هم خود حضرت بیایند ان شاءاللَّه درست می کنند  […] یک دسته ای می گفتند که خوب! باید عالم پر معصیت بشود تا حضرت بیاید ما باید نهی از منکر نکنیم، امر به معروف هم نکنیم تا مردم هر کاری می خواهند بکنند، گناهان زیاد بشود که فرج نزدیک بشود […] یک دسته ای از این بالاتر بودند و می گفتند باید دامن زد به گناهان، دعوت کرد مردم را به گناه تا دنیا پر از ظلم و جور شود و حضرت، علیه السلام تشریف بیاورند […] یک دسته دیگر بودند که می گفتند هر حکومتی اگر در زمان غیبت محقق بشود، این حکومت باطل است و برخلاف اسلام است.(۴) ایشان ضمن ردّ همه دیدگاه های یادشده دیدگاه خود در باب انتظار فرج را این گونه بیان می کند: همه ما انتظار فرج داریم و باید در این انتظار خدمت کنیم. انتظار فرج، انتظار قدرت اسلام است و ما باید کوشش کنیم تا قدرت اسلام در عالم تحقق پیدا کند و مقدمات ظهور ان شاءاللَّه تهیه شود.(۵) همه انتظار داریم وجود مبارک ایشان را، لکن با انتظار تنها نمی شود، بلکه با وضعی که بسیاری دارند، انتظار نیست. ما باید ملاحظه وظیفه فعلی شرعی – الهی خودمان را بکنیم و باکی از هیچ امری از امور نداشته باشیم.(۶) ج) تلاش برای تحقق عدالت در عصر غیبت: حضرت امام، تلاش برای تحقق عدالت و جلوگیری از ظلم در عصر غیبت را یک تکلیف الهی دانسته و همه مسلمانان را دعوت می کردند که تا سر حد توان خود این تکلیف الهی را به انجام رسانند: “ما اگر دستمان می رسید، قدرت داشتیم باید برویم تمام ظلم ها و جورها را از عالم برداریم. تکلیف شرعی ماست منتها ما نمی توانیم، اینکه هست این است که حضرت عالم را پر می کنند از عدالت، نه شما دست بردارید از این تکلیفتان، نه اینکه شما دیگر تکلیف ندارید.”(۷) “البته این پر کردن دنیا را از عدالت، این را ما نمی توانیم بکنیم. اگر می توانستیم می کردیم اما چون نمی توانیم بکنیم ایشان باید بیابند.”(۸) د) زمینه سازی برای ظهور منجی موعود: رهبر فقید انقلاب اسلامی معتقد بود که باید با گسترش اسلام راستین در جهان و مبارزه با سلطه جهانخواران، راه را برای ظهور منجی موعود هموار ساخت: “ما با خواست خدا دست تجاوز و ستم همه ستمگران را در کشورهای اسلامی می شکنیم و با صدور انقلابمان، که در حقیقت صدور اسلام راستین و بیان احکام محمدی است، به سیطره و سلطه و ظلم جهانخواران خاتمه می دهیم و به یاری خدا راه را برای ظهور منجی و مصلح کل و امامت مطلقه حق امام زمان، ارواحنا فداه، هموار می کنیم.”(۹) هـ) حرکت در جهت تحقق حکومت جهانی اسلام: امام راحل به جدّ بر این باور بود که انقلاب اسلامی ایران، نقطه شروع انقلاب جهانی حضرت مهدی( ع) است و از این رو پیوسته به مسئولان نظام توصیه می کردند که هرگز از آرمان عظیم انقلاب اسلامی که تشکیل حکومت جهانی اسلام است غافل نشوند: “مسئولان ما باید بدانند که انقلاب ما محدود به ایران نیست، انقلاب مردم ایران نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام به پرچمداری حضرت حجت – ارواحنا فداه – است که خداوند بر همه مسلمانان و جهانیان منت نهد و ظهور و فرجش را در عصر حاضر قرار دهد، مسائل اقتصادی و مادی اگر لحظه ای مسئولین را از وظیفه ای که برعهده دارند منصرف کند، خطری بزرگ و خیانتی سهمگین را به دنبال دارد. باید دولت جمهوری اسلامی تمام سعی و توان خود را در اداره هر چه بهتر مردم بنماید، و این بدان معنا نیست که آنها را از اهداف عظیم انقلاب که ایجاد حکومت جهانی اسلام است منصرف کند.”