آمانو: هنوز نقاط خاکستری باقی مانده

«یوکیو آمانو» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی امشب پس از پایان نشست شورای حکام آژانس تحت مدیریت خود به میان خبرنگاران آمد و در خصوص دستور کار مهم این جلسه یعنی ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران سخن گفت. در حالی که دقائقی پیش، شورای حکام قطعنامه پیشنهادی ۱+۵ برای بستن پی ام دی را تصویب کرده بود و «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه ایران هم گفته بود «پی ام دی» به تاریخ پیوست، آمانو اما نظر دیگری داشت و گفت: «هنوز نقاط خاکستری با ایران وجود دارد.» سابق رنگ بندی برنامه هسته ای ایران از سوی آمانو به آنجایی برمی گردد که مدیرکل آژانس چندی پیش گفته بود «گزارش آژانس درباره پی ام دی نه سفید خواهد بود و نه سیاه.» آمانو در توضیح علت خاکستری ماندن برخی نقاط در برنامه هسته ای ایران، به جنبه های تیره رابطه ایران و آژانس پرداخت و گفت: «بین ایران و آژانس سابقه ای از بی اعتمادی وجود دارد.» مدیرکل به جنبه های روشن این رابطه هم پرداخت؛ جنبه هایی که به اجرای برجام از سوی دولت ایران بازمی گشت. آمانو گفت: « ایران با سرعتی بالا، در حال اجرای گامهای مقدماتی برجام است و با جدیت، مراحل مورد نیاز را پشت سر می گذارد.» آمانو ادامه داد: «آژانس برای راستی آزمایی گامهای مقدماتی ایران برای اجرای «برجام» به زمان نیاز دارد و این (رسیدن به مرحله اجرای برجام) تنها به سرعت اقدامات ایران بستگی ندارد.» مدیرکل آژانس که می دانست خبرهای هسته ای به خاطر اجرای برجام و عملاً به خاطر رفع تحریم ها داغ است؛ به زمان مورد نیاز برای شروع روند اجرایی شدن توافق هسته ای اشاره کرد و گفت: «راستی آزمایی اقدامات مقدماتی ایران، قبل از اجرای برجام، به چندین هفته زمان نیاز خواهد داشت.» همه اعضای آژانس نظر ۱+۵ را در خصوص پی ام دی قبول کردند شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، روز سه شنبه به اتفاق آراء قطعنامه پیشنهادی گروه ۱+۵ درباره پرونده ادعایی موسوم به «ابعاد نظامی احتمالی» برنامه هسته ای را تصویب کرد. گروه ۱+۵ هفته گذشته پیش نویس قطعنامه ای را منتشر کرد که ضمن مختومه کردن پرونده ابعاد احتمالی، دستور کار آژانس را از این پرونده به نظارت بر حسن اجرای توافق هسته ای تغییر می دهد. این پیش نویس را آلمان به نمایندگی از ۱+۵ به شورای حکام ارائه کرد. مختومه شدن پرونده «ابعاد نظامی احتمالی» برنامه هسته ای ایران به معنی آن است که این پرونده از دستور کار آژانس خارج می شود و این نهاد نظارتی سازمان ملل از این پس نظارت بر حسن اجرای «برجام» را در دستور کار خواهد داشت. یوکیا آمانو مدیر کل آژانس در ابتدای نشست روز سه شنبه به ارائه گزارشی در مورد مسئله ابعاد احتمالی نظامی پرداخت و بار دیگر ادعاهای عنوان شده در گزارش اخیرش در مورد برنامه هسته ای ایران را تکرار کرد. وی ابتدا با تشریح سابقه روابط آژانس و ایران در موضوع ابعاد احتمالی، گفت: «هرچند که آژانس نمی توانست تمام جزئیات فعالیت های صورت گرفته توسط ایران در گذشته را بازسازی کند، اما توانستیم به اندازه کافی عناصر لازم برای رسیدن به یک ارزیابی از تصویر کلی را شفاف کنیم.» او با بیان اینکه گزارش او به دو سوال مهم پاسخ می دهد، گفت این دو سوال عبارتند از اینکه آیا ایران در گذشته فعالیتی در راستای تسلیحاتی سازی برنامه هسته ای خود انجام داده یا نه و اینکه آیا این فعالیت ها همچنان در جریان است یا نه. وی در بیانیه ابتدایی خود، همراستا با گزارش های جامعه اطلاعاتی آمریکا، گفت: «ارزیابی آژانس این است که پیش از پایان سال ۲۰۰۳ مجموعه ای از فعالیت های مرتبط با توسعه یک تجهیز انفجاری هسته ای به صورت هماهنگ در ایران صورت گرفته است و فعالیت هایی نیز بعد از سال ۲۰۰۳ انجام شده است.» آمانو گفته است که «این فعالیت ها از امکان سنجی و مطالعات علمی و اکتساب برخی مهارت ها و توانمندی های فنی مربوطه، فراتر نرفته است.» وی افزود: «آژانس همچنین هیچ نشانه موثقی دال بر انحراف مواد هسته ای ایران در ارتباط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران، نیافته است.» وی گزارش در مورد ابعاد احتمالی نظامی را «واقعی، از لحاظ فنی صحیح و متوازن» توصیف کرده و ابراز امیدواری کرد که شورای حکام امروز در مورد ادامه مسیر تصمیم گیری کند. او گفت که از این پس دو اقدام مهم انجام شود، گفت یکی از این اقدامات برداشتن گام های آماده سازی از سوی تهران برای اجرای توافق هسته ای است. وی گفت: «من به محض اینکه آژانس تائید کرد که این گام های مقدماتی تکمیل شده اند، به شورا اطلاع خواهم داد.» آمانو مسئله مهم دوم را هم تعیین تکلیف نحوه تأمین بودجه لازم برای انجام وظایف آژانس در جریان اجرای برنامه جامع اقدام مشترک خواند. وی گفت که در لایحه بودجه بعدی آژانس، ارزیابی خود از هزینه های احتمالی در سال ۲۰۱۷ را ارائه خواهد کرد. وی در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: «پیشرفت چشم گیری در مورد مسئله هسته ای ایران صورت گرفته، اما اکنون وقت استراحت نیست. این موضوع تاریخچه طولانی و پیچیده ای دارد و باید بر میراث بی اعتمادی بین ایران و جامعه بین المللی فائق آمد.» آمانو افزود: «کارهای بسیاری باقی مانده که باید انجام شود. تمام طرف ها باید به طور کامل تعهدات خود ذیل برجام را اجرایی کنند. برای رسیدن به این توافق، تلاش فوق العاده ای لازم بود. برای اجرای آن هم تلاشی مشابه و پایدار، لازم است.» وی ادامه داد: «آژانس با همان حرفه ای گری که در گذشته نشان داده، به بررسی موضوع هسته ای ایران ادامه خواهد داد. من به گزارش دهی به شورا ادامه می دهم.» پس از اظهارات آمانو، نمایندگان کشورها شروع به قرائت بیانیه های خود در مورد برنامه ایران کردند. جمعا قرار است ۳۷ کشور در نشست امروز سخنرانی کنند.