علامه مصباح یزدی در دیدار با هیئت رئیسه مجمع حکمت اسلامی: اگر تلاش های علامه طباطبایی(ره) و شهید مطهری نبود، فلسفه در جایگاه ابتدایی خود باقی می ماند

آیت الله مصباح یزدی، در دیدار با اعضای هیئت رئیسه مجمع حکمت اسلامی که در تاریخ ۸ تیر ۱۳۹۱ در مؤسسه امام خمینی(ره) برگزار شد، ضمن شکرگزاری خداوند به خاطر نعمت های بی شمار فردی و اجتماعی، خاطرنشان کرد: علاوه بر شکرگزاری زبانی، باید شکر عملی این نعمت ها را نیز به جا آوریم و در تکمیل و گسترش آنها تلاش کنیم. علامه مصباح با بیان این که از دیرباز مسئله فلسفه در عالم اسلام و تشیع مسئله ای کمابیش جنجالی بوده است، اظهار داشت: در مقام بررسی جایگاه فلسفه، سؤالاتی مطرح است که چرا فلسفه چنین ویژگی پیدا کرده و باید آسیب شناسی شود که چه عاملی موجب چنین سؤء تفاهمی شده و چه کار باید انجام داد، که فلسفه جایگاه اصلی خود را پیدا کند. ایشان سؤال دیگر در این باب را این گونه مطرح کرد که نقش فلسفه در تکامل انسان و شناخت و پیمودن راه حق چه اندازه است و پرداختن به آن چه مقدار ضرورت دارد. وی افزود: موضوع دیگری که باید مورد بررسی قرار گیرد این است که ارتباط میان فلسفه و علوم انسانی چیست و فلسفه تا چه اندازه می تواند در اسلامی سازی علوم انسانی نقش ایفا کند. ایشان ادامه داد: اگر فلسفه می بایست نقش خود را در مقابله با علوم انسانی موجود و طراحی علوم انسانی مطلوب، ایفا کند، آیا همین فلسفه امروز کافی است یا باید در فلسفه نیز تحول و تکامل ایجاد شود. آیت الله مصباح تأکید کرد: اینها مسائلی است که باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد و پاسخ مناسبی به آن داده شود، و لازم است پژوهشی عالمانه، محققانه و غیرمتعصبانه در خصوص آنها صورت گیرد تا فلسفه بتواند نقش خود را در دفاع از معارف اسلامی، رفع شبهات و طراحی علوم انسانی اسلامی ایفا کند. ایشان یادآور شد: فلسفه اسلامی با گرایشات مختلف و زحماتی که بزرگان کشیده اند، این پتانسیل را دارد که به همه این سؤالات پاسخ دهد به شرطی که فرآوری شود. مجمع حکمت اسلامی به عنوان متولی این امر باید در این مسیر تمام سعی و تلاش خود را به کار گیرد. وی افزود: هدف از تشکیل مجمع فلسفه اسلامی، پاسخ گویی به این شبهات و سؤالات است و مجمع باید ابتدا این مسائل مهم را حل کند. عضو مجلس خبرگان رهبری برای رهایی از برخی تعصبات نابجا در مورد فلسفه به آیات قرآن و سنت اهل بیت(ع) اشاره کرد و خاطرنشان کرد: قرآن کریم علاوه بر آیات فقهی، آیات بسیار دیگری دارد که به شکلی در حیطه فلسفه است؛ همان طور که تمام حوزه های علمیه ما بر پایه همین آیات فقهی شکل گرفته، باید به آیات فلسفی نیز بی تعصب نگاه کرد و بنیان فکری و اعتقادی را بر اساس این اصول عقلی بنا نمود. ایشان اظهار داشت: در سیره اهل بیت(ع) نیز بسیار دیده می شود، که با استفاده از دلیل و برهان عقلی، به سؤالات پاسخ می دادند و فارغ از تعبدیات، در مناظرات شرکت می کردند و با دلیل و منطق در برابر مخالفان رفتار می کردند. وی تأکید کرد: بهترین الگو، برای بهره مندی از فلسفه، را قرآن و اهل بیت(ع)، به ما معرفی کرده اند و برخورد متعصبانه با فلسفه به دور از فرهنگ قرآن و سیره اهل بیت(ع) است؛ از سوی دیگر نباید به فلسفه به گونه ای نگاه کرد که گویا ثمراتش وحی منزل است و قابل خدشه نیست؛ بلکه باید با نگرشی منطقی با فلسفه برخورد کنیم. آیت الله مصباح یزدی یادآور شد: اگر تلاش های علامه طباطبایی(ره) و شهید مطهری نبود، فلسفه در همان جایگاه ابتدایی خود باقی می ماند و نمی توانست نقش خود را در فرهنگی اسلامی ایفا کند و از طرف دیگر نیز در مقام پاسخ گویی به شبهاتی که از داخل و خارج وارد می شود، حرفی برای گفتن نداشتیم. ایشان بیان داشت: باید با دید منطقی به مطالب و شبهاتی که در غرب مطرح است، گوش کرد و آنها را با نگاه عمیق علمی مورد نقد و بررسی قرار داد تا روز به روز بر گسترش و شکوفایی فلسفه افزوده شود و بتواند جایگاه واقعی خود را بیابد.