(۱۰) در سال های اخیر گروهی از فرزندان انقلاب اسلامی و وفاداران به آرمان های امام خمینی تلاش کردند که با الهام از اندیشه های این پیر فرزانه، ابعاد و زوایای دیگری از اندیشه انتظار شیعی را تبیین کنند. این گروه با درک عمیق از موقعیت کنونی انقلاب اسلامی در جهان، نیازهای فرهنگی جامعه اسلامی ایران و شرایط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی حاکم بر جهان معاصر، تبلیغ و ترویج باور مهدوی و فرهنگ انتظار را سر لوحه فعالیت های خود قرار داده و پرداختن به امور زیر را در عصر حاضر ضروری می دانند: ۱. شناسایی و نقد بنیادین وجوه مختلف فرهنگ و تمدن مغرب زمین، به عنوان فرهنگ و مدنیتی که در تقابل جدی با آرمان “حقیقت مدار “، “معنویت گرا ” و “عدالت محور” مهدوی قرار دارد؛ زیرا انسان های عصر غیبت تنها زمانی می توانند به ریسمان ولایت مهدوی چنگ زنند و به تمام معنا در سلک منتظران موعود قرار گیرند که باطل زمان خویش را به درستی بشناسند و با تمام وجود از آن بیزاری جویند. ۲. شناخت و نقد جدی مناسبات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی حاکم بر جوامع اسلامی؛ مناسباتی که عمدتاً به تقلید از الگوهای توسعه غربی و تحت تأثیر اندیشه های عصر مدرنیته در این جوامع شکل گرفته است؛ چرا که این جوامع بدون شناخت جدی از وضع موجود خود نمی توانند به راهکارهای مبتنی بر آموزه های دینی برای خروج از فتنه های فراگیر عصر غیبت دست یابند. ۳. تلاش در جهت تدوین استراتژی سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی جوامع اسلامی در عصر غیبت و تا رسیدن به عصر طلایی ظهور، براساس اندیشه مهدوی و فرهنگ انتظار. ۴. بازشناسی وجوه مختلف اعتقادی، تاریخی، فرهنگی و اجتماعی اندیشه مهدوی و فرهنگ انتظار با بهره گیری از منابع متقن و مستدل و استفاده از همه توان مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی در زمینه مباحث، کلامی، فلسفی، عرفانی، اخلاقی، علوم اجتماعی و سیاسی و… . ۵. تلاش در جهت پالایش اندیشه ناب مهدوی از هرگونه شائبه جعل و تحریف و زدودن این اندیشه از زنگارهای جهل و خرافه، سخنان سست و بی اساس و هرگونه دیدگاه انحرافیِ مبتنی بر افراط یا تفریط. ۶. پاسخگویی عالمانه و متناسب با نیازهای روز به شبهات، پرسش ها و ابهام های موجود در زمینه منجی گرایی شیعی. ۷. احیا و گسترش فرهنگ انتظار و تلاش برای شناساندن نقش سازنده این فرهنگ در پایداری و پویایی جوامع اسلامی. ۸. تبیین وظایف و تکالیف مردم در برابر حجت خدا و امام عصر(عج)، نهادینه ساختن این وظایف و تکالیف در فرد و اجتماع و آماده ساختن جامعه اسلامی برای استقبال از واقعه مبارک ظهور. ۹. مقابله جدی با کلیه جریان های سیاسی فرهنگی که در قالب کتاب، نشریه، فیلم، نرم افزارهای رایانه ای، پایگاه های اطلاع رسانی جهانی (اینترنت) و… به تقابل با اندیشه موعودگرایی شیعی می پردازند. ۱۰. بررسی و نقد کلیه دیدگاه هایی که از سوی متفکران غرب در زمینه جهان آینده و آینده جهان مطرح شده است. حکومت امام مهدی(عج) در کلام رهبر معظم انقلاب حکومت آینده حضرت مهدی موعود ارواحنافداه، یک حکومت مردمیِ به تمام معناست. مردمی یعنی چه؟ یعنی متّکی به ایمانها و اراده ها و بازوان مردم است. امام زمان، تنها دنیا را پُر از عدل و داد نمیکند؛ امام زمان از آحاد مؤمن مردم و با تکیه به آنهاست که بنای عدل الهی را در سرتاسر عالم استقرار میبخشد و یک حکومت صددرصد مردمی تشکیل میدهد؛ اما این حکومت مردمی با حکومتهای مدّعی مردمی بودن و دمکراسی در دنیای امروز از زمین تا آسمان تفاوت دارد. آنچه امروز در دنیا اسم دمکراسی و مردم سالاری را روی آن گذاشته اند، همان دیکتاتوریهای قدیمی است که لباس جدید بر تن کرده است؛ یعنی دیکتاتوری گروهها. اگر رقابت هم وجود دارد، رقابت بین گروههاست و مردم در این میان هیچکاره اند. یک گروه به قدرت دست پیدا میکند و در سایه قدرت سیاسی ای که همه زمامهای امور را در کشور در اختیار او میگذارد و با سوءاستفاده از این قدرت، ثروت و پول و سرمایه به نفع خود گردآوری میکند و آنها را در راه به دست آوردن دوباره قدرت مصرف میکند. دمکراسیهای امروز دنیا بر پایه تبلیغات دروغ و فریبنده و مسحور کردن چشمها و دلهاست. امروز در دنیا هرجا شعار دمکراسی میدهند، شما ببینید برای تبلیغات کاندیداهای ریاست جمهوری و یا نمایندگان مجلس چه کار میکنند! پول خرج میکنند. دمکراسی در پنجه اقتدار پول اسیر است. مردم سالاری امام زمان -یعنی مردم سالاری دینی – با این روش، به کلّی متفاوت است.(۱۱) خاطره سیدحسن نصرالله از توصیه رهبر انقلاب در دوران سختی سیدحسن نصر اللّه نقل می کرد، در زمانی که حزب اللّه در فشار سختی از جانب اسرائیل بود و دچار مشکلات فراوانی بودیم خدمت مقام معظم رهبری مدظله العالی رسیدیم و از گرفتاری ها و مشکلات خودمان بر ایشان گفتیم. معظم له فرمودند: بعضی وقت ها در ادارۀ امور کشور حل برخی مسائل برای من دشوار می شود و هیچ راهی پیدا نمی شود، به دوستان و… می گویم آماده شوید به جمکران برویم. در مسجد مقدس جمکران بعد از راز و نیاز با آقا امام زمان علیه السّلام احساس می کنم همان جا دستی از غیب مرا راهنمایی کرد و در آن جا به تصمیمی می رسم و همان را عملی می کنم و مشکل به این صورت حل می شود. سید حسن نصر اللّه می فرمود: مقام معظم رهبری مدظله العالی با بیان این مطلب ما را متوجه امام زمان علیه السّلام نمود.(۱۲) هدایت دل ها به دست امام عصر(عج) در کلام آیت الله جوادی آملی …انبیا و اولیای الهی که آشنایان طریق اند، سفیران هدایت خلق اند، از این رو خدای سبحان نبی اعظم خویش را به صبر و همقدمی با سالکان جاده عبودیت امر می کند: وَ اِصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ اَلَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداهِ وَ اَلْعَشِیِّ یُرِیدُونَ وَجْهَهُ (۱۳) زیرا سالکی که بداند راهنمای مهربان با اوست، مسیر را بی اضطراب می پیماید؛ ولی اگر راهنما ایصال به مطلوب نکرده او را رها سازد و فقط به نشان دادن راه-ارائه طریق-بسنده کند، سالک یا به مقصد نخواهد رسید یا وصولش