خبرنگار بی بی سی با چه مأموریتی به تهران آمده است؟

به گزارش مشرق، نام انگلیس و بی بی سی در ایران همواره با توطئه و اغتشاش عجین بوده است. در کنار اخباری که از بازگشایی مجدد سفارت انگلیس در تهران به گوش می رسد این روزها مردم کشورمان خبر باز شدن دوباره پای خبرنگاران بی بی سی به ایران را هم می شنوند. آخرین خبرنگار این شبکه انگلیسی حدود ۶ سال پیش به دلیل مسائل امنیتی و انتشار اخبار کذب از کشورمان اخراج شد و به این شبکه به دلیل انتشار اخبار خلاف واقع تذکر جدی داده شد. بازگشت خبرنگار شبکه بی بی سی به ایران علاوه بر این که تلاش این شبکه برای شکست قبح حضور مجددش به صورت دائم در ایران است، از منظر دیگری نیز قابل تأمل است. خبرنگاری که به ایران آمده است و بر اساس مجوز صادره قرار است در سطح شهر تهران گزارش تهیه کند و با مقامات ایران مصاحبه نماید، سابقه ای از فعالیت در حوزه ایران در کارنامه خبری خود ندارد و از آن مهم تر، این خبرنگار رابطه نزدیکی با وزرای خارجه آمریکا و به طور خاص هیلاری کلینتون وزیر خارجه سابق این کشور دارد. حوزه تخصصی این خبرنگار، سیاست خارجی آمریکا و حوزه عربستان است. “محمدمنصور کوشش” مدیرکل مطبوعات خارجی وزارت ارشاد روز گذشته (۲۱ مرداد) در خبری اعلام کرد تیم رسانه ای بی بی سی برای تهیه گزارش به مدت یک هفته وارد تهران شده است. “کیم گاتاس” خبرنگار لبنانی الاصل، “نیکی رابرت میلارد” فیلم بردار استرالیایی و “دیزی آنا الیزابت مور” به عنوان تهیه کننده در این تیم رسانه ای حضور دارند. با توجه به آن چه وزارت ارشاد اعلام کرده است، هدف فعالیت خبری این گروه، تهیه فیلم و گزارش از سطح شهر تهران و مصاحبه با مسئولان از تاریخ ۲۱ مرداد تا ۲۸ مرداد است و به همین منظور، اجازه فعالیت در کشورمان را دارند. “آلن هارت” نویسنده و خبرنگار سابق بی بی سی که سال های زیادی از عمر خود را در برنامه “پاناراما” برای مصاحبه با شخصیت های معروف دنیا صرف کرده است، درباره دلیل انتخاب “کیم گاتاس” از طرف بی بی سی برای سفر به ایران به خبرنگار مشرق می گوید: “فردی که به ایران آمده است، خبرنگار معروف و شناخته شده ای است، ولی در سوابق کاری او کم تر چیزی درباره ایران می بینیم. حوزه کاری او بیش تر عربستان، سوریه و لبنان بوده است و زمان زیادی هم در حوزه سیاست خارجی آمریکا کار کرده است. شاید آمدن او به ایران تلاشی از جانب آمریکایی ها برای میانجی گری در بهبود روابط میان ایران و عربستان باشد. احتمال دارد کیم حامل پیامی برای ایران باشد و یا تلاش کند اطلاعاتی درباره اشتیاق ایران برای برقراری ارتباط با عربستان با خود به واشنگتن ببرد.” گفته های آلن هارت جالب به نظر می رسد زیرا در بخش زندگی نامه سایت شخصی “کیم گاتاس” آمده است که وی خبرنگار لبنانی الاصل بی بی سی و متولد بیروت است. کار خبر را با خبرنگاری برای روزنامه هایی مانند دیلی استار و فایننشال تایمز شروع کرده و سپس به بی بی سی آمده است. گاتاس در خصوص عراق، عربستان سعودی، سوریه و البته لبنان برای بی بی سی گزارش تهیه کرده و به خاطر پوشش خبری جنگ میان اسرائیل و حزب الله در سال ۲۰۰۶ جایزه “امی” (Emmy) دریافت نموده است. “آلن هارت” خبرنگار باسابقه بی بی سی اشاره می کند که گاتاس تجربه ای درباره ایران ندارد و احتمالاً برای هدفی خاص انتخاب شده است گاتاس یکی از خبرنگاران نزدیک به وزرای خارجه آمریکا محسوب می شود به طوری که سال ۲۰۰۸ به آمریکا رفت تا خبرنگار بی بی سی در واشنگتن و به طور خاص، وزارت خارجه آمریکا شود. وی پنج سال همراه با کاندولیزا رایس و هیلاری کلینتون وزرای خارجه سابق و همچنین جان کری وزیر خارجه کنونی آمریکا به جاهای مختلف سفر کرد. نزدیک بودن وی به روند تدوین سیاست خارجی در آمریکا موجب شد تا کتابی پرفروش بنویسد به نام “وزیر: سفری با هیلاری کلینتون از بیروت تا قلب قدرت آمریکا.” وی سال ۲۰۱۵ شروع به نوشتن ستونی درباره خاورمیانه و سیاست خارجی آمریکا در بخش “دیدگاه ها”ی مجله فارن پالسی کرد. گاتاس بارها در شبکه های تلویزیونی و رادیویی و همچنین مراسم های مختلف در آمریکا به ایراد سخنرانی در همین حوزه ها پرداخته است. شاید بتوان گفت همین نزدیکی او به مقامات آمریکایی می تواند تأییدی بر تحلیل آلن هارت باشد. آمدن تیم جدیدی از شبکه بی بی سی به ایران در حالی صورت می