به مقصود با دشواری و اضطراب همراه خواهد بود. مفاد آیه مورد بحث، همیشه زنده است، چون آیه درباره رسالت و شخصیت حقوقی پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم است؛ نه شخصیت حقیقی و بدن عنصری ایشان. در زمان ظهور و حضور وجود مبارک آن حضرت صلّی اللّه علیه و آله و سلّم بشر هم در خدمت حضور عنصری آن جناب بود و هم در حضور رسالی و ولایی اش؛ امّا اکنون تنها در سایۀ رحمت و ولایت و رسالت او به سر می برد. هم اکنون نیز اگر کسی در بامداد و شامگاه اهل ذکر باشد و به نماز واجب و مستحب و انجام فرائض و نوافل بپردازد و کارش برای خدا و در مسیر حلال باشد، سالک راه و همسفر رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و عترت طاهرین علیهم السّلام و نیز همراه وجود مبارک ولیّ عصر عجل اللّه تعالی فرجه است. گرچه این آیه کریمه خطاب به پیامبر اعظم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم است، لیکن امام زمان عجل اللّه تعالی فرجه که جانشین آن جناب است نیز مخاطب این آیه کریمه است و به آن عمل می کند و براساس آن، راهنما و همسفر سالکان طالب وجه اللّه است؛ یعنی پیشاپیش آن ها قدم می نهد و سالکان در پی قدوم او گام برمی دارند. اهل این طریق، احساس امن و آرامش می کند و می یابد که مولای او پیشاپیش وی در حرکت است. او نه تنها جامعه را در سیاست و حکومت [واحد جهانی] رهبری می کند، مولای سالکان کوی وصال نیز هست و آنان را در این مسیر نیز گام به گام پیش می برد. او امام دل هاست، همان طور که امام بدن هاست؛ و امام جهاد اکبر است، همان گونه که رهبر جهاد اوسط و جهاد اصغر است. …امامان معصوم علیهم السّلام، افزون بر رهبری ظاهری و اداره امور ملکی، سیر درونی و رهبری ملکوتی جامعه را نیز به عهده دارند. اگرچه بیگانگان رهبری ظاهری را از ائمه اطهار علیهم السّلام گرفتند و آن ذوات مبارک را خانه نشین کردند، رهبری ملکوتی، حقیقتی است که از وجود مقدسشان جدایی و زوال نمی پذیرد، زیرا چنین قیادت ملکوتی نه با نصب اعتباری اعطا می شود و نه با تهاجم و غصب ظاهری از دست می رود. نماز نمازگزار اگر پذیرفتنی باشد، کلمۀ طیّبی است که به سوی خدا بالا می رود و مایه تقرب صاحب آن به خدای سبحان می شود، زیرا الصلاه قربان کل تقی(۸) و روزه، زکات، حج و دیگر عبادات نیز هرکدام چنین است و براساس إِلَیْهِ یَصْعَدُ اَلْکَلِمُ اَلطَّیِّبُ(۱۵) این صعود و تقرّب، سیری صیرورت گونه دارد که مسلما نیازمند تحریک و رهبری است؛ یعنی عمل صالح و صاعدی باید که دیگر اعمال را بالا برد و عامل سائد و اسوه ای باید که دیگر عاملان را رهبری کند و چنین رهبری، عمل صالح انسان کامل است که امام معصوم هر عصری است. اوست که نمازش، نماز هر نمازگزار متقی را امامت می کند و وجود مبارکش نیز رهبری ملکوتی انسان ها به سوی هدف نهایی آفرینش بشر را بر عهده دارد. براین اساس، هرکس نماز را در اول وقت اقامه کند، نماز او به کاروان نمازهایی پیوسته که با امامت نماز ولیّ خدا به سوی خدا در صعود است، چون امام عصر عجل اللّه تعالی فرجه هماره آن وقت نماز می گزارد. امام عصر عجل اللّه تعالی فرجه که قافله سالار ابدان و جان هاست، هر سال به حج می