گیرد که سال ۸۸ روابط عمومی معاونت مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی بیانیه ای با توجه به عملکرد سرویس جهانی بی بی سی در تحریف اخبار مربوط به کشورمان به خصوص اخبار انتخابات و حمایت و تحریک غیرمستقیم آشوبگران برای ادامه تخریب اموال عمومی، اخراج خبرنگار دائم این شبکه از ایران را اعلام کرد. معاونت امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با احضار “جان لاین” خبرنگار دائم بی بی سی در تهران در آن زمان، ضمن ابلاغ مراتب اعتراض شدید نسبت به عملکرد بخش فارسی بی بی سی که مصداق دخالت آشکار در امور داخلی جمهوری اسلامی ایران است، خاطرنشان کرد: “چنان چه شبکه های مختلف مؤسسه رادیو و تلویزیونی انگلیس با پخش اخبار جعلی و دروغین درباره ایران، دخالت در امور داخلی کشورمان را ادامه دهند و یا منشور اخلاق بین المللی خبرنگاری را نادیده بگیرند، اقدامات جدی تری به عمل خواهد آمد.” این در حالی است که به نظر نمی رسد از آن روز تاکنون تغییری در رفتار بخش جهانی بی بی سی و بخش فارسی این شبکه ایجاد شده باشد. در عین حال، سرویس جهانی بی بی سی و بخش فارسی زبان این شبکه که با بودجه مستقیم دولت انگلیس کار می کنند از سال ۲۰۰۶ تا به امروز هیچ گاه فرصت پیدا نکرده بودند تا خبرنگاری به ایران اعزام کنند. آخرین خبرنگار بی بی سی به خاطر نقش این شبکه در اغتشاشات سال ۸۸، از ایران اخراج شد بی بی سی در حال حاضر منبع خبری مستقیمی درون ایران ندارد. مدیر سرویس جهانی بی بی سی این وضعیت را “خلاف ایده آل” توصیف می کند. وی تأکید کرده که امیدوار است در آینده نزدیک، مجدداً خبرنگاری دائمی در ایران مستقر کند. اتفاقی که به دلیل بدنامی این شبکه سال هاست محقق نشده است. ژانویه سال ۲۰۱۰، دولت ایران شهروندان را از ارتباط با سرویس جهانی بی بی سی، صدای آمریکا و سایر شبکه های فارسی زبان خارج از کشور ممنوع اعلام کرد. طبق گزارش ها، وزارت اطلاعات ایران گفته بود: “داشتن هرگونه ارتباط… با گروه هایی که در جنگ نرم [علیه ایران] شرکت دارند، غیرقانونی و ممنوع است. مردم باید مقابل دام های دشمنان ما هوشیار باشند و [با دولت] برای خنثی کردن نقشه های بیگانگان و توطئه گران همکاری کنند.” “ادو اولفکات” خبرنگار آلمانی در کتاب خود به نام “خبرنگاری فروخته شده” اسامی خبرنگارانی را افشا کرده است که در شبکه های اطلاعاتی غربی و به خصوص آمریکایی فعالیت می کنند. وی در گفت و گو با خبرنگار مشرق می گوید: من به علاوه خبرنگاران زیادی که آن ها را می شناسم از دسته خبرنگارانی بودیم که با نهادهای امنیتی کار می کردیم. برای مثال سازمان اطلاعات آلمان را در نظر بگیرید. نمایندگانی از این سازمان به دفتر من می آمدند و از من می خواستند گزارش هایی را که نوشته اند برایشان منتشر کنم. حتی به من اجازه نمی دادند بررسی کنم که آیا گزارش شان صحت دارد یا نه. فقط مجبور بودم آن ها را منتشر کنم. بنابراین آن ها گزارشی می نوشتند، اما وقتی این گزارش منتشر می شد، اسم من پای گزارش خورده بود. آن چه من می توانم به شما بگویم این است که دست کم، یعنی حداقل ۵۰ درصد از خبرنگاران غربی در خاورمیانه، عواملی هستند که علاوه بر خبرگزاری های مختلف، برای سازمان های اطلاعاتی نیز کار می کنند.” اولفکات درباره نمونه کارهایی که خبرنگاران خارجی که برای سرویس های اطلاعاتی خارجی ممکن است انجام دهند به تجربیات خود اشاره می کند و به خبرنگار مشرق می گوید: “من سال ها برای سازمان سیا در تهران با پوشش خبرنگاری، جاسوسی می کردم. من را برای نمونه برداری از خاک ایران، به مشهد و تهران اعزام کردند. می خواستند ببینند آیا اثراتی از مواد رادیواکتیو در آن وجود دارد یا نه. دلیل این کار هم این است که وقتی شما به عنوان خبرنگار به کشوری می روید، تعجب نمی کنند اگر مقداری خاک با خود ببرید، چون از دیدگاه توریسم به آن نگاه می کنند. یکی از کارهای دیگری که از من خواستند، این بود که سؤالاتی را از مقامات ایرانی بپرسم که خودشان نمی توانستند بپرسند. من بارها با افرادی مثل “علی اکبر ولایتی” و دیگر مقامات ارشد ایرانی مصاحبه کردم. قبل از مصاحبه به من می گفتند چه سؤالاتی بپرسم. سؤالات خودم نبودند، بلکه سؤالاتی بودند که قبل از مصاحبه مثلاً از طریق سفارت آلمان در تهران به دست من می رسید و باید آن ها را می پرسیدم.