آید، به ویژه در عرفات و منا، چنان که امام صادق علیه السّلام فرمود: یفقد الناس إمامهم؛ یشهد الموسم فیراهم و لا یرونه (۱۶) و نائب خاص امام زمان عجل اللّه تعالی فرجه محمد بن عثمان عمری رضی اللّه عنه نیز می گوید: و اللّه! إنّ صاحب هذا الأمر لیحضر الموسم کل سنه؛ یری الناس و یعرفهم و یرونه و لا یعرفونه(۱۷) و بسیاری از تربیت یافتگان و شاگردان خاص آن حضرت در میان حجّاج هستند و به مدد عنایت خاص حضرتش از ملکوت افراد آگاهی می یابند. شایان ذکر است که می شود مشکلاتی از برخی زائران، ناخودآگاه به برکت امام عصر عجل اللّه تعالی فرجه برطرف شود؛ لیکن چنین نیست که هر عمل خارق عادت و کرامتی که در ایام حج و در سرزمین منا و عرفات رخ می دهد، مستقیما به دست وجود مبارک آن حضرت انجام گیرد. ممکن است ناآشنا یا سالمندی راه خیمه و چادر خود را گم کند یا در بین راه بی زاد و راحله بماند و ولیّ ای از اولیای خدا که تربیت شدۀ مکتب ولایت امام عصر عجل اللّه تعالی فرجه است، گره از کار فرو بسته اش بگشاید؛ چنین کسی با واسطه از وجود مبارک امام علیه السّلام فیض برده است.(۱۸) ویژگی یاران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف حضرت آیت الله خامنه ای رهبر مظم انقلاب مدظله العالی سربازیِ منجی بزرگی که می خواهد با تمام مراکز قدرت و فساد بین المللی مبارزه کند، احتیاج به خودسازی و آگاهی و روشن بینی دارد… بزرگترین وظیفه منتظران امام زمان این است که از لحاظ معنوی و اخلاقی و عملی و پیوندهای دینی و اعتقادی و عاطفی با مؤمنین و همچنین برای پنجه درافکندن با زورگویان، خود را آماده کنند… کسی که در انتظار آن مُصلحِ بزرگ است، باید در خود زمینه های صلاح را آماده سازد و کاری کند که بتواند برای تحقّق صلاح بایستد…(۱۹). وقتی چنین زمینه هایی ان شاءاللَّه گسترش پیدا کند، زمینه ظهور حضرت بقیهاللَّه ارواحنافداه نیز پدید می آید و مسأله مهدویت – این آرزوی دیرین بشر و مسلمین – تحقّق می یابد(۲۰) شما مردم عزیز -بخصوص شما جوانان- هرچه که در صلاح خود، در معرفت و اخلاق و رفتار و کسب صلاحیتها در وجود خودتان بیشتر تلاش کنید، این آینده را نزدیکتر خواهید کرد. اینها دست خود ماست. اگر ما خودمان را به صلاح نزدیک کنیم، آن روز نزدیک خواهد شد؛ همچنان که شهدای ما با فدا کردن جانِ خودشان آن روز را نزدیک کردند. نسلی که برای انقلاب آن فداکاریها را کردند، با فداکاریهای خودشان آن آینده را نزدیکتر کردند. هرچه ما کار خیر و اصلاح درونی و تلاش برای اصلاح جامعه انجام دهیم، آن عاقبت را دائماً نزدیکتر می کنیم.(۲۱) آیت الله بهجت علیه الرحمه از جمله راه های آمادگی اینکه توبه کند همین توبه باعث می شود که این همه بلاهایی که بر سر شیعه آمده است که واقعا بی سابقه است وبلاهای دیگری که تا قبل از ظهور آن حضرت می آید از سر شیعه رفع ودفع گردد.(۲۲) آیت الله بها الدینی علیه الرحمه نماز کثافات معنوی را از بین می برد. نماز سازنده است، اگر نماز قبول شود، انسان را از صفات حیوانی تطهیر و پاکش کرده است. اگر انسان به وسیله نماز تطهیر شد، همه چیز عوض می شود. اگر نماز مقبول واقع نشد، معلوم است که تطهیرش نکرده است و چیزهای دیگر هم قبول نمی شود. اگر نماز مقبول شد، انسان از بسیاری از معاصی، فاصله می گیرد. کسی که چهل روز با اخلاص صبح کند ینابیع (چشمه ها) حکمت بر قلبش ریزش می کند و از آنجا به زبانش… تا آنجا که می توانید اخلاص پیدا کنید بقیه آن را از خدا بخواهید، به ائمه متوسل شوید.(۲۳) آیت الله انصاری همدانی علیه الرحمه حاج احمد انصاری، فرزند آیت الله انصاری می گوید: ایشان وقتی اسم حضرت ولی عصر علیه السلام برده می شد یک مرتبه تغییر رنگ می داد، قیافه اش عوض می شد، می فرمودند: ظهور نزدیک است ولی اگر دعا کنید نزدیک تر می شود، چون دعا خیلی مؤثر است. هر چه می توانید برای ظهور حضرت دعا کنید. ضمن این که زیارت عاشورا را زیاد تأکید می کردند که دوستان بخوانند به صورت مستمر، می فرمودند زیارت آل یس هم حتماً بخوانید و توسل پیدا کنید به حضرت و از ایشان بخواهید مشکلات دنیا و آخرت و سیر وسلوک شما را بر طرف کند، چون الان اختیارات با حضرت است.(۲۴) آیت الله جوادی آملی آنان که دل به انتظار راستین سپرده و قلبی مملو از امید به ظهور امامشان دارند و می دانند که دیر یا زود صالحان، حاکمان زمین خواهند بود و حق به صاحبانش باز می گردد و با محو ستم و بیداد امر جامعه اصلاح و سامان می پذیرد، برای رسیدن به چنین جامعه ای خویشتن را اصلاح خواهند کرد و در اصلاح جامعه خود نیز می کوشند، تا زمینه ایجاد و تشکیل آن دولت کریمه را فراهم آورند. بر همین اساس، آن که منتظر راستین مصلح جهانی است، هم صالح است و هم مصلح. چنین کسی با اقتدا به دعای مولای خویش از خدای سبحان چنین می خواهد: اللّهمّ! إنّا نرغب إلیک فی دوله کریمه، تعزّ بها الإسلام و أهله و تذلّ به النفاق و أهله و تجعلنا فیها من الدعاه إلی طاعتک و القاده إلی سبیلک.(۲۵) پی نوشت ها: ۱) صدوق، محمدبن علی بن حسین، کمال الدین و تمام النعمه، قم، مؤسسه النشر الإسلامی، بی تا، ج۲، ص۴۸۳، ح۴. ۲) امام خمینی، کتاب البیع، نجف، مطبقه الآداب، ۱۳۴۹ق. ج۲، ص۴۷۵-۴۷۴؛ همو، شئون و اختیارات ولی فقیه (ترجمه مبحث ولایت فقیه از کتاب البیع)، تهران، وزارت ارشاد اسلامی، ۱۳۶۵، ص۴۶. ۳) صحیفه نور (مجموعه رهنمودهای امام خمینی)، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، ۱۳۶۹، ج۱۲، ص۲۰۸-۲۰۹. ۴) همان، ج۱۹، ص۱۹۶-۱۹۷. ۵) همان، ج۷، ص۲۵۵. ۶) همان، ج۱۹، ص۱۵۴. ۷) همان، ص۱۹۸. ۸) همان، ج۲۰، ص۱۹۷. ۹) همان. ۱۰) همان، ج۲۱، ص۱۰۸. ۱۱) بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت عید نیمه شعبان ۳۰/۰۷/۱۳۸۱ ۱۲) آب، آیینه، آفتاب ص۱۱۱۳-سورۀ کهف، آیۀ ۲۸ ۱۴- اصول کافی ج۳ ص۲۶۵ ۱۵- سورۀ فاطر، آیۀ ۱۰ ۱۶-اصول کافی ج۱ ص۳۳۸ ۱۷- من لا یحضره الفقیه ج ۲ص۵۲۰ ۱۸-امام مهدی (عج) موعود وموجود صص۹۳-۸۹ ۱۹- بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اقشار مختلف مردم ۳۰/۰۷/۱۳۸۱ ۲۰- بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اقشار مختلف مردم ۲۵/۰۹/۱۳۷۶ ۲۱- بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اقشار مختلف مردم ۲۲/۰۸/۱۳۷۹ ۲۲- امام زمان در کلام اولیای ربانی ص۴۵ ۲۳- امام زمان در کلام اولیای ربانی ص۲۶ ۲۴- همان ص ۱۵ ۲۵-امام مهدی موجود موعود آیت الله جوادی آملی ص۱۸۴